Avrupa Birliği, yapay zekâ için keskin kuralları devreye alıyor!

Neredeyse üç gün süren maraton ‘son’ görüşmelerinin ardından Avrupa Birliği milletvekilleri yapay zekâyı düzenlemek için risk temelli bir yasa temeli üzerinde siyasi bir anlaşmaya vardılar. Dosya ilk olarak Nisan 2021’de önerilmişti ancak nihai anlaşmaya varmak için aylar süren üç yönlü zorlu müzakereler gerekti. Bu gelişme, AB çapında bir yapay zekâ yasasının kesin olarak yolda olduğu anlamına geliyor.

Avrupa Parlamentosu, Konsey ve Komisyon’un kilit temsilcileri, yerel saatle Cuma gecesi/Cumartesi sabahın erken saatlerinde başarılı ama bitkin bir basın toplantısı düzenleyerek, anlaşmayı zorlu bir mücadele, bir dönüm noktası başarısı ve tarihi bir gelişme olarak selamladılar.

Üzerinde anlaşmaya varılan yasaklar

Oy birliği ile kamuoyuna açıklanan metne buradan ulaşabilirsiniz.

• Hassas özellikleri kullanan biyometrik sınıflandırma sistemleri (örneğin politik, dini, felsefi inançlar, cinsel yönelim, ırk);
• Yüz tanıma veri tabanları oluşturmak için internetten veya CCTV görüntülerinden yüz görüntülerinin hedefsiz bir şekilde kazınması;
• İşyerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma;
• Sosyal davranışa veya kişisel özelliklere dayalı sosyal puanlama;
• Özgür iradelerini atlatmak için insan davranışlarını manipüle eden yapay zekâ sistemleri; Yapay zekâ, insanların (yaşları, engellilikleri, sosyal veya ekonomik durumları nedeniyle) zayıf noktalarından faydalanıyordu.

Hangi amaçlarla kullanılabilir?

Bu müdahaleci yapay zekâ teknolojisinin gerçek zamanlı kullanımı zaman ve konum açısından sınırlı olacak ve yalnızca aşağıdaki amaçlarla kullanılabilir:

• Mağdurların hedefli olarak aranması (kaçırma, insan ticareti, cinsel istismar),
• Belirli ve mevcut bir terör tehdidinin önlenmesi,
• Yönetmelikte belirtilen çok özel suçlardan (örneğin terörizm, insan ticareti, cinsel istismar, cinayet, adam kaçırma, tecavüz, silahlı soygun, suç örgütüne katılım, çevre suçu) birini işlediğinden şüphelenilen kişinin yerinin belirlenmesi veya kimliğinin tespit edilmesi.

Konsey, yapay zekâ yasasının yalnızca askeri veya savunma amaçlı sistemlere uygulanmayacağını da doğruluyor. “Benzer şekilde anlaşma, düzenlemenin yalnızca araştırma ve yenilik amacıyla kullanılan yapay zekâ sistemlerine veya yapay zekâyı profesyonel olmayan nedenlerle kullanan kişilere uygulanmayacağını öngörüyor” diye ekledi.

Yüksek riskli yapay zekâlara karşı geniş önlemler neler?

Avrupa Parlamentosu Üyeleri, diğer gerekliliklerin yanı sıra sigorta ve bankacılık sektörlerine de uygulanabilecek zorunlu bir temel haklar etki değerlendirmesini başarıyla dâhil etmeyi başardılar. Parlamento, seçim sonuçlarını ve seçmen davranışını etkilemek için kullanılan yapay zekâ sistemlerinin de yüksek riskli olarak sınıflandırıldığını yazdı. “Vatandaşlar yapay zekâ sistemleri hakkında şikâyette bulunma ve haklarını etkileyen yüksek riskli yapay zekâ sistemlerine dayalı kararlar hakkında açıklama alma hakkına sahip olacak.”

Cezalar

Uyumsuzluk cezaları, parlamentoya göre ihlale ve şirketin büyüklüğüne bağlı olarak 35 milyon Avro veya küresel cironun %7’si ile 7,5 milyon Avro veya cironun %1,5’u arasında değişen para cezalarına yol açabilir.

Konseyin basın toplantısında ayrıca yasaklı yapay zekâ uygulamalarının ihlali durumunda daha yüksek yaptırımın (%7) uygulanacağı, yanlış bilgi sağlanması durumunda ise %1,5 oranında ceza uygulanacağı belirtiliyor. Ek olarak, diğer AI Yasası yükümlülüklerinin ihlali durumunda %3’lük yaptırımların uygulanabileceğini söylüyor ancak aynı zamanda geçici anlaşmanın, ihlal durumunda KOBİ’ler ve yeni kurulan şirketler için idari para cezaları konusunda “daha orantılı tavanlara” izin verdiğini de belirtiyor.

Yasalar Hayata Geçirilebilecek Mi?

AB, “dünyada ilk” yapay zekâ kuralları konusunda bir anlaşmaya varma konusunda gözle görülür bir şekilde adımlar atsa da, bloğun yasa yapma süreci için henüz yolun sonu değil, zira hâlâ atılması gereken bazı resmi adımlar var – özellikle de Nihai metnin kabul edilmesi için parlamento ve Konsey’de oylama yapılacak. Ancak yapay zekânın nasıl düzenleneceği (ya da hatta düzenlenip düzenlenmeyeceği) konusunda ne kadar çok bölünme ve anlaşmazlık olduğu göz önüne alındığında, bu siyasi anlaşmayla en büyük engeller ortadan kalktı ve önümüzdeki aylarda AB Yapay Zekâ Yasasını geçirmenin yolu açık görünüyor.

Kaynak: TechCrunch

Fotoğraf: ceps.eu

Bizi takip edin: