KÜLTÜR
Yapay zeka ve kokunun buluştuğu sergi, Dünya Güzel Koku Günü’nde açıldı
Bu yıl 9’uncusu düzenlenen 25 Haziran Dünya Güzel Koku Günü’ne özel yapay zekâ ve kokunun buluştuğu ‘Parfümün Yolculuğu: Antik Çağlardan Günümüze Kokunun Tarihçesi’ isimli sergi açıldı. Eski Mısır, Mezopotamya, Roma ve Osmanlı İmparatorluğu’ndaki koku yapımının, üretiminin ve ham maddelerinin yapay zekâ ile canlandırıldığı, binlerce yıl öncesine ait parfüm formüllerinin gün yüzüne çıkartıldığı sergi, 16 Temmuz’a kadar ziyaretçilerini bekliyor.
Koku Kültürü ve Turizmi Derneği tarafından 25 Haziran Dünya Güzel Koku Günü’nü kutlamak amacıyla Selimiye Nevmekan’da bir dizi etkinlik düzenleniyor. Söyleşi ve atölye çalışmalarının da yer aldığı etkinlikte yapay zekâ ile koku ve sanatı bir araya getiren sergi de ziyaretçilerin beğenisini açıldı. Antik Çağ medeniyetlerinin ilk koku formüllerinden hareketle tasarlanan 3 yeni parfüm ve Osmanlı Sarayı’nda 17. yüzyılda görev yapmış çamaşırcı başı Yusuf Ağa’nın koku karışımının da içinde bulunduğu 4 özel koku bu sergi ile gün yüzüne çıktı. Koku Uzmanı Bihter Türkan Ergül, “Arkeologların üzerinde çalıştığı kil tablet, replika ve el yazmalardaki bilgileri yapay zekâya yükleyip gün yüzüne çıkarttık. Yapay zekâdan elde ettiğimiz bilgiler aynı zamanda el yazmaları, kil tabletlerinde olan bilgiler ile birleştirildi ve ortaya muhteşem bir sergi çıktı” dedi.
“YAPAY ZEKA VE KOKUNUN YOLCUĞU BU SERGİDE BULUŞTU”
Yapay zeka ve kokunun yolcuğunun bu sergi ile buluştuğunu söyleyen Koku Uzmanı Bihter Türkan Ergül, “Parfümün Yolculuğu: Antik Çağdan Günümüze Koku Uygarlığı Sergisi’nde bir aradayız. Bu sergi ile arkeologların üzerinde çalıştığı kil tablet, replika ve el yazmalarındaki bilgileri yapay zekâya yükleyip gün yüzüne çıkartmayı amaçladık. Böylelikle Mısır’da, Roma’da, Mezopotamya’da, Osmanlı’da koku nasıl imar ediliyordu, ticari ilişkiler nasıldı, koku ticareti liman kentlere nasıl taşınıyordu gibi soruların cevaplarını aradığımız ve bunları bir araya getirdiğimiz yapay zeka yolculuğuna çıkmış olduk. Yapay zekadan elde ettiğimiz bilgiler aynı zamanda el yazmaları, kil tabletlerinde olan bilgiler ile birleştirildi ve ortaya muhteşem bir sergi çıktı. Sergimizde sadece görsellik yok, sanat ve koku da var” diye konuştu.
“3 BİN, 5 BİN, 8 BİN YILLIK VE OSMANLI’NIN 17’NCİ YÜZYILINA AİT KOKU FORMÜLLERİMİZ VAR”
Sergide, Antik Çağ’a ait koku yapımının, üretiminin ve ham maddelerinin yapay zeka ile görselleştirilmesinin yanı sıra gerçek bir koku deneyiminin de koku severler ile buluşturulduğuna dikkat çeken Ergül, konuyla ilgili şöyle konuştu:
“Ziyaretçilerimiz burada kokuyu deneyimleyebilecek; 3 bin, 5 bin, 8 bin yıllık ve Osmanlı’nın 17’nci yüzyılına ait koku formüllerimiz var. 17’nci yüzyıla ait çamaşırcı başı Yusuf Ağa’nın yapmış olduğu formül, defterinde dirhem dirhem yazıyor; oradan yola çıkarak kokuyu tasarladık. Eski Mısır parfüm tanrıçası olarak bilinen Nefertem için koku karışımından tasarlanan parfüm, dünyanın ilk kadın kimyageri ve parfümörü olarak bilinen Tapputi’nin koku formülü, Eski Mısır’daki Kypi formülü ve Roma’nın en popüler Rhodium parfümü de sergimizde ziyaretçilerini bekliyor. 16 Temmuz’a kadar açık kalacak sergimizde, ziyaretçilerimizin dünyada bu alanda yapılan ilk sergiyi hem görebilecekleri hem de deneyebilecekleri bir fırsatları olacak.”
“TARİHİ MEKÂNLA BULUŞAN SERGİ, FARKLI BİR BOYUT KAZANDI”
Serginin küratörlüğünü üstlenen Üsküdar Belediyesi Sergilerden Sorumlu Küratör Erkan Doğanay ise “Sergimizi açılışını özellikle Dünya Koku Günü’ne denk getirmek istedik. Sergimizi, bazı deneyim alanları katarak kokunun tarihçesini anlatabileceğimiz belgeler ve objelerle de bunu destekleyebileceğimiz bir sunum ile hazırladık. Tarihi mekânla buluşan sergi, farklı bir boyut kazanmış oldu. Burada, kokunun yalnızca görsel ya da objelerle sunumu değil ayrıca ziyaretçilerin geçmiş kokuları koklayabileceği ve izleyebileceği bir sunum ortaya çıktı. 16 Temmuz’a kadar açık kalacak sergi süresi içinde söyleşi ve atölye çalışmaları da koku meraklılarını bekliyor. Koku Uzmanı Bihter Hanım’ın katılımcı olacağı söyleşi de kokunun tarihçesi ele alınırken atölye çalışmalarımızda da her tenin her koku ile uyuşmadığı ve tenimize özel bir kokunun ne içerdiğine dair kısa workshoplar yapılacak” diye konuştu.
SÖYLEŞİ VE ATÖLYE ÇALIŞMALARI DA YAPILACAK
Koku Kültürü ve Turizmi Derneği tarafından 25 Haziran Dünya Güzel Koku Günü’nü kutlamak amacıyla düzenlenen etkinlikler ile ilgili şu bilgilere yer verildi:
“Etkinlik kapsamında 6 Temmuz Perşembe saat 19.00’da ‘Kokunun Tarihte Kültürel ve Psikolojik Etkileri’ konulu söyleşi düzenlenecek. 12 Temmuz Çarşamba saat 19.00-21.00 arasında ise koku meraklılarının katılımıyla ‘Teniniz Hangi Kokuyla Eşleşir?’ isimli atölye çalışması yapılacak. Atölye çalışmasında katılımcılar kokunun tenle uyumunu, tene uygulanan kokuyu hangi faktörlerin etkilediğini gibi birçok sırrı keşfedecek.”
DÜNYA GÜZEL KOKU GÜNÜ UNESCO NEZDİNDE TESCİLLENİYOR
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Somut Olmayan Kültürel Miras İhtisas Komitesi, Koku Kültürü ve Turizmi Derneği tarafından yapılan başvuruyu ve 25 Haziran Dünya Güzel Koku Günü’nün tüm dünya tarafından kutlanan bir gün olması için yapılan hazırlıkları inceleyerek, bugünün tescillenmesine yönelik takip sürecinin sorumluluğunu Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devretti. Bu gelişmeyle Dünya Güzel Koku Günü’nün tüm dünyada kutlanan bir gün olması yolunda önemli bir adım kat edilmiş oldu.
