EKONOMİ
Merkez Bankası’nın Gündemi Değiştiren Hamlesi: “Faizleri Artırma Girişimi” Olarak Yorumlandı
Son dönemde aldığı kararlarla ekonomik alanda önemli adımlar atan Merkez Bankası’nın girişimi, uzmanlar tarafından dikkatle değerlendiriliyor. Bu kararlar, özellikle Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesapları ve zorunlu karşılık oranları gibi finansal alanlarda değişikliklere neden olurken, ekonomist ve İYİ Parti İzmir Milletvekili Prof. Dr. Ümit Özlale’nin sosyal medya paylaşımında dile getirdiği gibi, bu adımların “Cumhurbaşkanına fark ettirmeden faiz artırma” stratejisi olarak yorumlandığına dikkat çekildi.
Merkez Bankası, Kur Korumalı Mevduat (KKM) sisteminin başlamasının ardından bankaların döviz hesaplarını Türk Lirasına dönüştürme kriterlerini belirlemişti. Şimdi ise, KKM hesaplarının Türk Lirasına dönüştürülmesi için geçerli olan yeni kriterleri 31 Aralık 2023 tarihine kadar açıkladı. Bu kriterlere göre, uygulama süresinin 31 Aralık 2024 tarihine kadar uzatılma ihtimali de bulunuyor.
Aynı zamanda, Merkez Bankası KKM hesaplarında yenileme işlemleri ve TL payına göre menkul kıymet tesisine dair yeni düzenlemeleri getirdi. Bununla birlikte, 1 aya kadar vadeli yabancı para mevduatlarında da önemli bir değişikliğe gidildi. Merkez Bankası, zorunlu karşılık oranını 4 puan artırarak yüzde 29’a yükseltti.
Prof. Dr. Ümit Özlale’nin değerlendirmesine göre, kredi faizlerinin sınırlı tutulmasının devam etmesi durumunda bankaların yüksek mevduat faizi sunamayabileceği ve Kur Korumalı Mevduat sahiplerinin dövize olan talebinin artabileceği uyarısında bulunuyor. Bu durumun, kur üzerinde olumsuz bir baskı yaratabileceği belirtiliyor.
Ayrıca, Merkez Bankası’nın devlet tahvillerine yönelecek olan bankaların tahvil fiyatlarını artıracağı ve bu durumun tahvil faizlerini düşüreceği öngörülüyor. Ancak, Prof. Dr. Ümit Özlale, bu düşüşün sınırlı olabileceğini ifade ediyor.
Özlale’nin analizine göre, Merkez Bankası’nın aldığı kararlar, “Cumhurbaşkanına çaktırmadan faizleri artırma” stratejisini yansıtmaktadır. Bu yaklaşımın, enflasyonun altında seyreden ve sürdürülebilir olmayan faizleri normale döndürmeyi amaçladığı vurgulanmaktadır.
İŞTE ÖZLALE’NİN O PAYLAŞIMI
“Yeni alınan KKM kararları üzerine:
Ekonomi yönetimi KKM’den çıkışta ilk adımı attı. İlk olarak çok yüklü bir maliyete yol açan TL’den KKM’ye dönmüş hesaplara ağırlık veriliyor. Peki bu kararın olası sonuçları ne olacak?
1- Mevduat faizleri yükselecek. Peki, ne kadar yükselecek? İşte orada ticari kredilerin üzerindeki faiz sınırlaması önemli. Eğer bu sınırlama kalkmazsa, bankaların önereceği mevduat faizleri de sanıldığı kadar yüksek olmayacak.
2- Aslında burada bir açmaz da var: Eğer ticari kredi faizlerinin üzerindeki sınırlama kalkmazsa, bankalar yüksek mevduat faizi öneremeyecek, KKM sahibi de dövizi daha fazla talep edecek ve kur üzerinde bir baskı oluşacak. Sınırlama kalkarsa, ticari kredi faizleri yükselecek ve krediyle dönen şirketler önemli bir maliyetle karşılaşacak.
3- DTH üzerindeki ZK artırılmış olsa da her koşulda dövize (özellikle de hard currency) olan talep artacak.
4- Bu kararlarla bankalar devlet tahvillerine yönelecekleri için tahvil fiyatları artacak, faizleri düşecek. Tahvil faizlerindeki düşme ise sınırlı olur.
5- Şunu da not etmek gerekiyor: Ekonomi yönetimi bu kararlarla “Cumhurbaşkanı’na çaktırmadan faizleri artırma” yaklaşımına devam ediyor. Faizleri Merkez Bankası politika faizinden ibaret sayan Cumhurbaşkanı’nı kızdırmadan enflasyonun çok altında seyreden ve sürdürülebilir olmayan faizleri normalleştiriyor.”
