TÜRKİYE
Erken emeklilik müjdesi! Torba yasada büyük sürpriz: 9 maddeli düzenleme TBMM’de
Çalışmalar, daha kapsamlı bir ikinci torba yasa üzerinde hâlâ devam etmektedir. Bu yasa, birçok konuyu ele almayı amaçlamaktadır ve erken emeklilik de bu çalışmaların bir parçasıdır. İşte ayrıntılar:
Meclis’te kabul edilen ilk torba yasa ile memur ve emekli maaşlarına zam yapılırken, şimdi daha geniş kapsamlı ikinci bir torba yasa üzerinde çalışmalara başlanmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, bu yasa kapsamında birçok konuyu ele alacak çok sayıda dosyayla uğraşmaktadır.
İkinci torba yasa kapsamında, memurların 3600 ek gösterge artışından, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Bağ-Kur prim eşitlemesine, kadınların erken emekliliğine ve taşeron sorununa çözümler bulunacaktır. Şu anda memurlar için geçerli olan yüzde 17,55’lik enflasyon farkına ek olarak, 8077 TL seyyanen zam düzenlemesi yapılacaktır. Ayrıca 3600 ek gösterge, birinci derecedeki tüm memurları kapsayacak şekilde genişletilecek ve bu düzenlemeden 470 binden fazla memur faydalanacaktır.
Bakan Işıkhan, taşeronların kadroya geçişine ilişkin çalışmaları da sürdürecektir. Kadro yasasından yararlanamayan taşeron işçilere yeni haklar tanınması gündeme gelecektir.
2024-2025 dönemini kapsayan 7. Dönem Toplu Sözleşme görüşmelerinde yaklaşık 3,5 milyon memur ve 2,5 milyon emekli memur için maaş artışı belirlenecektir. Toplu sözleşme görüşmeleri bu yıl 1 Ağustos’ta başlayacak ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan başkanlık yapacaktır. Bu görüşmelerde zam oranları ve mali-sosyal haklar belirlenecektir.
Bakan Işıkhan’ın üzerinde durduğu önemli konulardan biri de prim eşitlemesidir. Bağ-Kur ve SSK primleri 7200 gün boyunca eşitlenecektir.
Yeni düzenlemeyle Bağ-Kur’lu esnaflar, 9000 gün yerine 7200 gün (5 yıl) prim ödeyerek emekli olabileceklerdir. Bu kapsamın belirlenmesinde, esnafların yanı sıra çalışan işçi sayısı, basit usulde vergilendirme ve vergiden muafiyet gibi faktörler dikkate alınacaktır. Ancak düzenleme geniş tutularak tüm Bağ-Kur’luları kapsama alma seçeneği de değerlendirilmektedir.
Bu yeni düzenleme, 8 Eylül 1999-30 Ocak 2008 arasında sigortalı olan Bağ-Kur’lular için gün sayısı şartını hem kadınlar hem de erkekler için 25 yıl (9000 gün) olarak belirlemiş ancak yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 olarak uygulanmıştır.
Yeni düzenlemeyle, hem kadınlarda hem de erkeklerde prim gün sayısı şartı 9000’den 7200’e indirilecektir. 7200 prim gününü tamamlayanlar, sigortalılık başlangıç tarihlerine göre belirlenen yaş şartını sağladıkları takdirde emekli olabileceklerdir.
Ancak prim gün sayısını tamamlamış olsalar bile belirli bir yaşa ulaşmayı beklemeleri gerekecektir. 1 Mayıs 2008’den sonra sigortalılığı başlayanlar için ise yine 9000 gün şartı ve kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş ile başlayan ve kademeli olarak 65’e kadar artan emeklilik yaşı tamamlanmalıdır.
1800 günlük indirim yapılmasıyla bu tarihten sonra sigortası başlayan Bağ-Kur’lular da 7200 gün prim ödeyerek emekli olabilecektir.
Ayrıca, 58 yaşında kadınlar ve 60 yaşında erkekler için geçerli olan yaş şartının da tamamlanması gerekmektedir. EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamında olan Bağ-Kur’lular ise henüz 9000 günü doldurmayanlar bile yasa düzenlemesi kapsamına girerlerse 7200 gün prim ödemiş olsalar dahi hemen emekli olabileceklerdir.
Mevcut durumda, farklı kurumlarda çalışmış sigortalılar için iki yöntem uygulanmaktadır. 2008’den önce sigortalı olanların emekli olacakları kurumu, son 7 yıllık sigortalılık süresindeki 1261 gün belirlemektedir.
Bu süre içinde 3.5 yıldan fazla çalışılan kurum tercih edilmektedir. 1 Ekim 2008’den sonra sigortalı olanlar ise daha fazla prim ödedikleri kurumdan emekli olabilmektedir.
Buna ek olarak, ev kadınları ve anneler için başka bir emeklilik reformu da planlanmaktadır. Aile Koruma Kalkanı Paketi kapsamında, ev kadınları sosyal güvenceye kavuşacak ve yıpranma hakkına benzer bir uygulama ile erken emekli olabilecektir.
SSK ve Bağ-Kur primlerinin eşitlenmesi, erken emeklilik imkanlarını da beraberinde getirecektir. Aile Koruma Kalkanı paketi çerçevesinde, sistem dört aşamada uygulanması planlanmaktadır.
İlk aşamada, hiçbir sigortaya sahip olmayan veya daha önce çalışma imkanı bulamamış ev kadınlarının sosyal güvence sağlanacak ve emeklilik imkanı sunulacaktır. İkinci adımda, anneler için çocuk sayısına bağlı olarak erken emeklilik imkanları sunulacaktır.
Üçüncü adımda, çalışan anneler için yıpranma düzenlemesi uygulanarak, yaş şartı ve prim desteğiyle erken emeklilik imkanı sağlanacaktır. Son aşama ise doğum borçlanmasıyla ilgilidir.
Doğum borçlanması çalışması, sigortalı olmadan önce doğan çocuklar için prim kazanma imkanıyla ilgili bir düzenlemeyi içermektedir.
İlk aşamada, herhangi bir sosyal güvencesi olmayan ve prim ödemesi bulunmayan ev kadınları için sigorta sistemi devreye alınacak ve anneler isteğe bağlı sigorta sistemiyle sosyal güvenceye kavuşturulacaklardır.
Bu sistemde, devlet her ay ödenecek primlerin üçte birini karşılayacaktır. Ev kadınları daha az prim ödeyerek daha erken emekli olabilecekler ve aynı zamanda sosyal güvence sağlayan sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanabileceklerdir.
Bağ-Kur ve SSK prim eşitliği gerçekleştirildiğinde, kısmi emeklilik için gereken 5400 günlük süre 4500 güne kadar indirilebilecektir.
Ev kadınlarına sağlanacak sosyal güvence ve emeklilik hakları anneler için daha avantajlı olacaktır.
Çocuk sahibi olan ev kadınları, isteğe bağlı sigorta yaptırdıklarında prim desteğinin yanı sıra erken emeklilik hakkına da sahip olacaklardır.
Yıpranma sistemi olarak adlandırılan fiili hizmet zammı, çocuk sayısına bağlı olarak prim katkısı ve yaş şartında esneklik sağlayacaktır.
Çalışan anneler için her yıl primlere belirli bir miktar eklenerek, daha az çalışıp daha fazla prim sahibi olan annelerin yaş şartı geriye çekilecektir.
Her yıl 90 gün prim desteği sağlanacak ve bu sayede 4 yıl çalışan bir annenin 5 yıl prim kazanması mümkün olacaktır.
Anne ne kadar fazla prim kazanmışsa, yaş şartı da o kadar geriye çekilecektir. Bu sayede anneler, daha erken emekli olma imkanına sahip olacaklardır.
Bu düzenlemelerle birlikte, ev kadınları ve anneler için daha adil bir emeklilik sistemi oluşturulması hedeflenmektedir. Ayrıca, SSK ve Bağ-Kur primlerinin eşitlenmesi sayesinde erken emeklilik imkanları da artacaktır.
Yapılan düzenlemelerin ardından ev kadınları, isteğe bağlı sigorta sistemiyle sosyal güvenceye kavuşacak ve daha erken emekli olabileceklerdir. Devlet tarafından ödenecek prim destekleri sayesinde ev kadınları daha az prim ödeyerek emeklilik hakkı elde edebilecek ve sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanabileceklerdir.
Ayrıca, çocuk sahibi olan ev kadınlarına çocuk sayısına bağlı olarak erken emeklilik imkanı sunulacak. Yıpranma sistemi olarak adlandırılan fiili hizmet zammıyla prim katkısı ve yaş şartında esneklik sağlanacak, böylece daha fazla prim kazanan annelerin yaş şartı geriye çekilecektir. Bu sayede, anneler daha erken emekli olabilecekler ve emeklilik haklarından daha fazla yararlanabileceklerdir.
Aile Koruma Kalkanı paketi çerçevesinde düzenlenen çalışmalarda, ev kadınları ve annelerin sosyal güvenceye kavuşması ve erken emeklilik imkanlarının artırılması önemli bir adımdır. Bu düzenlemelerin hayata geçirilmesiyle birlikte, kadınların emeklilik süreçlerinde daha adil bir şekilde değerlendirilmesi ve sosyal güvenceye erişimleri sağlanacaktır.
Bu düzenlemelerle birlikte, ev kadınlarına sağlanan sosyal güvence ve emeklilik hakları, onların ekonomik bağımsızlıklarını artıracak ve toplumda daha güçlü bir konuma gelmelerini destekleyecektir. Ayrıca, prim eşitlemesi sayesinde kısmi emeklilik imkanları da genişleyecek ve çalışan annelerin daha erken emekli olmaları mümkün olacaktır.
Tüm bu düzenlemeler, sosyal adaletin sağlanması ve çalışan anneler ile ev kadınlarının haklarının korunması amacıyla yapılmaktadır. Hükümet, toplumun farklı kesimlerini kapsayan bu düzenlemelerle daha kapsayıcı bir sosyal güvenlik sistemi oluşturmayı hedeflemektedir.
