EKONOMİ
80’lerin Başındaki Vergi Geri mi Geliyor? Orta Vadeli Program’da (OVP) Yeni Vergi ve Zam Sinyalleri
Orta Vadeli Program’ın açıklanmasının ardından vergi uzmanları, otomobillerden konutlara, kripto varlıklardan pırlantalara kadar bir dizi alanda yeni vergilerin gelebileceğine dair sinyallerin verildiğini belirtiyorlar. Ayrıca, uzmanlar 1980’lerde uygulanan gelir vergisi kapsamındaki ‘hayat standardı esasının’ yeniden hayata geçirileceğine dair işaretler olduğuna dikkat çekiyorlar.
2024-2026 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program (OVP), vatandaşların vergi yükünün artırılmasına yönelik yeni düzenlemelere işaret ediyor. OVP’ye göre, hükümet, bütçe açığının 2023 için 1,6 trilyon TL, 2024 için 2,65 trilyon TL, 2025 için 1,82 trilyon TL ve 2026 için 1,82 trilyon TL olacağını öngörüyor.
Sözcü’den Gamze Bal’ın haberine göre, devlet harcamalarının 2025’ten itibaren azalması bekleniyor, bu da bütçe açığını daraltma hedefleriyle uyumlu. Ancak bu açığın kapatılması için yeni vergilerin getirilmesi veya vergi oranlarının artırılması da düşünülüyor. OVP’ye göre, vergi gelirlerinin bu yıl yüzde 81,4 oranında artarak 4,2 trilyon TL’yi aşması bekleniyor. Vergi gelirlerinin 2024’te yüzde 73 artarak 7,4 trilyon TL’ye çıkması beklenirken, 2025’te bu rakamın yüzde 28,5 artarak 9,6 trilyon TL’ye ve 2026’da yüzde 19,3 artarak 11,4 trilyon TL’ye ulaşması tahmin ediliyor.
OVP’de dikkat çeken bir diğer konu, doğrudan vergilere yönelik. İlgili maddede ‘orta vadede doğrudan vergilerin payının artırılacağı’ ifadesi bulunuyor. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Ana Bilim Dalı Profesörü Dr. Murat Batı, bu ifadenin gelir, kurumlar, emlak, MTV ve değerli konut vergisinin kapsamının genişletilebileceği veya vergi oranlarının artırılabileceği anlamına gelebileceğini belirtiyor. Batı ayrıca, bu çerçevede gayrimenkul alım-satımlarında ekspertiz zorunluluğunun getirileceğini ve KDV’nin yeni tutarlar üzerinden hesaplanacağını ifade ediyor.
OVP’de yer alan vergi düzenlemelerine yönelik bir diğer madde karbon vergisiyle ilgili. Bu madde, karbon vergisi niteliği taşıyan vergilerin gözden geçirileceğini ve tamamlayıcı karbon vergisinin ekonomik etkilerinin analiz edileceğini belirtiyor. Profesör Dr. Batı, bu maddeyi 2 bin CC ve üstü lüks araçlara yeni ÖTV artışı olarak değerlendiriyor ve benzin ve dizel araçlarda ÖTV ve MTV artışının, elektrikli araçlarda ise teşvik amaçlı düşük oranlı vergi düzenlemelerinin gelebileceğini düşünüyor.
OVP’de yer alan bir başka madde de ‘vergi tabanının genişletilmesi’ ile ilgili. Bu maddeye göre, kamu mali yönetiminde daha fazla gelir kaynağı sağlamak için vergi tabanının genişletilmesi planlanıyor. Profesör Dr. Batı’ya göre, bu maddeyle vergi alınmayan ürünlerin vergi kapsamına alınabileceği ifade ediliyor. Örnek olarak Kur Korumalı Mevduat (KKM) ve kripto varlıklardan elde edilen gelirler ile pırlanta ve altın gibi kıymetli madenlerden alınacak ÖTV düşünülebilir.
Ayrıca, 1982-1998 yıllarında uygulanan gelir vergisi kapsamındaki ‘hayat standardı esasının’ yeniden hayata geçirilmesi sinyalleri de bulunuyor. Bu uygulama, bazı meslek gruplarının düşük gelir elde etmeleri durumunda bile gelir vergisi ödemelerini gerektiriyor. Örneğin, doktorlar, mali müşavirler veya avukatlar, hayat standardına göre belirlenen bir gelir vergisi ödemek zorunda kalabilirler.
