TÜRKİYE
2000 Sonrası SGK Girişi Olanlara Kademli Emeklilik Şart
Uzun yıllardır devam eden ve emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) sorununu çözmek amacıyla 3 Mart 2023 tarihinde çıkarılan kanun, maalesef sorunun çözümüne değil, daha büyük mağduriyet ve adaletsizliğe yol açtı.
Yapılan yeni düzenlemeyle, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi olanlar EYT kapsamına alındı. Ancak, 9 Eylül 1999 tarihinde sigorta girişi olan vatandaşlar hem yaşa hem de prime takıldı. Yani, bir gün önce sigorta girişi olanlar, kadınlarda 38, erkeklerde 43 yaşında emekli olabiliyorlar. Bir gün sonra işe girenler ise bu tarihten sonra sigorta girişi yaptıkları için 60 yaşını beklemek zorunda kaldılar. Bir gün için 17 yıl sonra emekli olmak, prim ödemeye devam etmek çözüm değil, mağduriyet ve haksızlıktır.
Eğer EYT düzenlemesine adaletle yaklaşılırsa, bu mağduriyetler yaşanmazdı. 8 Eylül 1999 öncesindeki mağduriyetler giderildikten sonra, 9 Eylül 1999 sonrası sigorta başlangıcı olanlar hem prim hem de yaş sınırında kademeli bir düzenleme ile adil bir şekilde emekli olabilirdi.
Aynı iş yerinde çalışan iki kişiyi düşünün: İkisi de 9 Eylül 1999’dan sonra, 01.01.2000 tarihinde işe girmiş. İşe giriş tarihleri ve ödedikleri primler aynı olan bu kişilerden birinin 8 Eylül 1999’dan önce sigorta başlangıcı var, diğerinin yok. Bir günlük sigorta başlangıcı olan kişi EYT düzenlemesinden faydalanıp emekli olurken, o tarihte sigorta başlangıcı olmayan kişi yıllarca emekli olamayacak ve prim ödemeye devam edecek.
Başka bir örnek: Aynı iş yerinde çalışan iki kişi daha. İkisi de 2004’ten sonra aktif çalışmaya başlamış ve primleri ile çalışma günleri aynı. Mevcut kanuna göre her ikisi de emekli olabilmek için 60 yaşını beklemek zorunda. Ancak, bu kişilerden birinin 8 Eylül 1999’dan önce sigorta başlangıcı var ve yeni EYT yasasına göre bu kişi emekli olabiliyor, diğeri olamıyor.
Sonuç olarak, emeklilikte yaş sınırlaması tekrar düzenlenmeden adalet sağlanamaz. 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar hemen emekli olurken, bu tarihten sonra sigorta başlangıcı olanlar 60, 2008 sonrası ise 65 yaşına kadar beklemek zorunda kalıyorlar. Adalet, bu nerede; çözüm nerede?
Bu sorunun tek bir çözümü vardır: 9 Eylül 1999 sonrası, 2000’ler ve sonrası sigorta başlangıcı olanların yaş sınırı kademeli olarak düzenlenmelidir. Emeklilikte Adalet Derneği (EMADDER), bu konuda mantıklı bir öneri sunmuştur. Buna göre, 9 Eylül 1999 ile 2002 arası sigorta başlangıcı olanlar için kadınlarda 43, erkeklerde 45 yaş; 2003 için kadınlarda 44, erkeklerde 46 yaş; 2004 için kadınlarda 45, erkeklerde 47 yaş gibi kademeli yaş sınırı önerilmektedir.
Emeklilikte yaş sınırının erkeklerde 51, kadınlarda 49 olması mantıklı bir tekliftir. Primini doldurduğu halde yıllarca yaş sınırına takılanların feryadı ve ahı göz ardı edilmemeli; soruna hakkaniyetle yaklaşılmalı, adalet sağlanmalıdır. Bu, bir lütuf değil, bir haktır.
