TÜRKİYE
İşten Ayrılma Hakkınızı Biliyor Musunuz? SGK’dan Yazı Almadan İşten Ayrılan Tazminat Alamayacak
Kanuna göre, emeklilik dışındaki yaş koşullarını yerine getirenler kendi istekleriyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatını da alabilirler. Emeklilik dışındaki yaş koşulları işe giriş tarihine göre değişir. Kıdem tazminatı hakkını kaybetmemek için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan usulüne uygun yazı alınması gerekir. İşten ayrıldıktan sonra 7000 günle kıdem tazminatı alınabilir mi? İşten ayrılanlar için kıdem tazminatı hakkı nasıl hesaplanır? Detaylar haberimizde.
İşten Ayrıldıktan Sonra 7000 Günle Kıdem Tazminatı Alınabilir Mi?
2021 Mart ayında, çalıştığım firmanın şehir dışına taşınması sebebiyle tazminatımı alarak ayrıldım. Daha sonra 2021 Aralık ayında işe girdiğim firmada 22 ay çalıştıktan sonra Ekim 2023’te istifa edip çıktım. O tarihte 7000 iş günü primimi tamamlamışım ve tazminat hakkım varmış fakat bunu bilmeden tazminat almadan ayrıldım. Geriye dönük tazminat talep edebilir miyim? Talep etsem de sadece orada çalıştığım süre kadar mı tazminat alırım, yoksa en son tazminat aldığım tarih üzerinden mi tazminat ödenir? (Murat G.)
Yaş Dışındaki Emeklilik Koşulları ve Kıdem Tazminatı Hakları
Kendi isteği ile işten ayrılanlar, haklı fesih yapmadıkça kıdem tazminatı alamazlar. Kendi isteği ile işten ayrılanların haklı fesih yapmadan ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabilmeleri için yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirmeleri gerekir. Yaş dışındaki emeklilik koşulları sigortalı çalışmaya başlama tarihine göre şöyledir:
- 8 Eylül 1999 ve öncesinde çalışmaya başlayanlar: 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü.
- 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında çalışmaya başlayanlar: 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günü ya da sigortalılık süresine bakılmaksızın 7000 prim günü.
- 30 Nisan 2008 tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar: İşe başlama tarihine göre aranan kademeli prim günü şöyle:
- 01.05.2008 – 31.12.2008: 4600
- 01.01.2009 – 31.12.2009: 4700
- 01.01.2010 – 31.12.2010: 4800
- 01.01.2011 – 31.12.2011: 4900
- 01.01.2012 – 31.12.2012: 5000
- 01.01.2013 – 31.12.2013: 5100
- 01.01.2014 – 31.12.2014: 5200
- 01.01.2015 – 31.12.2015: 5300
- 01.01.2016 ve sonrası: 5400
Yaş dışındaki koşulları yerine getirerek kıdem tazminatı alma hakkından yararlanabilmek için öncelikle işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezinden “kıdem tazminatı alabilir” yazısı almak gerekir. Bu yazıyı almadan işten ayrılanlar kıdem tazminatı hakkını kaybederler.
Murat Bey, usulüne uygun şekilde yazıyı almadan işten ayrıldığınız için kıdem tazminatı alma hakkını kaybetmiş bulunuyorsunuz. Yazıyı alıp işverene sunarak işten ayrılmış olsaydınız son işyerindeki çalışma süreniz için kıdem tazminatı alabilirdiniz.
Yurt Dışı Çalışma Süresi Borçlanmadan Emekliliğe Sayılır mı?
Sigortalılık başlangıcım: 2003 Aralık. Kasım ayı ile beraber prim gün sayım: 6236. Doğum yılım: 1980. 2007-2009 yılları arasında 2 yıl Belçika’da çalıştım. Bildiğim kadarıyla Türkiye ve Belçika arasında imzalanan anlaşma söz konusu. Belçika’da çalıştığım 2 yılı, herhangi bir ücret ödemeden SGK’da prim günü olarak saydırma şansım var mı? Ücretsiz saydıramıyorsam, bu 2 yıl için yurt dışı prim borçlanması yapmam doğru bir tercih mi olur? Ödeyeceğim yurt dışı borçlanması emekli maaşıma, bu tutarı amorti ettirecek kadar çok katkı yapar mı? (Mehmet Ö.)
Mehmet Bey, Belçika’da çalıştığınız süreleri borçlanmadan, herhangi bir ücret ödemeden emekliliğinize saydırabilirsiniz. Emekliliğe hak kazanıp kazanmadığınız belirlen
irken Belçika’daki prim günleri de dikkate alınır. Ancak, Türkiye’den sadece Türkiye’deki hizmetleriniz karşılığı hesaplanan kısmi aylığı alırsınız. Belçika’daki prim günleriniz için ise o ülke mevzuatına göre bağlanacak kısmi aylığı alırsınız. Belçika’daki süreleri borçlanırsanız tam aylığa çevrilir. Emeklilik için 60 yaşını bekleyeceğinizi dikkate alırsak, borçlanmanız için acele etmenize gerek yok. Ayrıca borçlanmanız şart değil, o gün geldiğinde hesaplama yaptırabilirsiniz ama borçlanmanın size getirisi olmama ihtimalinin daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz.
Anne-Babanın İşyerinde Çalışan Çocuk ve Sigortalı Olma Durumu
1997’de babamla amcamın ortak olduğu işyerinde çalışmaya başladım. SSK yatırmadılar. 1.11.2000’de SSK girişimi yaptırdılar. Doğum tarihim 23.04.1981. Hizmet tespit davası açabilir miyim? O tarihlerde birlikte çalıştığım şahitlerim var. (Sabri K.)
27.04.1981 doğumluyum. 1996 yılından itibaren turizm sezonunda Kuşadası’nda çalıştım. Sigorta girişim yapılmadı. O dönemde birlikte çalıştığım arkadaşlarımı şahit gösterip hak iddia edebilir miyim? (Çağlayan K.)
1996 yılından 1999 Şubat ayına kadar sigortasız çalıştım. Çalıştıran da amcam. Hem de ağır sanayi işinde. 1999 Şubat ayından 1999 Ekim ayına kadar da başka bir akrabamın yanında sigortasız çalıştım. Şu an bu firmalar kapandı ama nasıl bir yol izlemem gerekiyor? (Yasin Ö.)
Anne-babanın işyerinde çalışan çocukları, ana, baba ve kardeşleri için özel bir düzenleme bulunmaktadır. Kanunda işverenin işyerinde çalışan çocukları, ana, baba ve kardeşleri için herhangi bir hüküm yer almamaktadır. Bu nedenle işverenin çocukları, ana, baba ve kardeşleri bir işyerinde sigortalı olarak çalıştırılır. Ancak, baba veya anasına ait işyerinde çalışan 18 yaşından küçük çocukların sigortalı sayılabilmesi için hakim tarafından onaylanmış bir hizmet akdinin bulunması gerekir. Şayet çocuk 18 yaşından evvel evlendiğinden reşit sayılmışsa bu durumda hizmet akdi geçerli sayılıyor.
Sabri Bey, 5 yıllık hak düşürücü süre dolduğu için geriye dönük hizmet tespit davası açamazsınız. Babanız o tarihte sigortalı göstermiş olsaydı bile hakim tarafından onaylanmış bir hizmet akdi bulunmuyorsa sigorta geçersiz sayılırdı.
Çağlayan Bey ve Yasin Bey için de 5 yıllık hak düşürücü süre dolduğundan geriye dönük hizmet tespit davası açma hakkı ortadan kalkmıştır.
