TÜRKİYE
Fiyatlardaki Ani Artışın Sonu Ne Zaman Gelecek? Merak Edilen Soru: Paradan Sıfır Atma Geri Dönebilir mi?
Son 3 yılda ekonomideki artış hızlanıyor ve fiyat etiketlerine eklenen ‘0’lar dikkat çekici bir boyuta ulaşıyor. Evlerden otomobillere, ekmekten suya kadar her şeyin fiyatı artarken, enflasyonun yükselişi ekonomik zorlukları beraberinde getiriyor.
Enflasyonla mücadele çabaları devam ederken, akıllara 2005 yılında Türk Lirası’ndan atılan 6 sıfır geliyor. Ekonomideki iyileşmeye destek olan bu ‘sıfır atma operasyonu’, günümüzde tekrar işe yarar mı? Sorusu merakla cevaplanmayı bekliyor.
Son dönemde hızlanan enflasyon, özellikle fiyat basamaklarını artırdı. Örneğin, 400 bin liralık bir ev artık 4 milyon TL, 100 bin liralık bir otomobil ise 1 milyon TL’ye denk geliyor. Gıda fiyatlarındaki yükseliş de endişe verici boyutlarda.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bu perşembe açıklayacağı temmuz enflasyonu öncesinde, haziran ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 38,21 olarak belirlenmişti. Merkez Bankası’nın beklentilerine göre enflasyonun yakın zamanda tek haneye düşmesi beklenmiyor. Yılsonu enflasyon beklentisi yüzde 22’den 58’e yükselirken, 2025 yılına dahi tek haneli enflasyon öngörülmüyor.
2005 yılında atılan sıfırlarla enflasyon yüzde 9 seviyelerinden yüzde 7’ye düşürülmüştü. Şimdi ise yeniden sıfır atma düşüncesi akıllara geliyor. Ancak bu sefer atılması gereken sıfırlar çok daha büyük miktarlarda ve yapılacak işlem daha karmaşık.
Ekonominin dümenini tutan isimler, yapısal reformları vurguluyorlar. Ancak bu reformların hayata geçirilmesi ve ekonomide toparlanma için daha fazla çaba gerekiyor.
Döviz kurlarındaki artış, ekonomideki belirsizlikleri artırıyor. 3 yılda dolar/TL 6,97’den 26,96’ya, euro/TL 8,20’den 29,76’ya yükseldi. Bu durumda sıfır atılması düşünüldüğünde, 1 TL’lik doların değeri 2,6 olurken, 1 TL’lik euro da 2,9 olabilir.
Ekonominin önde gelen isimlerinden Mahfi Eğilmez, sıfır atmanın düzenlemeler olmadan etkili olmayacağını düşünüyor. Hem Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, hem de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan ve yardımcılarının reformları tek başlarına gerçekleştiremeyeceği belirtiliyor.
Geçmişteki ‘sıfır atma operasyonu’ döneminde de hazırlık süreci oldukça titizlikle yürütülmüştü. O dönemde yapılan yapısal reformlar, ekonomideki toparlanmayı destekleyici önemli adımlardı.
Günümüzde ise yapılması gerekenler, o döneme kıyasla daha büyük ve karmaşık. Bu yüzden sıfır atma fikri henüz gerçekçi bir çözüm olarak görünmüyor. IMF gibi uluslararası kuruluşların desteği de alınmadığı sürece, ekonomide kalıcı düzenlemeler yapmak için daha fazla çaba sarf edilmeli.
Ekonominin geleceği, yapılan reformlar ve alınacak tedbirlerle şekillenecek. Gelecek adımların ekonomimizi olumlu yönde etkilemesi ve sıfırların artık tekrar atılması gereksiz hale gelmesi temennimizdir.
