Markalar ve Şehirler Sırada Bekliyor

İnternet’te .com, .net, .org veya .tr gibi uzantıların nasıl ortaya çıktığını merak ettiniz mi? Peki bu internet uzantılarına sahip olup, markanızın değerini artırmayı veya yeni uzantılardan gelir elde edebileceğinizi de biliyor muydunuz? İnternet uzantılarının ilki .com ortaya çıktığından beri sayı artıyor. En son genişleme « Yeni TLD turu » ismiyle 2012’de yaşandı ve toplamda 1400’den fazla alan adı uzantısına kavuştu.

ICANN’in yaklaşık 14 yıl aradan sonra Nisan 2026’da açılacak olan başvuru süreci « Bir Sonraki Yeni TLD turu », markalar, topluluklar ve şehirler için tarihi bir fırsat sunuyor. Yapılan araştırmalar 3600 ile 10000 arası yeni alan adı uzantısının internete dahil olacağını tahmin ediyor. TLDTR, 2012’deki büyük geçişlerdeki deneyimiyle Balkanlar, Türkî Cumhuriyetler, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da bu alanda yetkin ilk ve tek şirket olarak yeni TLD başvuruları için uçtan uca anahtar teslim teknik altyapı sunuyor. Şirket ayrıca başvuru sahipleri için gerekli başvuru süreci ve TLD’nin yaşamı boyunca gerekecek idari politikalar ve kullanım stratejilerinin oluşturulmasına da öncülük ediyor.

TLDTR kadrosu, geçmişte pek çok uzantının internete kazandırılmasında aktif rol aldı. Bunlar arasında geçmişte İngiliz bir şirketin yönettiği .TC alan adının Türkiye’ye taşınması operasyonu ve bu uzantının başta Türkiye olmak üzere uluslararası pazarlarda yeniden konumlandırılması da yer aldı. Geçtiğimiz günlerde Selçuk Bayraktar tarafından açıldığı duyurulan Next Sosyal platformunun paylaşımında da .TC uzantılı alan adı tercih edilmişti.

TLDTR’in Üst Düzey Alan Adı Danışmanı Ufuk Karakaş, “2012’de attığımız adımlar bugün milyonlarca kayıtlı alan adının olduğu büyük bir ekosistem oluşturdu. Şimdi, 2026 turuyla birlikte bu potansiyeli Türkiye’den global oyuncular çıkararak daha da büyütebiliriz” dedi.

Yeni TLD turunda biri kamu biri özel şirket olmak üzere iki firmanın toplam 10 uzantı başvurusu olmuştu. Bu uzantılardan Türkiye’de en çok bilinenleri .ISTANBUL ve .IST uzantıları oldular.

Dünyaya baktığımızda ise Yeni TLD turunda pek çok başarılı örnek hayata geçti. Kar odaklı olarak kurulan ticari uzantılardan .XYZ, genç nesli hedefledi. Bugün 6 milyona yakın alan adı müşterisi bulunan uzantının yıllık cirosunun 25 milyon dolara kadar çıktığı tahmin ediliyor. Bu sadece tek bir alan adı uzantısının cirosu. Onlarca alan adı uzantısına sahip gruplar da bulunuyor.

2026’da ise « Bir Sonraki Yeni TLD turu » ile internet yeni uzantılara merhaba diyecek. Yapılan araştırmalar 3600 ile 10000 arası yeni alan adı uzantısının internete dahil olacağını tahmin ediyor.

Sektörlere ve Dillere Göre Uzantılar Kendi Ekosistemlerini Oluşturuyor

2012’deki turda .XYZ örneğindeki gibi genele açık uzantılar olduğu gibi topluluk uzantıları denilen daha dar kapsamlı uzantılar da bulunuyor. Bulut bilişime yönelik .CLOUD, medyaya yönelik .MEDIA ya da .NEWS, Almanya’daki şirketlere yönelik .GMBH, kiliselere yönelik dini uzantı olan .CHURCH gibi çok sayıda sektörel örnek onbinlerce müşterisine hizmet veriyor.

Bu tür uzantıları sektörel meslek birliklerinin yanı sıra özel şirketler de işletebiliyor. Örneğin müzik sektörüne yönelik .MUSIC uzantısı Güney Kıbrıs Rum Kesimi merkezli bir şirket tarafından idare ediliyor. Güney Kıbrıs Rum Kesimi müzik sektöründe büyük bir pay sahibi olmamasına rağmen kısa sürede sektördeki pek çok paydaşı aynı çatı altına toplamayı başardı. Belki de gelecek yıllarda müzik sektöründe Güney Kıbrıs menşeili yapımcılar ve şirketleri daha çok görmeye başlayacağız.

Başta İngilizce olmak üzere Almanca, İtalyanca, Fransızca, İspanyolca, Portekizce gibi latin alfabesi kullanan batı dillerinin yanı sıra Arapça, Çince ve Japonca gibi dillerde çeşitli sektörel uzantılar bulunmasına karşın yazım benzerliği olan birkaç örnek dışında Türkçe örnek henüz bulunmuyor.

TLDTR’nin Üst Düzey Alan Adı Danışmanı Ufuk Karakaş, “MUSIC örneğinde olduğu gibi başka sektörlerde Türk sermayesi hedef sektörlerde global markalar üretebilir. Örneğin 2012’den sonra hayatımıza giren iki teknoloji blok zinciri ve yapay zeka. Her iki alanda da global bir markamız olmamasına rağmen bu sektörün gelecekteki uzantılarına Türk sermayesinin sahip olma şansı var. ” dedi.

Yeni Uzantılar Globalleşen Markalar için de Önemli Bir Meydan Okuma

2012’de öne çıkan bir uzantı türü de markalara ait uzantılar oldu. Global pek çok marka, kendi markasına ait uzantı başvurusu yaparak kullanmaya başladı.

2012 turundaki marka uzantılarında Finans, otomotiv, teknoloji ve telekom, moda, perakende ile eğlence sektörlerinin başı çektiği görülüyor.

Marka uzantıları şirketlere kendi dijital varlıklarını tamamen kendi kontrolü altında olan bir varlığa çevirir. Bu dijital varlık, başta sahte sitelerin önlenmesine büyük rol oynar. .MARKA uzantısı marka tarafından kontrol edildiği için izinsiz sahte kayıtlar mümkün değildir. Ayrıca marka sloganları için de markasını kullanabilir ve marka ile sloganı rahatça SLOGAN.MARKA örneğindeki gibi bir araya getirebilir.

Karakaş, marka TLD konusunda « TLDTR olarak marka uzantılarını çok yakından takip ediyoruz, globalleşme yolculuğunda olan Türk markalarınına destek vermek için 2026’daki çağrıyı kaçırmamalarını tavsiye ediyoruz. « dedi.

2026’da Bölgeden İrili Ufaklı Pek Çok Coğrafi Uzantı Başvurusu Bekleniyor

Yeni TLD turundaki bir diğer örnek ise coğrafi uzantılar. 2012’de başta .ISTANBUL, .TOKYO, .NYC olmak üzere çok sayıda marka şehirler uzantılarına sahip oldular.

2012’de coğrafi uzantılara sadece milyonluk metropoller sahip olmadı. Rusya’da 16000 nüfusa sahip Skolkovo ile Kanada’da 11000 nüfusa sahip Warman uzantıya sahip en küçük yerleşim birimleri olarak dikkati çekiyor.

Şehirler dışında bölgesel yönetimler de 2012’de uzantı sahibi olmuşlardı. Almanya’nın sanayisinin önemli bir bölümüne ev sahipliği yapan Kuzey Vestfalya Eyaleti .NRW uzantısına, Irak’taki Kürdistan Bölgesel Yönetimi ise .KRD uzantılarına başvuru yaptılar.

2026’da özellikle başta Orta Asya, Afrika ve Orta Doğu olmak üzere pek çok yeni şehir ve bölgenin coğrafi uzantısına kavuşacağı bekleniyor.

TLDTR ‘den gerekli tenkil açıklamalar şu şekilde:

Soru 1: ICANN’in yeni gTLD programı nedir?

Cevap: gTLD (Generic Top-Level Domain), internet adreslerinin en üst düzey uzantılarını ifade eder (.com, .org, .istanbul, .markaadı gibi). ICANN bu uzantıların genişlemesini 10-15 yılda bir açtığı programlarla sağlar.

2026’daki turdan bir önceki başvurunun 2012’de ondan öncekinin de 2000’lerin ortalarında olduğu düşünülürse belki gelecek 10-15 yıl daha böyle bir dönem olmayacak. Bu sebeple 2030’ları 2040’ları hedefleyen şehirler, kurumlar ve şirketlerin 2026’daki turu kaçırmaması gerekiyor.

2012’deki son turda 1.900 başvuru yapılmıştı; Amazon, Google, Paris, Berlin gibi markalar ve şehirler kendi uzantılarını aldı. 2026 turunda ise 3.600 ile 10.000 arasında yeni başvuru bekleniyor.

Soru 2: Türkiye bu sürecin neresinde?

Cevap: Türkiye’den de pek çok başvuru yapılabilir. Türkçe kelimelerin yanı sıra İngilizce ve farklı dillerde de global pazara açılabilecek uzantılar için hiçbir engel bulunmuyor.

Özellikle İnşaat, turizm, tekstil, taşımacılık, otomotiv gibi kritik sektörlerde global pazardaki yerini sağlamlaştırmak isteyen markalarımızın rakiplerinin bir çoğu 2012’de başvuru yaptılar. 2026’da bu sayının en az 3-4 kat artması bekleniyor. Global markalarımızın mutlaka bu süreçte yer almaları gerekiyor.

Öte yandan bu sektörlerdeki şirketlerimiz sadece kendi markalarını değil sektörüne yönelik genel kabul görebilecek uzantılara başvuru yaparak sektörlerindeki pozisyonlarını perçinleyebilirler. Bu alanda doğru uzantının bulunması konusunda TLDTR olarak tüm desteği sağlıyoruz.

Üstelik ICANN’in dünya üzerindeki üç ana merkezinden birinin İstanbul’da bulunması, internet ekosisteminin Türkiye’den beklentisini gösterir nitelikte. Ancak kurumun resmi dilleri arasında Türkçe henüz yok. Zaman zaman Türkçe dokümanlar üretilse de devamı gelmiyor. Türkiye’nin de İnternet’teki pozisyonunu sağlamlaştırması için 2026 çok önemli. 2012’de sadece İBB adına iki başvuru yapılmış ve hiç bir Türk markası başvuru yapmamıştı.

Soru 3: TLDTR’nin bu alandaki deneyimi nedir?

Cevap: TLDTR, Balkanlar, Türkî Cumhuriyetler, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da ICANN süreçlerine dâhil olmuş ilk ve tek şirkettir.

TLDTR’ye benzer TLD altyapısı sağlayan şirketler için de çağrı dönemi birkaç ay önce tamamlandı ve bu dünyadaki sayılı şirketlerden biri TLDTR oldu. ICANN tarihinde ilk kez İstanbul’da düzenlenen 81. Kongreye TLDTR olarak sponsor olan tek özel Türk şirketi olduk.

2012’de .TC alan adının İngiliz operatörden Türkiye’ye taşınması operasyonunda aktif rol aldı. Teknik geçişten pazarlamaya kadar tüm süreçte yer aldı.

Aynı turda, bugün hâlâ çalışan birçok uzantının internete kazandırılmasında görev yaptı.

Soru 4: 2012’deki deneyim bugüne nasıl ışık tutuyor?

Cevap: 2012’de fark edilmeyen veya henüz var olmayan alanlar (örneğin yapay zekâ, blok zinciri) bugün hayatımızın merkezinde. 2026 turunda bu alanlara özel yeni uzantılar başvurulacak.

2012’deki dönemde e-ticaret başta olmak üzere yükselen alanlarda doğru hamle yapan şirketler bugün milyonlarca kayıtlı alan adıyla on milyonlarca dolarlık değerlere ulaştılar.

Şirketlerine uygun bir alan adı bulamayan pek çok global marka kendi uzantılarına geçti ve müşterileri ile saygın ve güvenilir temas noktaları kurdular.

Bunun bir benzeri de İstanbul’da yaşandı. İstanbul’daki kitler gov.tr uzantısı yerine bugün .istanbul uzantısı kullanıyorlar.

Markalar kendi uzantılarını sadece web sitelerinde kullanmıyorlar. Reklamlarında kullandıkları sloganlar için isim bulma derdi olmuyor. Slogan.marka şeklinde aklıda kalıcı adreslerle müşterilere ulaşabiliyorlar.

Şirketlerin e-posta adresleri de daha işlevsel oluyor. Örneğin ad.soyad@türkiye.markaismi, ad.soyad@muhasebe.markaismi gibi daha işlevsel e-posta adresleri kullanılabiliyor.

Diğer bir konu da giderek artan alan adı sahtekarlıkları konusundaki avantajlar. Alan adı uzantısı tamamen şirketin kontrolünde bir alan olduğu için benzer alan adı üretilmesi mümkün olmuyor. Özellikle bazı global bankalar sadece bu sebepten ötürü kendi banka isimlerine ait uzantılara geçiş yaptılar.

Soru 5: Türkiye’den global alan adı şirketleri çıkabilir mi?

Cevap: Kesinlikle evet. Türkiye’den çıkacak şirketler sadece Türkçe kelimelerle sınırlı kalmamalı. İngilizce başta olmak üzere farklı dillerde global pazarları hedefleyen uzantılarla tüm dünyaya satış yapılabilir.

Örneğin 2012’de Türkiye’ye kazandırılan .TC uzantısı, bugün özellikle Kuzey Amerika pazarında bir ihracat fırsatı yaratıyor. TC kısaltması bizim için anlamlı olduğu kadar yurtdışında da kullanılıyor. .TC’nin doğuş sebebi olan Turks and Caicos Adaları’ndaki şirketler, bugün .TC uzantılı alan adına sahip olmak için Türkiye’deki şirkete ödeme yapıyorlar.

Son günlerde çok sıkça konuşulan bir konu yapay zeka örneğin. Hali hazırda yapay zeka sektörü Karayiplerdeki Anguilla’ya ait AI uzantısını aynı TC’deki gibi bir şekilde kullanıyor. Hatta 15 bin kişi nüfuslu bu adanın ana gelir kalemi AI uzantısından elde edilen gelirler.

AI uzantısı dışında yapay zekâ ile ilgili resmi bir uzantı halen yok. Bu alanda oluşan yeni terimler kullanılarak yeni uzantı başvuruları yaparak tüm dünyadaki yapay zeka sektörüne hizmet verilebilir.

Aynı durum kripto para sektörü için de geçerli. Hatta bu alanda çokça kullanılan .token kelimesi için bir şirket başvuru yapacağını açıkladı bile.

Farklı sektörlerde de örnekler var. Kimyadan, Telekom, İnşaat sektöründen, Taşımacılık alanında, pek çok farklı sektörde global oyuncu olmak isteyen şirket ve gruplar için önemli fırsatlar var. Bu sektörlerde global tekno

girişimlere imza atmak isteyen herkes için yol haritasını birlikte oluşturmak mümkün.

Soru 6: Başarılı örneklerden bahsedebilir misiniz?

2012’de başvurusu yapılan XYZ ile TOP uzantısı 6 milyon, .SHOP ve .ONLINE uzantıları 4 milyon kayıtlı alan adına sahipler. Yıllık yenileme ücretlerininin 5 ile 30 dolar arası değiştiği düşünülürse başarılı bir uzantının yıllık milyonlarca dolar cirosu bulunuyor.

Marka tarafına dönersek çok başarılı örnekler var. Örneğin dünyaca ünlü bir yapı kimyasalı şirketi yaşadığı alan adı krizini kendi uzantısına geçerek çözdü. Yine Avrupa’da pek çok büyük grubun kendi alan adı uzantılarına geçip kullandığını görüyoruz.

Türkiye’deki örneklere baktığımızda;

.TC – Türkiye’ye taşındıktan sonra ulusal pazarımızda değer kazandı. TLDTR ekibi olarak .TC’nin pazara güçlü bir girişini sağladık. Şirket halen 2012’de kurduğumuz altyapı ile ticari hayatına devam ediyor.

.IST – İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait bu uzantı, İngilizce anlamlı potansiyel barındırıyor ve doğru pazarlama ile küresel bir değer olabilir.

Soru 7: Şirketler için bu uzantılar ne anlama geliyor?

Cevap:

Marka TLD’ler markaları dijitalde “en üst seviyeye” çıkarır, güven yaratır ve global görünürlüğü artırır.

Teknolojiden otomotive, tekstilden perakendeye pek çok global marka 2012’deki dönemde kendi uzantılarına geçiş yaptılar.

Herhangi bir alan adı kaydettiğinizde mutlaka bir aracı firmadan hizmet almak gerekiyor. Zaman zaman bu şirketlerle yaşanan sorunlarla alan adlarına erişimi kaybeden şirketler oldu. Yakın geçmişte alan adı kontrolünü bir süre kaybeden bazı e-ticaret zincirleri gördük.

Oysaki şirket uzantı başvurusu yaptığın doğrudan muhatabınız internetin en üst mercisi oluyor. Bir diğer tabirle internete kökten bağlanmış oluyorsunuz.

Bunun siber güvenlikten, marka bilinirliği ve güvenirliğinin artmasına kadar oldukça geniş bir yelpazede iz düşümleri bulunuyor.

Soru 8: Kurumlar ve Şirketler yeni uzantılara nasıl ne zaman başvurabilirler?

2012’deki başvuru süreci bittikten sonra pek çok kurum ve kuruluş bize ulaşarak yeni uzantı başvurusu yapmak istediklerini belirtse de yeni dönemi beklemeleri gerektiğini bildirmiştik. Bahsettiğimiz yeni dönem başladı.

Şirketler TLDTR gibi uzantı altyapısı sağlayan bir servis sağlayıcı ile başvuru yapabiliyorlar. Bu şirketler için de bir başvuru penceresi bulunuyordu. TLDTR olarak geçtiğimiz aylarda sona eren bu pencerede başvurumuzu yaparak süreçe dahil olduğumuzu ICANN’e ilettik. Ayrıca ICANN’in tarihinde ilk kez İstabul’da düzenlediği genel kurul toplantısının tek özel Türk şirket sponsoru olarak bu noktadaki iddiamızı da güçlendirdik.

TLDTR olarak başvuran adına oluşturulacak dosyanın hazırlanması, ticari bir uzantı olması durumunda uzantının pazarlama faaliyetleri de dâhil olmak üzere anahtar teslim tüm süreçleri uçtan uca sağlayabiliyoruz.

TLD oldukça niş ve internet hiyerarşisinin en üst basamağında olan oldukça prestijli bir iş. En az havacılık sektörü kadar regüle bir alandan bahsediyoruz. TLD sahipleri ve TLDTR gibi sağlayıcılar arasında çok yıllı, sürdürülebilir bir iş ilişkisi kuruluyor. Bu noktada TLD’nin maksimum faydaya ulaşabilmesi için TLDTR tüm teknik, idari ve pazarlama deneyimini TLD sahipleri ile paylaşmaya hazır.

Ayrıca 2012’deki başvuruları ve alan adı sektörünü analiz ederek oluşturduğumuz, başvuru yapılabilecek İngilizce ve Türkçe başta olmak üzere kelimeleri de TLDTR olarak çalıştık. Herhangi bir sektördeki tüm global oyunculara ulaşmak isteyen girişimciler bizle doğrudan iletişime geçerek sektörüne uygun potansiyelli alan adı uzantıları konusunda TLDTR ile görüşebilirler.

Uzantı başvuruları resmi olarak Nisan 2026’da başlayacak ve üç ay gibi çok kısıtlı bir süre olacak.

2012’deki süreç tamamlandıktan sonra pek çok marka sahibi bizle iletişime geçmişti ancak başvuru penceresi kapanmış olduğundan başvuru yapılamamıştı. Benzer bir durum yaşanmaması için ilgili tarafların süreci başlatması önemli.