Kültür
Sinemanın görünmez kahramanları EFEKT Görsel Efekt Günleri’nde ödüllendirildi
Görsel efektin, sinemada bir sihir gösterisi olarak doğduğu ve bugün yapay zeka ile sınırlarını genişlettiği bir dönemde, Türkiye’deki görsel efekt (VFX) ve animasyon sektörünün kreatif endüstrilerdeki konumunu vurgulayan EFEKT 2025, ‘Hayal Et, Tasarla, Etkile’ mottosuyla 22 ve 23 Şubat’ta İstanbul’da gerçekleştirildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü’nün desteğiyle, ANiKA Animasyonun Kadınları Derneği – WIA Kolektifi organizasyonunda, British Council Türkiye, Institut français Türkiye, Bahçeşehir Üniversitesi Çizgi Film ve Animasyon Bölümü ortaklığında düzenlenen etkinlikte ANİM.İST İstanbul Animasyon Platformu ve GEAS Görsel Efekt ve Animasyon Sanatçıları Derneği de paydaşlar arasında yer aldı.
NOYAN: BU SEKTÖR BACASIZ SANAYİLERDEN BİRİDİR
Türkiye’nin görsel efekt alanındaki en prestijli etkinliği EFEKT Görsel Efekt Günleri, bu yıl ilk kez görsel efekt sektörünü onurlandıran bir ödül töreniyle buluştu. Törenin açılış konuşmasını yapan ANiKA Animasyonun Kadınları Derneği Başkanı ve Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Fakültesi Çizgi Film ve Animasyon Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nazlı Eda Noyan Türkiye’de görsel efekt sektörünün gelişimine ve bu alandaki isimleri onurlandırmanın önemine dikkat çekti. Kreatif endüstrilerin, kültür endüstrileri içinde önemli bir yer tuttuğunu belirten Noyan, “Bacasız sanayi olarak bilinen bu sektör, hem ekonomiye hem de kültürel hayata büyük katkı sağlıyor. Görsel efektler de bu değerli alanlardan biri. Türkiye’de hem dizi, hem uzun metraj film, hem de oyun sektöründe görsel efektlerin çok önemli bir yeri var” dedi.
‘BU YIL TÜRKİYE’DE BİR İLKİ GERÇEKLEŞTİRİYORUZ’
Görsel Efekt Günleri’ni ilk kez 2023 yılında düzenlediklerini hatırlatan Noyan, bu etkinliğin sektördeki sanatçıları, firmaları ve stüdyoları desteklemek amacıyla başlatıldığını belirterek, “Bu alanda çalışan sanatçıları, firmaları, stüdyoları ve emeği geçen herkesi onurlandırmak için yola çıktık. Şu anda etkinliğimizin ikincisini gerçekleştiriyoruz” diye konuştu.
Bu yılın etkinliğini farklı kılan en önemli unsurun Türkiye’de ilk kez verilen görsel efekt ödülleri olduğunu söyleyen Noyan, “Bu seneye özel olarak Görsel Efekt Ödülleri’ni düzenlemenin gururunu yaşıyoruz. Çok nitelikli uzun metraj filmler, diziler ve öğrenci projeleri bu akşam ödüllerini alacak” ifadelerini kullandı.
‘TÜRKİYE’NİN GÖRSEL EFEKT DUAYENLERİNDEN HİLMİ GÜVER’İ ONURLANDIRACAĞIZ’
Onur ödülleri hakkında bilgi veren Noyan, Türkiye’de görsel efekt sektörünün gelişiminde büyük katkıları olan Hilmi Güver’in ödüllendirileceğini belirterek, “Ulusal Onur Ödülü’nü Hilmi Güver’e takdim edeceğiz. Kendisi Türkiye’de görsel efekt alanının duayenlerinden biri. Sinema tarihimizde önemli bir yere sahip ve sektöre büyük katkılar sundu. Onu onurlandırmak bizim için büyük bir mutluluk” dedi.
Oscar ödüllü VFX süpervizörü Sara Bennett’in de törende yer alacağını belirten Noyan, “Ex Machina filmiyle Oscar kazanan Sara Bennett de bizimle birlikte. Ödül törenimizde bir açılış konuşması yapacak. Oscar ödülüne ek olarak bu akşam bir de EFEKT Ödülü’nü alacak” diye konuştu.
‘KADINLARIN SEKTÖRDE DAHA FAZLA YER ALMASINI İSTİYORUZ’
Etkinliğin destekçilerine değinen Noyan, son olarak şunları söyledi:
“EFEKT Ödülleri ve Görsel Efekt Günleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü’nün desteğiyle ve ANİKA Animasyonun Kadınları Derneği organizasyonuyla gerçekleştiriliyor. Aynı zamanda derneğimizin birinci yaşını da kutluyoruz. Türkiye’de bu alanda çalışan kadınların oranı dünya geneline kıyasla oldukça yüksek. Ancak küresel ölçekte VFX sektöründe kadın oranlarının dramatik şekilde düşük olduğunu görüyoruz. British Council, Institut Français Türkiye ve Görsel Efekt Sanatçıları Derneği gibi kurumların desteğiyle, kadınların sektörde daha fazla görünür olması ve güçlü şekilde yer alması için çalışıyoruz. Bu etkinlik, hem görsel efekt alanındaki başarıları kutlamak hem de kadınların sektördeki varlığını daha da görünür kılmak adına büyük bir adım.”
HİLMİ GÜVER: GÖRSEL EFEKT YAPMAK ESKİDEN ÇOK ZORDU
Türkiye’de görsel efekt alanının öncülerinden olan Hilmi Güver, mesleğe adım attığı ilk yıllardan itibaren yaptığı çalışmaları ve sektörde yaşanan dönüşümü anlattı. Görsel efektin geçmişte zorluklarla üretildiğini belirten Güver, “Görsel efektler günümüzde bilgisayar sayesinde daha erişilebilir hale geldi. Bugün efekt yapımı çok daha kolay. Mutlaka bilgisayarı kullanan kişilerin de kendi becerileri olması gerekiyor ama sonuçta teknoloji işleri büyük ölçüde hızlandırıyor. Benim mesleğe başladığım yıllarda, 1961’de sinema işine çırak olarak girdiğimde, yalnızca plastik harflerden yazılar yapıp görsel hale getirebiliyordum” ifadelerini kullandı.
Efekt ihtiyacının Türkiye’de nasıl ortaya çıktığını da anlatan Güver, “1974 yılında Dünya Futbol Kupası oynanıyordu. O dönemde televizyonlarda ‘Futbol Balesi’ diye bir şey gördüm ve kendi kendime ‘Ben bunu yapabilir miyim?’ Diye düşündüm. İlk denememde, abimin kızının fotoğrafını kullanarak bir donuk kare çekimi yaptım ve pozladım. Ancak görüntüyü sabit halden hareketli hale getirebilmem için yeni bir teknik geliştirmem gerekiyordu. Birkaç ay sonra başarabilmiştim” dedi.
TÜRKİYE’DE GÖRSEL EFEKT SEKTÖRÜNÜN İLK ADIMLARI
1970’lerin sonlarına doğru yaptığı çalışmaların artık sektörde karşılık bulduğunu belirten Güver, “O dönemde yaptığım işlerden dolayı fatura kesmeye başlamıştım. Yaptığım her yeni iş, beni bir sonraki aşamaya taşıdı. 1978’den sonra işlerimi büyütmeye başladım ve profesyonel anlamda efekt üretimine geçtim” dedi.
‘MESLEKTEN AYRILDIM AMA BU ÖDÜLLE BÜYÜK BİR GURUR YAŞIYORUM’
Ulusal Onur Ödülü’ne layık görülmekten büyük bir heyecan duyduğunu belirten Güver, “10-12 yıl önce meslekten tamamen ayrıldım. Ancak görsel efekt her zaman hayatımın bir parçası oldu. Yaklaşık bir buçuk ay önce bana bu ödülün verileceği bildirildi. O günden bu yana heyecan içindeyim. O günden beri elim ayağım titriyor. Benim için büyük bir gurur” diye konuştu.
İLK GÜN ÇEŞİTLİ PANELLER GERÇEKLEŞTİ
İki gün süren EFEKT 2025’in ilk günü Bahçeşehir Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleşti. Burada AWUK – Animated Women UK kurucusu ve eski başkanı Lindsay Watson, ANİKA ve WIA Kolektifi himayesinde özel bir atölye gerçekleştirdi. ‘Netflix Türkiye’de Kadınların VFX Rollerinde Temsili’ panelinde, sektörde kadınların üstlendiği önemli roller, kariyer yolculukları ve sektörde eşit temsilin önemi tartışıldı. Fransız usta VFX süpervizörü Roxane Fechner ve öncü görsel efekt festivallerinden Festival PIDS ENGHIEN Başkanı Yann Marchet ile ‘VFX Kültürü Yaratmak’ panelinde konuştular. Aşk-ı Memnu, Kartallar Yüksek Uçar, Bugünün Saraylısı, Züğürt Ağa, Hayallerim, Aşkım ve Sen, Eşkıya ve Ankara Uluslararası Film Festivali En İyi Jenerik ödülünü kazandığı Tomris Giritlioğlu’nun yönettiği Yaz Yağmuru filmleriyle tanınan Hilmi Güver aynı zamanda kendisi gibi VFX süpervizörü olan kızı Leyla Güver Beck ile birlikte bir ustalar sınıfı gerçekleştirdi.
EFEKT VFX ÖDÜL TÖRENİ İKİNCİ GÜN ATLAS 1948’DE GERÇEKLEŞTİ
Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürü Birol Güven, Bahçeşehir Ünversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kemal Suher ve Fransa Görsel İşitsel Kültür Ataşesi Florent Signifredi’nin açılış konuşmaları yaptıkları EFEKT VFX Ödülleri, Atlas 1948 Sineması’nda büyük bir törenle sahiplerini buldu. Fantastic Beasts, The Martian, Doctor Who, Harry Potter ve Sherlock gibi ikonik film ve dizilerdeki çalışmalarıyla bilinen ve ExMachina filmiyle Oscar kazanan VFX süpervizörü Sara Bennett, ilk EFEKT Uluslararası Vizyoner Ödülü’nün sahibi oldu. Bennet ödülünü animasyon bölümü öğrencilerinin elinden aldı. Fransız usta VFX süpervizörü Césars, VES ve France VFX yönetim kurullarında görev alan Roxane Fechner’e ise Uluslararası Özel Takdir Ödülü verildi. Türkiye’de VFX alanının öncü isimlerinden, editör, jenerik tasarımcısı ve VFX sanatçısı olarak sayısız usta yönetmelerle yıllarca birlikte çalışan Hilmi Güver’e ise Türkiye’de ilk kez verilen Ulusal VFX Yaşam Boyu Başarı Ödülü takdim edildi.
Uzun Metraj filmde Üstün Görsel Efekt Ödülü’nü ‘Atatürk 1’ filmiyle Murat Akbulut (1000 Volt Post Prodüksiyon Şirketi), Dizi Üstün Görsel Efekt Ödülü’nü de ‘Yaratılan’ dizisiyle kazandı. Öğrenci projesinde ise Görsel Efekt Ödülü’nü ise 66 Miyon Yıllık Bekleyiş (66 Million Years Of Waiting) filmiyle Mehmet Yavuz Şen kazandı.
Uzun Metraj film kategorisinde mansiyonu ‘Zaferin Rengi’ filmindeki görsel efektlerle Ramazan Mert Duran (Genius Park), dizi kategorisinde mansiyonu ‘Testament: The Story of Moses’ dizisiyle Serkan Semiz (Mojo FX) aldılar. Sara Bennett, Roxane Fechner ve Nazlı Eda Noyan’dan oluşan EFEKT Görsel Efekt Ödülleri jürisi kategoriler dışı Özel Mansiyonu ise Sinan Demirtaş imzalı ‘Balance’ filmine verdi.
