Bilim
50 Yıl Sonra Ay’a Gidiyoruz
Son gelişmeleri kaçırmamak için Google News sayfamızı takip edin. Butona tıkladıktan sonra açılan sayfanın sağ üst tarafında yer alan yıldızlı "Takip Et" simgesine dokunmanız yeterlidir.
Takip Et
Neil Armstrong’un 1969’da Ay’a ilk adım attıktan sonra ” Ä°nsan için küçük, insanlık için büyük bir adım” sözünü sarf etmesinin ardından 50 yıldan fazla süre geçti. Ä°nsanlığın Ay’a ilk adımını attığı Apollo 11 görevinden sonra da Ay’a insanlı görevler icra edildi. Son insanlı Ay Görevi olan Apollo 17 ise 1972’de yani tam 50 yıl önce icra edilmiÅŸti.
1972’deki Apollo 17 görevinden sonra ise uzak gök cisimlerinde insansız görevler tercih edilirken, insanlı uzay uçuÅŸları ise dünya yörüngesi ile sınırlı kalmıştı.
Ancak durum yakında değişiyor. Apollo görevlerinin devamı niteliğinde olacak Artemis görevlerinin ilki bugün yapılacak fırlatma ile başlıyor.
Artemis I’in tarihi fırlatılışı Türkiye Saati ile 13.30’da gerçekleÅŸecek. AÅŸağıdaki NASA yayınından canlı olarak takip edilebilecek.
Artemis Görevleri ile NASA’nın Yeni Uzay Aracı SLS Sahneye Çıkıyor
Artemis I görevi Ay ve diÄŸer gezegenlere yolculuk için tasarlanan yeni uzay araçlarının ilk testi olacak. Artemis I insansız olarak Ay’a gidip atmosfere giriÅŸ yaparak okyanusa inecek. Artemis I görevinin 39 ile 42 gün arasında sürmesi planlanıyor.
Artemis görevlerinde NASA’nın yeni uzay roketi olan Space Launch System yani SLS sistemi kullanılacak. Bugün yapılacak fırlatma ile SLS ilk kez uzaya eriÅŸecek. SLS 364 feet yüksekliÄŸi ile daha önceki Apollo görevlerinde kullanılan Saturn V roketinden 1 feet daha yüksek. Tabii ki aradan geçen 50 yılın getirdiÄŸi teknolojik geliÅŸmelerle birlikte SLS, Saturn V’ten çok daha ileri seviyede geliÅŸmiÅŸ bir roket sistemi.
Uzaya Yük Taşıma Maliyetleri Saturn Roketlerine Göre Artmış Durumda Ancak…
Ancak maliyet konusunda durum aynı durumda deÄŸil. Saturn V’in bir fırlatması bugünün parasıyla 1.2 milyar doları bulurken taşıdığı 43500 kg faydalı yükün kilosunu 28275 dolara taşırken SLS’in bir fırlatması 2 milyar dolara geliyor ve sadece 26000 kg faydalı yükü uzaya taşıyabiliyor. Bu durumda bir kilonun uzaya taşınma maliyeti de 77000 dolara kadar ulaşıyor.
Elbette iki rakam arasında şöyle bir fark olduÄŸunu da söylemek gerekiyor. Saturn V roketlerinin maliyetleri program sonundaki maliyetlere göre hesaplanırken, SLS’in maliyeti ise mevcut geliÅŸtirme eforlarının maliyetlerine göre hesaplanmış durumda. SLS’in gerçek maliyetini ancak Artemis programı ve SLS görevleri sona erdiÄŸinde bilebileceÄŸiz.
Artemis Görevleri Sadece NASA Tarafından Gerçekleştirilmiyor
Artemis görevlerinin en büyük farklılıklarından biri de görev paydaÅŸlarının çeÅŸitlendirilmesi. Apollo görevlerinde tüm mali ve operasyonel yükler NASA’da iken Artemis görevlerinde ise Uluslararası Uzay Ä°stasyonu’nunda kazanılan uluslararası iÅŸ birliÄŸi devam ediyor.
ÖrneÄŸin Artemis görevinde ise Avrupa Uzay Ajansı ESA, Japonya Uzay Ajansı JAXA’nın da katkıları olacak. Artemis III görevinde SLS ile uzaya çıkacak mürettabat SpaceX’in geliÅŸtirdiÄŸi Aya özel tasarlanmış Starship’i ile Ay’a iniÅŸ yapacak.
Sonraki Artemis Görevleri ve Hedefleri Neler?
Artemis II: Apollo’dan Bu Yana Ay’a Ä°lk Ä°nsanlı Test UçuÅŸu
Her ÅŸey yolunda giderse Artemis II görevi insanlı olarak yapılacak. Mayıs 2024’te yapılması planlanan bu fırlatma ile insanlı olarak Ay’a ulaşılacak ancak iniÅŸ yapılmayacak. Bu görevin ise 10 gün olarak planlandığı açıklandı.
Artemis III: Ay’a Ä°niÅŸ
2025’te yapılması planlanan üçüncü Artemis görevinde ise Ay’a iniÅŸ gerçekleÅŸtirilecek ve insanlık bir kez daha Ay’a adım atmış olacak. Tarihi Artemis III görevi ise 30 gün sürecek.
Görev kapsamında Ay yörüngesine inÅŸaa edilecek Lunar Gateway istasyonuna da kenetlenme planlanıyor. Ancak planlar aksarsa Gateway’e kenetlenme sonraki görevlere bırakılacak.
SLS ile Ay’a ulaÅŸan astronotlar Starship HLS ile Ay’a iniÅŸ yapacaklar.
Artemis IV: Uluslararası YaÅŸam Modülünün Gateway’e UlaÅŸtırılması
2027’deki bu görevde ise UUÄ°’nin yerini alacak yeni uzay istasyonunun ilk parçası olan I-Hab Ay yörüngesine taşınacak. Fransız-Ä°talyan ortaklığındaki Thales tarafından geliÅŸtirilen I-Hab, yeni uzay istasyonunun yaÅŸam destek modülü olarak görev yapacak.
Artemis V ve Sonrası
2028’deki Artemis V görevinde ise Gateway uzay istasyonuna yeni parçalar eklenmeye devam edecek. Avrupa Uzay Ajansı’ndan ESPRIT isimli yakıt dolum ve haberleÅŸme modülü ile Kanada Uzay Ajansı’nda geliÅŸtirilen robotik uzay kolu Gateway’e monte edilecek.
Ayrıca NASA Uzay Zemin Aracı LTV de bu görevle gönderilecek. Ä°ki astronot bu aracı Ay’a indirerek Apollo 17’den sonra ilk kez vakum ortamında ay aracını kullanacaklar.
Sonraki görevlerde aynı UUÄ°’de olduÄŸu gibi Gateway’in geliÅŸtirilmesi devam edecek ve Ay görevleri icra edilecek.
