EÄŸitim
Uzmanlar, ‘Matematik gerçek hayatta ne iÅŸe yarar?’ sorusunu yanıtladı


Genelde öğrencilerin korkulu rüyası olan matematik tarih boyunca insanlara birçok alanda kolaylık saÄŸladı. Doç. Dr. Hülya Kılıç ve Doç. Dr. OÄŸuzhan DoÄŸan, ‘Matematik nedir ve ne iÅŸe yarar?’ sorusundan yola çıkarak günlük hayatta kullanımımıza iliÅŸkin deÄŸerlendirmeler yaptı. Sosyal yaÅŸamın her alanında matematiÄŸin kullanıldığını aktaran Doç. Dr. Kılıç, “Bir iletiÅŸim aracı olarak matematik dilini, yani sayıları bilmek hayatımızı kolaylaÅŸtırır” dedi. Doç. Dr. DoÄŸan ise “Dün dünyanın çevresini hesaplamak için kullandığımız geometriyi bugün bir kuyruklu yıldıza uzay aracı indirebilmek için kullanıyoruz” diye konuÅŸtu.
Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü Başkanı Doç. Dr. Hülya Kılıç ile aynı bölümde öğretim üyesi Doç. Dr. Oğuzhan Doğan, matematiğinin önemine ilişkin bilgi vererek kullanım alanlarını anlattı.
“SÄ°HÄ°RLÄ° DEÄžNEK DEĞİL, YOL GÖSTERÄ°CÄ° BÄ°R ARAÇ”
Doç. Dr. Hülya Kılıç, “Çocuklar bize ‘Matematik hayatta ne iÅŸimize yarayacak?’ diye soruyor. Biz de ‘Siz ne iÅŸe yaramasını isterdiniz?’ ÅŸeklinde karşılık veriyoruz. Çocuklar bu sorulara farklı yanıtlar verebilir: Oynadığım oyunlarda hep birinci olmamı, daha çok para kazanmamı, sınavlarda yüksek not almamı, iyi bir hayat yaÅŸamamı, dünyayı dolaÅŸmamı, daha saÄŸlıklı olmamı ve benzerlerini saÄŸlasın. Aynı soruyu gençlere ve yetiÅŸkinlere sorduÄŸunuz zaman da hem kiÅŸisel hem de sosyal içerikli yanıtlar alabilirsiniz. Elbette matematik sihirli bir deÄŸnek deÄŸil. Ancak tüm bu gerçekleÅŸtirmek istediklerimiz için veya çözmek istediÄŸimiz sorunlar için bir yol gösterici ve bir araçtır” diye konuÅŸtu.
İnsanlık tarihinde değişim ve gelişimin merak ve ihtiyaç ile başladığına ve şekillendiğine işaret eden Doç. Dr. Kılıç, çok-az, uzun-kısa, büyük-küçük gibi kavramların yerini zamanla kesinliği ifade etmeyi amaçlayan bir dile yani matematiğe bıraktığını belirtti. Günümüzde de kesinlik durumlarını ifade etmek veya gerçeğe en yakın tahminlerde bulunmak amacıyla matematiği bir dil olarak kullanmaya devam etiğimizi anımsatan Doç. Dr. Kılıç, şunları kaydetti:
“Sosyal yaÅŸamın hemen hemen her alanında sayıları kullanmak artık kaçınılmaz: Apartman kapı numarası, ayakkabı numarası, elbise bedeni, otobüs hattının numarası, ürün fiyatı, yaÅŸ, boy, ağırlık gibi. Bir iletiÅŸim aracı olarak matematik dilini, yani sayıları ve matematiksel sembolleri bilmek ve anlamak hayatımızı kolaylaÅŸtırıyor. ‘Matematik ile hiç iÅŸim olmaz’ diye düşünen birinin bile bu dilin temel unsurlarını bilmesi gerekiyor.”
Günümüzdeki problemlerin çoğunu matematiksel modelleme yoluyla çözebildiğimizi veya çözümleyebildiğimizi ifade eden Doç. Dr. Kılıç, sözlerini şöyle sürdürdü:
“MatematiÄŸin adeta hüküm sürdüğü alanların başında da artık hayatımızın kaçınılmaz bir parçası olan mobil teknolojiler geliyor. Elbette matematiÄŸin yeri sadece kiÅŸisel kullanımımıza sunulan teknolojilerle de sınırlı deÄŸil. Bugün hepimizin hayatını derinlemesine etkileyen, deprem, pandemi, küresel ısınma, gelir adaletsizliÄŸi gibi toplumsal sorunları da ancak matematik aracılığıyla daha iyi anlayabiliyoruz. Deprem büyüklüğünü ölçmemize yarayan Richter ölçeÄŸi de gelir adaletsizliÄŸini ölçmemize yarayan Gini katsayısı da matematiksel hesaplamalara dayanıyor. Aşırı beslenmenin veya yeterli beslenememenin yol açtığı saÄŸlık sorunlarını da küresel ısınmanın boyutlarını da ancak matematik yardımıyla ortaya koyabiliyoruz.”
DOÄžAN: KUYRUKLU YILDIZA UZAY ARACI Ä°NDÄ°REBÄ°LMEK
Doç. Dr. OÄŸuzhan DoÄŸan da hayatın içinde olan bir diÄŸer alanın da geometri olduÄŸuna iÅŸaret ederek “Dün taÅŸan Nil nehrinin tarım arazilerinde yol açtığı deÄŸiÅŸimi anlamak için kullandığımız geometriyi bugün köprüler inÅŸa etmek için kullanıyoruz. Dün dünyanın çevresini hesaplamak için kullandığımız geometriyi bugün yaÅŸamın baÅŸlangıcını anlamak adına bir kuyruklu yıldıza uzay aracı indirebilmek için kullanıyoruz” dedi.
MATEMATİĞİN İÇİNDE SANAT, SANATIN İÇİNDE MATEMATİK VAR
Seyahatte ziyaret edilen tarihi eserlerin birçoğunda geometri ve matematiğin etkin kullanıldığını kaydeden Doç. Dr. Doğan, şöyle devam etti:
“Mimar Sinan’ın camilerinin güzelliÄŸinde, Ä°znik çinilerinin etkileyiciliÄŸinde, Mısır piramitlerinin gizeminde, geometrinin bir payı var. Pek çoÄŸumuz Leonardo da Vinci’yi sadece bir ressam olarak biliriz. Bazılarımız ünlü Mona Lisa eserinde altın oranı kullandığını da duymuÅŸuzdur. Ancak Leonardo da Vinci sadece bir ressam deÄŸil, aynı zamanda matematiÄŸi ve bilimi sanatında ve eserlerinde kullanan baÅŸarılı bir bilim insanıydı. Yani, matematiÄŸin içinde sanat, sanatın içinde matematik var.”
Pozitif bilimlerin yanı sıra sosyal ve beşerî bilimlerde de matematiğin etkin kullanıldığını belirten Doç. Dr. Doğan, şunları söyledi:
“Dillere yerleÅŸmiÅŸ ‘tarih tekerrürden ibarettir’ sözü bile matematikteki örüntüleri bizlere çaÄŸrıştırıyor. Yani, tarihsel olayların içinde de bir matematik var. Åžu an yaptığınız iÅŸi veya mesleÄŸinizi düşündüğünüzde bile farklı örnekler bulabilirsiniz. Kısacası, neredeyse bugüne kadar matematiÄŸin yaramadığı iÅŸ olmamış.”
Â
