Türkiye
Ulucak’ta, atölyede seramik üretimi 8 bin yıl önce başlamış
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Büyükşehir Belediyesi ve Kemalpaşa Organize Sanayi Bölgesinin desteğiyle İzmirin en eski köy yerleşimi olan 8 bin 850 yıllık Ulucak Höyüğündeki kazı çalışmaları sürüyor. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özlem Çevikin 2009da kazı başkanlığını devraldığı höyükteki bu yıl yapılan çalışmalarda, 8 bin yıl öncesine tarihlenen seramik üretim atölyesi gün yüzüne çıkarıldı. Höyükte kalıplar ve üretimi yarım kalmış kaplar bulundu. Prof. Dr. Çevik, “Ulucak Höyük, Neolitik döneme ait, 1100 yıl boyunca kesintisiz iskan görmüş bir yerleşim yeri. Batı Anadoluda yerleşik yaşama geçildiği dönemi anlamamız için anahtar bir yerleşim yeri. Seramik atölyesi de büyük bir alanı kapsıyor. Sadece 1 odası 48 metrekare boyunda. Ortaya çıkarılan toplam 300 metrekareye yakın bir alan. Seramik üretim atölyesi, günümüzden 8 bin yıl önceye tarihleniyor. Bina tümüyle yandığı için içindeki buluntuları, orijinal haliyle ele geçirdik” ifadelerini kullandı.
ÜRETİM TEK CİNSİYETE DAYALI DEĞİL
Prof. Dr. Özlem Çevik, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Yapının önemi büyük. Milattan önce 6 bin yıldan itibaren Kuzey Mezopotamyadan Yunanistana kadar seramik üretiminin uzmanlaşmış olduğunu seramik hamurlarındaki standartlaşmadan biliyorduk ancak arkeolojik olarak bir atölye kanıtı yoktu. Ulucakta evlerin dışında bir atölyede ustalar tarafından seramik üretildiğini görmek bu açıdan önemli. Buluntulardaki parmak izlerini inceleyen ekibimiz, üretimde hem kadınların hem erkeklerin birlikte çalıştığını ortaya koydu; tek bir cinsiyete dayalı bir üretim söz konusu değil.”
BÜYÜK BİR FIRIN BULDUK
Atölyedeki buluntulara da değinen Prof. Dr. Çevik, “Burada kil kalıpları da bulduk. Seyitömer Yerleşkesi nedeniyle bu kil kalıpların 5 bin öncesine gittiğini biliyorduk. Ancak Ulucakla, bunun 8 bin yıl öncesine dayandığını gördük. Üretimi yarım kalmış, pişmemiş kaplar var. Boyalar, perdah taşları var. Dolayısıyla tüm üretim zincirini tek bir bina kompleksinde görebiliyoruz. Erken seramik üretimine dair çok önemli bir arkeolojik kanıt olacak. Kazdığımız alan 300 metrekareye yaklaştı. 7 odası var. Kazı sürüyor. Her odada fırın var. 50 santimetre yüksekliğindeki fırınların kırmızı astar boya üretimiyle ilgili olduğunu düşünüyoruz. Bir odada daha büyük bir fırın bulduk. Muhtemelen o fırın da seramiklerin pişirilmesi için kullanılıyordu. Günümüzde Ulucak, 500 fabrikanın ortasında yer alıyor ve birçok üretim faaliyeti gerçekleştiriliyor. Bazıları seramik üretimiyle ilgili. Çevrede seramik fabrikalarının bulunması, bölgenin doğal olarak kil ve boya yatakları açısından üretime uygun olduğunu gösteriyor. 8 bin yıl önce de 300 metrekareyi kapsayan bina kompleksinde üretim başlamıştı” diye konuştu.
