Sağlık
‘Türkiye’de cilt kanseri vakaları hızla artıyor’
İstinye Üniversite Hastanesi Medical Park Gaziosmanpaşa’dan Dermatoloji Uzmanı Dr. Kadir Kaya, Cilt Kanseri Farkındalık Ayı nedeniyle uyarılarda bulundu.
Cilt kanserinin, ciltteki hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalıp, anormal büyümesiyle ortaya çıkan bir kanser türü olduğunu dile getiren Uzm. Dr. Kadir Kaya, “En sık rastlanan çeşitleri bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve malign melanomdur. Melanom dışındaki türler genellikle daha yavaş seyrederken, melanom daha hızlı ilerleyip erken teşhis edilmediğinde ciddi hayati risklere yol açabilir” diye konuştu.
‘ÇOCUKLUKTAKİ ŞİDDETLİ GÜNEŞ YANIKLARI ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRÜ’
Cilt kanseri oluşumunda hem çevresel hem de genetik faktörlerin rolünün büyük olduğunu kaydeden Uzm. Dr. Kaya, “Bu hastalıkta en önemli etken ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmaktır” dedi.
Uzm. Dr. Kaya, cilt kanserinde risk faktörlerini şöyle sıraladı:
“Güneş ışınlarına uzun süreli maruz kalmak,
Açık ten rengine, açık saç ve göz rengine sahip olmak, çilli cilt yapısı,
Ailede cilt kanseri öyküsü bulunması,
Bağışıklık sisteminin zayıflamış olması,
Çocuklukta geçirilen şiddetli güneş yanıkları,
İleri yaş,
Çok sayıda beni bulunan bireyler,
Uzun süre açık havada çalışan meslek grupları (çiftçiler, balıkçılar, inşaat işçileri),
Solaryum kullanımı,
Bazı kimyasal ve fiziksel karsinojen maddelere maruziyet.”
‘TÜM KANSERLER ARASINDA CİLT KANSERİNİN PAYI YÜZDE 10-15’
Türkiye’de cilt kanseri görülme sıklığından bahseden Uzm. Dr. Kaya, “Türkiyede cilt kanseri görülme sıklığı 2023 yılında yayınlanan (2019 yılı verilerine ait) Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı rakamlarına göre 100.000 kişide yaklaşık 20-30 arasında değişmektedir ve bu oran giderek artış göstermektedir. Tüm kanser vakaları arasında cilt kanserlerinin payı yüzde 10–15 gibi önemli bir oranı oluşturmaktadır. Ülkemizde en sık melanom dışı deri kanserlerine rastlanmakta, melanom ise daha nadir görülmektedir (yaklaşık 100.000de 1 oranında)” ifadelerini kullandı.
‘SON 10 YILDA ARTIŞ SÖZ KONUSU’
Son 10 yılın verilerine göre ülkemizde cilt kanseri vakalarının ciddi şekilde artış gösterdiğini belirten Uzm. Dr. Kaya, “Bu artışın başlıca nedenleri arasında yeterli güneş koruyucu önlemlerin alınmaması, nüfusun yaşlanması, solaryum kullanımındaki artış ve sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaşması sayesinde erken teşhisin daha sık konulabilmesi yer alıyor” dedi.
‘BENLERDE ŞEKİL, RENK VEYA BÜYÜKLÜK DEĞİŞİMİNE DİKKAT’
Uzm. Dr. Kaya, cilt kanserinde görülen bazı belirtileri şu şekilde sıraladı:
“Benlerde şekil, renk veya büyüklük değişimi.
Kanayan, kabuklanan veya uzun süre iyileşmeyen yaralar.
Düzensiz kenarlı, birden fazla renk tonuna sahip lekeler.”
‘MELANOM TİPİ CİLT KANSERİ GENÇLERDE DE GÖRÜLEBİLİR’
Cilt kanserinin çoğunlukla 50 yaş üstü bireylerde daha sık görüldüğünü söyleyen Uzm. Dr. Kaya, “Ancak, genç yaşlarda da görülebilir. Özellikle melanom tipi cilt kanserlerinin genç erişkinlerde de rastlanabilmesi, bu hastalığın her yaşta ciddiye alınması gerektiğini göstermektedir” açıklamasında bulundu.
Tanı konma sürecinden bahseden Uzm. Dr. Kaya, “Cilt kanserinin teşhisinde öncelikle ayrıntılı bir dermatolojik muayene yapılır. Şüpheli lezyonlar ‘dermatoskop’ adı verilen özel bir cihazla incelenir. Gerekli görüldüğünde biyopsi alınarak patolojik inceleme yapılır. Erken teşhisin tedavi başarısını doğrudan etkilediği unutulmamalıdır” dedi.
‘CİLT KANSERİNDEN KORUNMA YOLLARI’
Cilt kanserinden korunmak için çevresel risk faktörlerinden kaçınmak gerektiğini dile getiren Uzm. Dr. Kaya, şu önerilerde bulundu:
“Güneş ışınlarının en dik geldiği 10.00-16.00 saatleri arasında doğrudan güneşe maruz kalmaktan kaçının.
Dışarıda bulunmanız gerekiyorsa gölgede kalmaya özen gösterin.
UVA ve UVB ışınlarına karşı koruma sağlayan, SPF 30 ve üzeri geniş spektrumlu güneş koruyucu ürünler kullanın. İki saatte bir yeniden uygulayın. Yüzdükten ya da aşırı terledikten sonra koruyucunuzu mutlaka yenileyin.
Geniş kenarlı şapkalar ve uzun kollu giysiler kullanarak fiziksel koruma sağlayın. Gerekirse şemsiye kullanın.
Çocukluk çağından itibaren güneşten korunma bilinci aşılayın.
Solaryum kullanımından kaçının.
Vücudunuzdaki ben ve lekeleri düzenli aralıklarla kendiniz gözlemleyin ve yılda bir kez dermatoloji uzmanına görünmeyi ihmal etmeyin.”
‘TEDAVİ YOLLARI’
Tedavi yollarına değinen Uzm. Dr. Kaya, şu bilgileri paylaştı:
“Cilt kanserinde uygulanacak tedavi yöntemi kanserin tipi, büyüklüğü, yerleşim yeri, derinliği ve hastanın genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir. Cerrahi eksizyon (kanserli dokunun çıkarılması) en sık uygulanan yöntemdir. Bazı hastalarda kriyoterapi, küretaj ve elektrokoterizasyon, fotodinamik tedavi, topikal ilaç tedavileri, radyoterapi veya immünoterapi gibi farklı seçenekler de tercih edilebilir. Özellikle melanom gibi agresif seyreden türlerde erken teşhis hayati öneme sahiptir. İleri evre vakalarda sistemik tedaviler gerekebilir.”
‘BAZI ÖNLEMLERLE BÜYÜK ÖLÇÜDE ÖNLENEBİLİR’
Cilt kanserinin alınacak bazı önlemlerle büyük ölçüde önlenebilecek bir hastalık olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Kaya, “Ancak bunun için farkındalık oluşturmak, güneşten korunmayı alışkanlık haline getirmek ve düzenli doktor kontrollerini aksatmamak gerekir. Mayıs ayı, bu konuda toplumda bilincin artmasına katkıda bulunmak için iyi bir fırsat sunuyor. Cildinizde veya benlerinizde fark ettiğiniz herhangi bir değişiklikte vakit kaybetmeden bir dermatoloji uzmanına başvurmayı ihmal etmeyin” ifadelerini kullandı.
