Türkiye
Terörün ve depremin vurduğu hamam, ‘gastronomi galerisi’ olarak hizmet verecek
Sur ilçesinde 1520-1540 yılları arasında inşa edildiği bilinen, 1999da Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kamulaştırılan tarihi Çardaklı Hamamı, 2015te yaşanan hendek ve barikat olaylarında zarar gördü. 2016 ve 2017 yılları arasında başlatılan onarım çalışmaları ile eski görünümüne kavuşan tarihi hamam, Kahramanmaraş merkezli depremlerde de hasar aldı. Kubbesi ve duvarları zarar gören hamam için 2023ün Temmuz ayında Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü restorasyon çalışması başlattı.
YILDIZ ŞEKLİNDE BİR PLAN ŞEMASINA SAHİPTİR
Çalışmalara ilişkin bilgi veren Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç, “Diyarbakır tarihine baktığımız zaman, hamamların önemli bir yer tuttuğunu görmekteyiz. Yazılı kaynaklarda hemen hemen her mahallede, hamamların mevcudiyetini görmek mümkündür. Her mahallede mutlaka 1 veya 2 hamam vardı. Yazılı kaynaklarda, Sur içerisinde 20 tane hamamın varlığını tespit etmekteyiz. Bunlardan 13 tanesinin bakımsızlık, ilgisizlik, şehir yollarının açılmasından kaynaklı olarak yok olduğunu, 7 tanesinin de günümüzde varlığını sürdürdüğünü bilmekteyiz. Bunların en önemlilerinin arasında da Çardaklı Hamamı yer almaktadır. Hamam, 1520-1540 tarihleri arasında yapıldığı yazılı kaynaklarda ifade edilmektedir. Yıldız şeklinde bir plan şemasına sahiptir. Osmanlı hamam kültürünün ve mimari özelliklerinin tamamını yansıtmaktadır. Soğukluk, sıcaklık, ılıklık, cehennemlik ve külhan bölümlerinden oluşan bir mimari plan şemasına sahiptir” dedi.
EKİM AYI GİBİ TAMAMLAMAYI PLANLIYORUZ
Koç, “İçerisinde bulunduğumuz hamam, 2016-2017 yılları arasında Surda yaşanan hendek olaylarından dolayı ciddi anlamda tahribata uğradığı için acil onarım çalışmaları başlatmıştık. Ancak etrafındaki yapıların terörden zarar görmesinden dolayı yıkılması ve hafriyatların kaldırılması nedeniyle çalışmalarımızı belli bir süre bekletmek durumunda kaldık. Esaslı onarım çalışmalarını depremden sonra ağırlıklı olarak yoğunlaştırdık. Halen restorasyon çalışmalarımız devam ediyor. Bakanlığımızın yatırım programı kapsamında Temmuz 2023 tarihinde restorasyon çalışmalarına başladık. Terör olaylarından dolayı hamamın etrafında ciddi bir su sorunu yaşandı ve etrafında drenaj çalışması yaparak, yapının sudan etkilenmesini engelleyeceği çalışmalara hız verdik. Halen iç mekanda raspa çalışmaları devam ediyor. Çalışmalarda herhangi bir sıkıntı çıkmazsa, ekim ayı gibi tamamlamayı planlıyoruz. Değişen yaşam koşulları ve yakın çevresindeki yapılaşmaya bağlı olarak hamamı gastronomi işlevi verilerek hizmete açmayı hedefliyoruz” diye konuştu.
Tarihi hamamın aydınlatılmasına ilişkin de Koç, şunları kaydetti: “Hamam mimarisinde iç mekanların aydınlatılması genellikle kubbelerde ve tonozlarda yer alan fil gözü diye tabir ettiğimiz ışıklıklar üzerinden gerçekleştirilmektedir. Bu hamamda ise 310 tane fil gözü kubbelerde mevcuttur. İç mekanların aydınlatılması, bu sayede tamamlandı.”
