Türkiye
‘Sıfır Atık’ın 8’inci yılında, bilinçlendirme kampanyaları yürütülecek
Son gelişmeleri kaçırmamak için Google News sayfamızı takip edin. Butona tıkladıktan sonra açılan sayfanın sağ üst tarafında yer alan yıldızlı "Takip Et" simgesine dokunmanız yeterlidir.
Takip Et
Sıfır Atık hareketi, 27 Eylül 2017de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanın eşi Emine Erdoğanın himayesinde başladı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinesinde yürütülen ve küresel bir çevre hareketine dönüşen proje 8inci Yılında 8 Milyar İnsan İçin sloganıyla devam ediyor. Bu kapsamda sosyal medyada #SıfırAtıkla8Yıl etiketiyle bilinçlendirme kampanyaları yürütülecek.
74,5 MİLYON TON ATIK GERİ KAZANDIRILDI
Türkiye, Sıfır Atık hareketi ile 8 yılda çevreden enerjiye, sera gazı salımından depolama alanına kadar pek çok alanda tasarruf sağlayıp hem ekonomiye hem de geleceğe yatırım yaptı. Proje kapsamında, bugüne kadar 205 bin binada Sıfır Atık Yönetim Sistemine geçildi. 2017de yüzde 13 olan geri kazanım oranı 2024te yüzde 36,08e çıkarıldı. Türkiye 2035 yılında geri kazanım oranını yüzde 60a çıkarmayı hedefliyor. 25 milyon kişiye eğitim verilen projeyle 32,5 milyon ton kağıt-karton, 9,1 milyon ton plastik, 3,1 milyon ton cam, 6,4 milyon ton metal, 23,4 milyon ton organik ve diğer geri dönüştürülebilir atık olmak üzere toplamda 74,5 milyon ton atık geri kazandırıldı. Geri dönüşümle ekonomiye 256 milyar TLlik katkı sağlandı. Bu rakam, 10 milyon hanenin yıllık elektrik faturası kadar tasarrufa, 10 şehir hastanesi veya 500den fazla okul inşa edilebilecek büyüklükte kaynağa, yüz binlerce kişiye istihdam sağlayacak iş gücüne karşılık geliyor. Sudan 1,71 trilyon litre tasarrufla İstanbulun 7 yıllık su tüketimine eş değer, 10 milyar insanın 1 yıl boyunca her gün duş almasına yetecek kadar kazanım elde edildi. Petrolden 54,6 milyar litre tasarrufla Türkiyedeki tüm araçların yıllık yakıt tüketimi kadar kazanım sağlandı. Geri dönüşüm sayesinde 227,3 milyar kilovatsaat enerji tasarrufuyla 40 milyon hanenin 1 yıllık elektrik ihtiyacına eş değer kazanım elde edildi. Projeyle 552,7 milyon ağacın kesilmesi önlenerek, Amazon Ormanlarında yaklaşık 10 bin kilometrekarelik bir alana eş değer, Türkiyedeki tüm ormanların yüzde 6sına denk gelecek kazanım sağlandı. Yine 150 milyon ton karbondioksit salımı önlenerek yaklaşık 30 milyon aracın yıllık karbon salımına eş değer kazanım elde edildi. 284 milyon metreküp atık depolama alanı tasarrufuyla ise yaklaşık 40 bin futbol sahası büyüklüğünde bir alan kazanıldı.
‘SIFIR ATIK MAVİ’
Sıfır Atık Projesi kapsamında yine Emine Erdoğanın himayelerinde Sıfır Atık Mavi hareketi, 10 Haziran 2019da başlatıldı. Bu kapsamda yayımlanan Deniz Çöpleri İl Eylem Planlarının Hazırlanması ve Uygulanması Genelgesi ile 28 kıyı ilinde deniz çöpleri toplanırken, ulusal düzeyde eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri yaygınlaştırıldı. 2020-2024 yılları arasında 1,5 Yıllık Eylem Planları uygulandı. 2025-2029 yıllarını kapsayan 2,5 Yıllık Deniz Çöpleri İl Eylem Planları ise 1 Ocak 2025 itibarıyla uygulamaya alındı. Sıfır Atık Mavi kapsamında bugüne kadar yaklaşık 585 bin ton deniz çöpü, deniz çevresinden uzaklaştırılarak bertarafa gönderildi.
GÜNDE 50 BİN İÇECEK AMBALAJI TOPLANIYOR
Sıfır Atık Projesi, Depozito Yönetim Sistemi ile güçlenerek yoluna devam ediyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına bağlı Türkiye Çevre Ajansının (TÜÇA) uygulayıcısı olduğu Depozito Yönetim Sistemi, 2019da pilot ilçe olarak Ankara Kızılcahamamda, il olarak ise Şubat 2025 itibarıyla Sakaryada uygulamaya alındı. Ardından proje Sakarya, Samsun, Erzurum, Konya, Gaziantep, Mersin ve İzmirde de hayata geçirilerek 7 bölgeye yayıldı. Ankarada bakanlık ana hizmet binası, Türkiye Çevre Ajansı Binası ve Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde DOA iade makineleri kullanılıyor. Bugüne kadar 5,8 milyon tek kullanımlık içecek ambalajı toplanarak geri kazanımı sağlandı. Günde ortalama 50 bin ambalajın toplandığı sisteme vatandaşlar ilgi gösterirken, gelecek yıl içinde projenin 81 ilin tamamına yayılması hedefleniyor. Projenin Türkiye genelinde uygulanması ile yıllık 120 milyon avro geri kazanım geliri, ikincil ham madde kullanımından 250 milyon avro kazanç sağlanması bekleniyor. Yılda 25 milyar atık şişenin toplanmasıyla atık ithalatında 50 milyon avro azalma, yerel yönetimlerin atık bertarafı ve elektrik kullanımından 100 milyon avro tasarruf sağlaması öngörülüyor. Buna göre, yılda 520 milyon avro kazanç sağlanacak.
30 MART ULUSLARARASI SIFIR ATIK GÜNÜ İLAN EDİLDİ
Türkiyede kararlılıkla uygulandığı belirtilen proje, Emine Erdoğanın çalışmalarıyla Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde kabul gören küresel çevre hareketine dönüştü. BM Genel Kurulunda, 14 Aralık 2022de Türkiyenin ana sunuculuğunda, 105 ülkenin de ortak sunucu olduğu oylamada 30 Mart, Uluslararası Sıfır Atık Günü olarak ilan edildi. Uluslararası Sıfır Atık Günü, her yıl BM tarafından tüm dünyada coşkuyla kutlanmaya devam ediliyor. Bu yıl ise 30 Mart Birleşmiş Milletler Genel Merkezinde Uluslararası Sıfır Atık Gününde Yeterince Var sloganıyla farkındalık oluşturuldu. 81 ilde ve yurt dışı temsilciliklerde Moda ve Tekstilde Sıfır Atığa Doğru teması kapsamında geri dönüşüm ve sürdürülebilir moda uygulamalarıyla ilgili etkinlikler düzenlendi.
BM GENEL KURULUNDA KONUŞAN İLK TÜRK LİDER EŞİ
Emine Erdoğan, BM 77nci Genel Kurulu marjında düzenlenen Sıfır Atık konulu özel oturumda konuşma yaparak kurula hitap eden ilk Türk lider eşi oldu. Aynı toplantıda BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu kurulacağını duyurdu. 12 Nisan 2023te ise BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu resmen kuruldu. Başkanlığını Emine Erdoğanın yaptığı Danışma Kurulunda, BM Genel Sekreter Yardımcısı Guy Bernard Ryderin yanı sıra ABD, Sierra Leone, Şili, Bangladeş, Brezilya, Kolombiya, Hollanda, Fas, Belçika ve Hindistandan 13 üye yer aldı.
BM 78inci Genel Kurul toplantıları kapsamında Türkevinde düzenlenen Küresel Sıfır Atık Hareketine Doğru etkinliğinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Emine Erdoğanın önderlik ettiği Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanına ilk imzayı attı. Online imzaya sunulan site hali hazırda bugün, 114 ülkeden 15 binin üzerinde Sıfır Atık gönüllüsünün de iyi niyet beyanını imzaladığı bir mecra haline geldi. Ayrıca, 50den fazla lider eşi, uluslararası kuruluşların üst düzey temsilcileri ve yabancı bakanlar da Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanını imzaladı.
G20DE SIFIR ATIK
Hindistanın dönem başkanlığını yaptığı G20 toplantıları kapsamında Sıfır Atık girişimlerinin teşvik edilmesi konulu karar, G20 Çevre ve İklim Bakanları Toplantısında tüm ülkelerin oy birliğiyle kabul edildi. Eylül 2023te Hindistanın başkenti Yeni Delhide düzenlenen G20 Liderler Zirvesi sonrası açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dünya Ortak Evimiz sloganıyla yürütülen projenin önemine dikkati çekti.
Emine Erdoğanın, BM 80inci Genel Kurulu dolayısıyla gittiği New Yorktaki Türkevinde görüşme yaptığı Gabon Cumhurbaşkanı Brice Clotaire Oligui Nguemanın eşi Zita Oligui Nguema, Sıfır Atık projesinden ilham almak ve bu konuda Türkiye ile iş birliği yapmak istediklerini söyledi. Nguemanın talebi üzerine Emine Erdoğan, Sıfır Atık Vakfı aracılığıyla teknik konularda eğitim verebileceklerini ifade etti. Erdoğan, ayrıca yine Genel Kurul marjında Sıfır Atık Mavi-Damla Damla sergisinin açılışını yaptı.
SIFIR ATIK PROJESİNİN ALDIĞI ÖDÜLLER
Emine Erdoğan öncülüğündeki Sıfır Atık Projesine, 2018de BM Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO) Sıfır Atık, Sıfır Açlık ödülü, 2021de BM Kalkınma Programı tarafından UNDP Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Ödülü ve BM İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) tarafından Waste Wise Cities Global Champion Ödülü verildi. Proje 2022de Akdeniz Parlamenter Asamblesi Ödülü (PAW Awards) ve Dünya Bankası İklim ve Kalkınma Liderliği Ödülüne de layık görüldü.
