Türkiye
‘Şefik Bey’in taarruz değerlendirmesi savaşın kaderini değiştirdi’
Çanakkale Kara Savaşlarının 110uncu yıl dönümü yaklaşırken, savaşa dair yeni detaylar ortaya çıkıyor. 27nci Alay Komutanı Şefik Bey taarruza ilişkin yaptığı değerlendirmeler, Kara Savaşlarının kahraman birliği olarak bilinen 57nci Alayın başarılı olmasına ve muharebenin kaderine olumlu etki etti. ÇOMÜ Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi (AÇASAM) Müdür Yardımcısı Dr. İsmail Sabah, bu durumun 57nci Alayın başarısına zemin hazırladığını söyledi.
Anzak Kolordusu 25 Nisan 1915 sabahında Arıburnuna çıktığında 27nci Piyade Alayı’nın Eceabat Topzeytinlikte bulunduğunu söyleyen Dr. İsmail Sabah, “27nci Alay askerleri 24-25 Nisana bağlayan gece Kabatepe-Palamutluk Sırtı bölgesinde bir tatbikat gerçekleştirmiş ve askerler ordugaha yani çadırlarına yorgun bir şekilde dönmüştü. Ancak saat 04.30da çıkartmanın başlamasıyla ortaya çıkan tüfek ve bomba sesleri Alay Komutanı Şefik Beyi uyaran ilk ikaz olmuş ve çadırında dinlenmekte olan asker hemen kaldırılmıştır. Bunun üzerine 27nci Alay Komutanı Şefik Bey hareket için emir beklemişti. Beklediği emirin gelmemesi üzerine bağlı bulunduğu 98inci Tümenin Kurmay Başkanı Hulusi Bey ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiş ve Hulusi Beye harekete hazır olduğunu bildirmiştir” ifadelerini kullandı.
HIZLI BİR ŞEKİLDE HAREKETE GEÇTİ
Dr. İsmail Sabah, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ancak Tümen Kurmay Başkanı Hulusi Bey, Arıburnuna gerçekleşen çıkarmanın henüz gerçek mi yoksa aldatma amaçlı olduğu tereddüdünü yaşadıklarından 27nci Alaya beklediği hareket emrini verememiştir. Fırsattan istifade uyanmış olan askere çorbalarını içmesini emreden 27nci Alay Komutanı o anları hatıralarına; ‘Arıburnunda derinden derine tüfek sesleri gelmekteydi. Anlıyordum ki asker evlatlarım zor durumdaydı’ sözleriyle yansıtmıştı. 27nci Alay Komutanı Yarbay Şefik Beye beklediği hareket emri saat 05.45te gelmişti. Zaten yürüyüşe hazır bulunan 27nci Alay askerlerini 5 dakika içerisinde harekete geçiren Şefik Bey, saat 05.50de Eceabat Topzeytinlikte bulunan alay karargahından harekete geçmişti. Şefik Beyin hızlı bir şekilde harekete geçmesi 25 Nisan gününün en önemli kararlarından biri olmuştu. Çamburnundaki Cebel Bataryasının dahi gelmesini beklemeden harekete geçen Şefik Bey, Arıburnunda karaya çıkan Anzak Kolordusuna bir an önce çatmak ve mümkünse geriye atmak niyetindeydi.”
ÇOK KRİTİK BİR DEĞERLENDİRMEDE BULUNDU
Arıburnuna doğru harekete geçen 27nci Alayın saat 07.00 civarında Kavaktepeye ulaştığını söyleyen Dr. Sabah, “Buraya gelen Şefik Bey yanına tabur komutanlarını da alarak bir keşif gözlemi yapmıştır. Bu gözlem esnasında karaya çıkan Anzak birliklerinin sağ yanlarının Kanlısırta dayandığını görmüştür. Şefik Bey tam 110 yıl önce burada saat 07.00 sularında 25 Nisan gününün en kritik ve muharebenin de seyrini etki edecek çok kritik bir değerlendirmede bulunmuştur. Şefik Bey, buradan taarruza geçmenin düşmana bir an önce çatmak için en kısa yol olduğunu, ancak bulundukları Kavaktepenin arkamızdaki Kanlısırta göre daha alçakta kalma sebebiyle taarruz etmeleri halinde mahkum bir konumda kalacaklarını değerlendirmiştir. Aynı zamanda buradan taarruza geçilmesi halinde, sol taraftaki Ege Denizinde bulunan düşman filosu tarafından bombardımana tutulacağını düşünmüştür” dedi.
DÜŞMANA MERKEZDEN SALDIRMAYA KARAR VERDİ
Şefik Beyi bu noktadan taarruz etmekten vazgeçiren asıl sebep hakkında da bilgi veren Dr. Sabah, “27nci Alayın buradan taarruza geçmesi halinde Anzak Birlikleri, Kanlısırtta bulunduracakları yeterli bir kuvvetle 27nci Alayı tutacak ve kalan kuvvetleriyle bölgenin hakim ve kritik arazi kesimi olan Conkbayırı ve Kocaçimene doğru ilerleyeceklerdi ve burayı ele geçirdikten sonra 27nci Alayı kuşatma ihtimaliydi. Yani Şefik Bey buradan taarruza geçmesi halinde Anzak Kolordusunu kendi eliyle hakim arazi parçasına doğru itmiş olacaktı. Şefik Bey yapmış olduğu bu kritik değerlendirme sonucunda buradan taarruz etme fikrinden vazgeçmiş ve düşmana merkezden saldırmak için daha kuzeye doğru yürüyüşüne devam etmiştir. 19uncu Tümen Komutanı Mustafa Kemal Beyin ismiyle anılacak olan Kemalyerine geldiğinde ve saat 08.30 olduğunda 27nci Alayın taarruzu başlamış böylece Conkbayırı ve ondan ayrılarak güneye doğru inen Topçularsırtı üzerine, yani 3üncü Sırt dediğimiz noktalar üzerine Anzak Kolordusunun yerleşmesini engellemiştir” ifadelerini kullandı.
MUHAREBELERİN SEYRİNİ DEĞİŞTİRDİ
Aldığı kararlarla Şefik Beyin zaman kazandırdığını da ifade eden Dr. Sabah, “27nci Alayın bu hareketi karaya çıkan Anzak birliklerinin üzerlerine doğru çekilmesine neden olmuş ve böylece inisiyatif kullanarak 57nci Alayla birlikte Conkbayırına doğru yetişmek üzere olan Mustafa Kemal Beye de çok kıymetli zamanı kazandırmıştır. Yani 25 Nisan 1915 tarihinde günümüzden 110 yıl önce Mustafa Kemal Bey komutasındaki 57nci Alaya çok kritik zamanı kazandırmakla kalmamış adeta bir mıknatıs gibi karaya çıkan Anzak birliklerini üzerine çekerek 57nci Alayın karşısına olması gerekenden daha az bir kuvvetin çıkmasını sağlayarak o gün elde edilen zaferde önemli bir rol oynamıştır. Özetle 19. Tümen Komutanı Mustafa Kemal Bey ve 27. Alay Komutanı Şefik Beyin kritik değerlendirmeleri ve ona göre hareket etmeleri Çanakkale muharebelerinin seyrini değiştirmiştir” diye konuştu.
