Türkiye
Sarıgöl’deki fay hattı, bilim dünyasına sunuldu


 MANÄ°SA’nın Sarıgöl ilçesinde, hareketliliÄŸi yılda 15 santimetreye ulaÅŸan Sarıgöl fay hattı, 4 üniversiteden 7 kiÅŸilik ekibin yaptığı jeodezik ölçüm sonuçları ve bunların ne anlama geldiÄŸi ile ilgili bilgileri içeren makale, uluslararası dergide bilim dünyası ile paylaşıldı. ‘Acta Geodaetica et Geophysica’ adlı dergide yayımlanan makalede; doÄŸanın kendi yapısından kaynaklanan bazı hataların, insanların doÄŸaya yanlış müdahale etmesiyle büyüyebileceÄŸine, bugün devam eden aşırı yer altı suyu çekimini durdurmak ve zaman içinde hareketin niteliÄŸini sürdürülebilir strateji ile izlemek gerektiÄŸine dikkat çekildi.Â
Sarıgöl’de 18 Ekim 2022’de etkili olan ÅŸiddetli yaÄŸmur, sele dönüştü. Hareketli fay hattına giren binlerce metreküp yaÄŸmur suyu, üzüm baÄŸlarında büyük çukur ve yarıkların oluÅŸmasına neden oldu. AÅŸağı Koçaklar Mahallesi’ndeki baÄŸlarda yarıklar, yer yer 3 metre derinliÄŸe ulaÅŸtı. DEÃœ Deprem AraÅŸtırma ve Uygulama Merkezi öncülüğünde, Afyon Kocatepe Ãœniversitesi ve Sivas Cumhuriyet Ãœniversitesi’nden uzmanlar, bölgeye GPS istasyonları kurarak, deÄŸiÅŸik uydu teknikleri ile fay hattını inceledi. Ä°lk incelemelerde yılda 10 santimetre hareket eden fay hattı hareketinin 15 santimetreye ulaÅŸtığı gözlemlendi.
MAKALE, ULUSLARARASI DERGÄ°DEÂ
Fay hattındaki hareketlilik devam ederken, Dokuz Eylül Ãœniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Celal Bayar Ãœniversitesi’nden Öğretim Görevlisi Alperen DoÄŸan, Afyon Kocatepe Ãœniversitesi’nden Geomatik Mühendisi, yüksek lisans Öğrencisi ÇaÄŸdaÅŸ Kaygusuz, Prof. Dr. Ä°brahim TiryakioÄŸlu, Prof. Dr. ÇaÄŸlar Özkaymak ve Prof. Dr. Bayram Turgut, Gebze Teknik Ãœniversitesi’nden Prof. Dr. Cemal Özer YiÄŸit’ten oluÅŸan 7 kiÅŸilik ekip tarafından 2017-2020 yıllarında yapılan jeodezik ölçüm sonuçları ve bunların ne anlama geldiÄŸi ile ilgili bilgileri içeren makale, uluslararası dergide bilim dünyası ile paylaşıldı.
‘Acta Geodaetica et Geophysica’ adlı dergide yayımlanan makaleye iliÅŸkin bilgi veren Dokuz Eylül Ãœniversitesi Deprem AraÅŸtırma ve Uygulama Merkezi Müdürü ve Jeoloji MühendisliÄŸi Bölümü Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, ÅŸunları söyledi:
“Makalenin sonuçlarına göre, Sarıgöl ilçesinde günümüzde geliÅŸen deformasyonlar, 50 kiÅŸinin can kaybıyla sonuçlanan 6.5 büyüklüğündeki 1969 AlaÅŸehir depreminde oluÅŸan yüzey kırığını izliyor. Sarıgöl fayı adı verilen bu kırık hattı boyunca yılda 15 santimetreye varan düşey hareketler geliÅŸtiÄŸi, bu düşey hareketlerin ortalama yıllık 7-8 santimetre civarında devam ettiÄŸi saptanmıştır. Yapılan ölçümler bu hareketlerin bölgenin jeolojik yapısı yanı sıra insanların Sarıgöl ovasında yaptıkları aşırı yer altı suyu çekiminin etkili olduÄŸunu göstermektedir. Bu hareketin uzun bir süre daha devam edeceÄŸi öngörüldüğünden fay zonunun güncel jeolojik haritasının çıkarılması gerektiÄŸi ve zon içinde yapılaÅŸma yasağının uygulanmasının devam edilmesi gerektiÄŸi vurgulanmıştır. Kısacası doÄŸanın kendi yapısından kaynaklanan bazı hatalar, insanların doÄŸaya yanlış ÅŸekilde müdahale etmesiyle büyüyebilir. Bu durumda, olası bir afet riskini azaltmak için günümüzde devam eden aşırı yer altı suyu çekimini durdurmak ve zaman içinde hareketin niteliÄŸini sürdürülebilir bir strateji ile izlemek gerekiyor. Türkiye ölçeÄŸinde diri faylar üzerinde deprem olmadan geliÅŸen benzer düşey hareketler, Afyon-Bolvadin, Kayseri-YeÅŸilyurt ve Aydin-Germencik gibi bölgelerde de gözleniyor. Olası bir afet öncesinde risk azaltma çalışmalarının bu tür bölgelerde de jeodezik yöntemlerin uygulanması ve gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.”
