Dünya
Şangay İş Birliği Örgütü Toplantısı Tamamlandı
Son gelişmeleri kaçırmamak için Google News sayfamızı takip edin. Butona tıkladıktan sonra açılan sayfanın sağ üst tarafında yer alan yıldızlı "Takip Et" simgesine dokunmanız yeterlidir.
Takip Et
16 Eylül tarihinde, Semerkant Kongre Merkezi’nde Şanghay İşbirliği Örgütü (SCO) Devlet Başkanları Konseyi 22. Toplantısı düzenlendi. Örgüte yapılan yeni üyelik başvuruları dikkati çekiyor. Türkiye’nin 2013’ten beri diyalog ortağı olduğu örgütün tam üyelik, gözlemci ve diyalog partneri üyeliklerine çeşitli ülkelerden talep var.
Şangay İş Birliği Örgütü Toplantısı’ndan Notlar
Toplantıya, ŞİÖ dönem başkanlığını yürüten Özbekistan Cumhurbaşkanı Shavkat Mirziyoyev başkanlık etti ve ŞİÖ üye devletlerinin liderleri (Çin Başkanı Xi Jinping, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kazakistan Devlet Başkanı Kassym-Jomart Tokayev, Kırgızistan Devlet Başkanı Sadyr Zhaparov, Tacik Devlet Başkanı Emmali Rahmon) katıldı. Başbakan seviyesindeki katılımlar ise Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Pakistan Başbakanı Shehbaz Sharif oldular.
Gözlemci devletlerin liderleri (Beyaz Rusya Devlet Başkanı Alexander Lukashenko, İran Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi ve Moğol Devlet Başkanı Ukhnaagiin Khürelsükh katılım sağlarken. Konuk cumhurbaşkanları ise Türkmen Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Değerlendirmeleri
“Türkiye 2012 yılından bu yana Teşkilatın diyalog ortağıdır. Ülkemiz, Teşkilatın Enerji Kulübü Üst Düzey Grubunun Dönem Başkanlığını da üstlenmiş, 2017 yılında Grubun Üçüncü Yüksek Düzeyli Grup Toplantısı’na Ankara’da ev sahipliği yapmıştır. Teşkilat ile Türkiye arasında belli bir müktesebat oluşmuş durumdadır.
Şanghay İşbirliği Teşkilatı kuruluşundan itibaren gerek güvenlik, gerekse ekonomi ve ticaret alanlarında ciddi mesafeler kat etmiş, bu çerçevede genişlemesini sürdürmüştür. Küresel ekonomide Asya kıtasının oynadığı belirleyici rol zaten ortadadır. Avrasya coğrafyasının yüzde 60’ını kapsayan Teşkilat coğrafyasında 3,2 milyar insan yaşıyor. Teşkilat üyeleri 20 trilyon dolara ulaşan bir ekonomik büyüklükle küresel gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 30’dan fazlasını üretiyor.
Türkiye’nin, Yeniden Asya Girişimi kapsamında kıta ülkeleriyle iş birliğimizi ikili ve çok taraflı düzeyde daha da geliştirme iradesi katidir.
Zirvedeki hitabımda tarihi, kültürel, insani bağlara sahip olduğumuz ata yurdu Asya’nın güvenlik, istikrar ve refahının teminini, dış politika önceliklerimiz arasında telakki ettiğimizi belirttik. Bölgemizde ve ötesinde güvenlik ve istikrarın sağlanması için iş birliğine verdiğimiz önemin altını çizdik. Zirvede salgın sonrası iyileşme döneminde ekonomilerimizin dayanıklılığını artırmak amacıyla birlikte atabileceğimiz adımlara ilişkin değerlendirmelerde bulunduk. Görüşmelerde ayrıca, küresel ekonomik gelişmeleri de ele aldık. Küresel enflasyonla mücadelede iş birliğinin önemine değindik. Teşkilat bünyesinde ülkemizle iş birliğinin daha da geliştirilmesi yönünde irade ve istek bulunduğunu memnuniyetle müşahede ettik. Bu Zirve, ülkemizin önceliklerini vurgulamak ve Teşkilatı ilgilendiren temel konularda sağlayabileceğimiz katkıları dile getirmek bakımından önemli bir vesile teşkil etti.”
Çin Başkanı Xi Jinping’in Değerlendirmeleri
Çin başkanı Xi’nin açıklamaları şöyle;
Bugün dünyanın bir yüzyılda görülmeyen hızlanan değişimler geçirdiğini ve “yeni bir belirsizlik” ve dönüşüm aşamasına girdiğini kaydetti. İnsan toplumu bir yol ayrımına ulaştı ve benzeri görülmemiş zorluklarla karşı karşıya kaldı. Bu yeni koşullar altında, uluslararası ve bölgesel ilişkilerde önemli bir yapıcı güç olarak ŞİÖ, kendisini değişen uluslararası dinamikler karşısında iyi bir konumda tutmalı, zamanın trendine ayak uydurmalı, dayanışma ve işbirliğini güçlendirmeli ve daha yakın bir ŞİÖ inşa etmelidir.
Semerkant Bildirgesi İmzalandı
ŞİÖ üye devletlerinin liderleri, Şanghay İşbirliği Örgütü Devlet Başkanları Konseyi’nin Semerkant Bildirgesini imzaladılar ve yayınladılar. Toplantıda, uluslararası gıda ve enerji güvenliğinin korunması, iklim değişikliğiyle mücadele ve tedarik zincirlerinin güvenli, istikrarlı ve çeşitlendirilmiş tutulmasına ilişkin çeşitli “bildiriler ve belgeler” yayınlandı.
Şangay İş Birliği Örgütü Genişliyor
İran’ın SCO üyeliğine ilişkin yükümlülükler mutabakatı imzalandı. Geçen yılki toplantıda başlayan İran’ın üyelik sürecinin Nisan 2023’te tamamlanması bekleniyor.
Öte yandan gözlemci üyelerden“Belarus’un katılımı” örgüte üyelik prosedürü başlatıldı. Üyelik işlemi tamamlandığında Belarus topraklarının tamamı Avrupa’da olan ilk ŞİÖ üyesi ülke olacak. Belarus’un üyeliğinin yaklaşık 2 yılda tamamlanması bekleniyor.
Türkiye gibi diyalog ortağı olmak isteyen Mısır, Suudi Arabistan ve Katar’a ŞİÖ diyalog ortakları statüsü veren Mutabakat Muhtırası imzalandı.
Bahreyn, Maldivler, BAE, Kuveyt ve Myanmar’ın yeni diyalog ortakları olarak kabul edilmesi konusunda anlaşmaya varıldı.
Öte yandan daha önceki yıllarda diyalog ortaklığı için başvuruda bulunan Ukrayna, İsrail, Irak ve Suriye konusunda bu oturumda herhangi bir gelişme yaşanmadı.
2023-2027 için Uzun Vadeli İyi Komşuluk, Dostluk ve İşbirliğine İlişkin ŞİÖ Antlaşması’nın Uygulanmasına Yönelik Kapsamlı Plan da dahil olmak üzere bir dizi karar kabul edildi. Toplantıda Hindistan’ın 2022-2023 yılları için ŞİÖ dönüşümlü başkanlığını üstlenmesi kararlaştırıldı.
