Sağlık
Prof. Dr. Ceyhan’dan ‘maymun çiçeği’ varyantı uyarısı
DSÖ, geçen hafta yaptığı açıklamada maymun çiçeği adı verilen mpox vaka sayısında son 2 ayda büyük bir artışı yaşandığını belirterek, dünya genelinde 90 binin üzerinde vaka görüldüğünü ve 156 kişinin virüs nedeniyle yaşamını yitirdiğini bildirdi. DSÖ, yeni varyantın Demokratik Kongo Cumhuriyetinin sınırlarını aşmasının ardından Afrikada uluslararası acil durum ilan etti. Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, yaygın vücut ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve cilt lezyonları belirtileri ile ortaya çıkan hastalık için DSÖnün 2022de de alarm verdiğini söyleyerek, “Afrikadan başlayıp, sonra Avrupaya doğru yayılan hatta İstanbulda da 1 vakanın olduğu bir yayılım söz konusuydu. O durum bir süre devam etti. Sonra kontrol altına alındı” dedi.
HERKESTE GÖRÜLEBİLİYOR
2022deki salgındaki virüs tipinin tip 2 denilen daha hafif seyirli, ölüme çok yol açmayan; ancak deride yaygın içi dolu keseceklerin bulunduğu tipik çiçek görünümü oluşturan bir hastalık olduğunu belirten Prof. Dr. Ceyhan, “2022deki salgında hastaların yüzde 97si homoseksüel erkeklerdi. Hatta o zamanlar Türkiyede bunun zaten risk oluşturmayacağı söylendi. 2023ün sonbaharına kadar çok önemli bir problem de olmadı. Ancak 2023ün Ekim ayında bu hastalığın ana vatanı Demokratik Kongo Cumhuriyetinde tip 1 dediğimiz daha tehlikeli olan, öldürücü olan, yüzde 4 civarında ölümle sonuçlanan ve daha hızlı yayılabilen tipiyle hastalığın yeniden başladığı rapor edildi. Birkaç ay içerisinde Avrupaya, Amerikaya ve birçok ülkeye yayıldı. DSÖ, bunun üzerine geçtiğimiz ay, temmuz ayında vakaların artış hızının giderek arttığını belirterek, alarm seviyesini bir basamak yükseltti. Amerikada da vakalar artınca Amerikada özellikle seyahat aşılamasında riski bir kademe yükseltti. Bütün dünyada şu anda bir korku var. Çünkü bu seferki hastalar öyle homoseksüel erkekler falan değil, herkeste görülebiliyor. Yakın temas dediğimiz örneğin el teması, bir hastanın kullandığı ve değiştirilmeyen yatak çarşafları gibi yollarla da bulaşmanın kolaylıkla mümkün olduğu bir hastalık şeklinde şu anda. Ortak havlu, yatak çarşafı gibi eşyalar kullanarak yayılabilen bir virüs. Belirgin bir tedavisi de yok açıkçası” diye konuştu.
YAVAŞ YAVAŞ ARTARAK TEHLİKE OLUŞTURABİLİR
Türkiyenin önemli bir destinasyon noktası olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ceyhan, “Türkiye özellikle İstanbul, Afrikalılar için gerek kalıcı olarak gerekse de transfer şeklinde çok kullanılan bir destinasyon. İstanbula geliyorlar, oradan Avrupaya, Amerika Birleşik Devletlerine (ABD) gidiyorlar ve çok sayıda da Afrika vatandaşı, İstanbul başta olmak üzere Türkiyede kalıyor. Nitekim hastalık da sadece Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile sınırlı kalmadı. Kongoya komşu ülkelerin hepsine yayıldı. Ginede, Nijeryada vakalar rapor edilmeye başlandı. Şu anda bir yayılma söz konusu ve bunun için DSÖ alarmda. Özellikle Afrikadan gelenler ve Afrikaya gidecek olanlar için tedbirler yayımlıyor. Dünya için eğer bir vaka artışı söz konusuysa bir hastalıkta, bu salgındır. Eğer birden fazla kıtayı tutuyorsa, bir pandemidir. Bu solunum yoluyla bulaşan bir hastalık olmadığı için o kadar hızlı yayılım olmaz. Solunum yoluyla bulaşan pandemiler gibi, grip pandemisi, koronavirüs pandemisi gibi bir anda 100 binlerce, milyonlarca vakaya ulaşmaz. Ama yavaş yavaş artarak dünya için tehlike oluşturabilir” dedi.
DSÖ, ALARM DÜZEYİNİ 1 DERECE YÜKSELTTİ
Prof. Dr. Ceyhan, her ülke gibi tedbirli olmak gerektiğinin altını çizerek, “Aslında aktif sürveyans yapmamız lazım. Bütün hastalıklar için aslında kilit nokta o. Şu anda Kovide bile aktif sürveyans yapmıyoruz. Devletin şu anda yürüttüğü bir aktif sürveyans çalışması yok. DSÖ, alarm düzeyini 1 derece yükseltti. Bu bir acil durum demektir. Dolayısıyla maymun çiçeği hastalığı, şu anda dünya için acil risk oluşturan bir hastalıktır. Her Afrikadan gelene, her Afrikaya gidene en azından muayeneye ile bir tarama yapılmalı. Şimdilik bizim bir aşı uygulamamız yok; ama en azından riskli bölgelere gidecek olanlar ki, Türkiyede o bölgelerde, Afrikada iş yapan ve sürekli gidip gelen insanlar ve Türk Silahlı Kuvvetleri var. Onlara uygulanmak üzere belli bir miktarda devletin aşı temin etmesi lazım” diye konuştu. Maymun çiçeği varyantına karşı alınacak önlemleri de anlatan Prof. Dr. Ceyhan, “İnsanların özellikle el hijyenine dikkat etmesi lazım. Su çiçeğine benzer kabarcıklar varsa ve bir temas şüphesi varsa yakın zamanda Afrikaya gitmiş gelmiş, Afrikaya giden biriyle temas etmiş insanlar varsa mutlaka bir hekime başvurmalı” dedi.
İLETİŞİM BAŞKANLIĞI: TÜRKİYEDE YOK
Öte yandan, İletişim Başkanlığı tarafından geçen hafta yapılan yazılı açıklamada, “DSÖ, Afrikada ortaya çıkan maymun çiçeği varyantı sebebiyle uluslararası acil durum ilanı konusunu gündeme getirdi. Türkiyede bu yıl herhangi bir maymun çiçeği vakası tespit edilmemiştir. Sağlık Bakanlığı tarafından konuyla ilgili gerekli tüm önlemler alınmıştır. Bakanlık, tüm olası hastalık ve virüsler için ön araştırma ve hazırlık süreçlerini titizlikle yürütmektedir” denildi.