EYT
Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz’dan kritik EYT açıklaması
Maliye Profesörü Binhan Elif Yılmaz’dan EYT konusunda çarpıcı değerlendirmeler geldi. EYT düzenlemesinin “çalınmış gelecek” anlamına geldiğini söyleyen Yılmaz, sorunun giderilmesi için EYT’li sayısının düşmesinin beklendiğini savundu. Yılmaz, “Kayıt dışılık yerine primler etkin bir şekilde toplanabilseydi bugün EYT diye sorun olmayacaktı” dedi.
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, BBN Türk TV canlı yayınında Gökhan Kayış’ın konuğu oldu.
EYT konusunda değerlendirmelerde bulunan Yılmaz, özetle şunları söyledi:
“EYT için bekleyen nüfus azalıyor, o yüzden maliyet de düşüyor.
‘EYT ÇALINMIŞ GELECEK’
Burada oluşan açıkların ve burada toplanamayan primlerin bütçe üzerindeki yükünü, vergi mükellefleri üzerindeki yükünü tartışmak gerekiyor.
EYT yasası 20-25 yıl çalışıp emekli olacak kişileri hayal kırıklığına uğrattı. Bu aynı zamanda ‘çalınmış gelecek’ olarak da düşünülüyor. Emeklilik hayali ötelenenler ister istemez kayıt dışılığı da beraberinde getiriyor. Çünkü hiç kimse geleceğini öngöremiyor.
Aktüeryal dengede prim önemli, ama herkes harcamaya yöneliyor. Bu yüzden de EYT bekletiliyor. Sosyal güvenlik açıkları daha da artmasın diye bir bariyer oluşturuldu ve burada milyonlar bekliyor.
‘KAYNAKLAR SGK’DA KALMADI’
İş hayatına girince SGK ile devlet ile sözleşme yapılıyor. Ücretten gelir vergisi tamamen kalkmış değil. Asgari ücrete kadar olan tutardan alınmıyor, o kadar. Devletle gelir vergisi açısından ilişkimiz var, SGK’ya da prim ödüyoruz. Bu prim gelirleriyle müthiş bir kaynak var SGK’da aslında. Ama bu kaynak tek çatı yaklaşımıyla belirli ölçüde SGK’nın elinde kalmadı. Hatırlayın SSK hastaneleri vardı. Bunlar primlerle yapılmış yatırımlardı. Benzer şekilde Emekli Sandığının, BağKur’un da yatırımları vardı. Hepsi Sağlık Bakanlığına geçti.
Kamu ekonomisi sadece bütçeden oluşmuyor. KİT’ler var, yerel birlikler var, SGK var, fonlar var.. Onların da kendilerine ait kaynakları var. Ama her biri acze düştüğünde, SGK aktüeryal dengesini oluşturamadığında bu sefer merkezi yönetim bütçesine de muhtaç konuma geliyor. Bugün SGK açıkları kapatılacak olsa bütçenin yüzde 15’ini oraya vermek lazım.
‘KAYIT DIŞILIK OLMASAYDI…’
99 ve 2006 tarihlerini unutmayalım. Biri EYT’nin miladıdır. İkincisi de SGK reformudur. Tek çatıyla primlerin karşılığı olan kaynak SGK’da değildir.
EYT’li sayısı belli bir noktaya indikten sonra yükü azalacak, düzenleme de öyle yapılacak gibi görünüyor. Gelir elde etme yönünde değil, harcama yönünde adım atıyoruz. Bunu şöyle harcamayalım, böyle harcamayalım diye düşünüyoruz sosyal alanlarda. Tam tersine gelir yönüne bakmak lazım. Geliri daha etkin bir şekilde toplayabilme, gelirin peşine düşme… Niye ona bakmıyoruz.
Kayıt dışılık yerine primler etkin bir şekilde toplanabilseydi bugün EYT diye bir sorun olmayacaktı.”
