EYT
Pandemide sigortası yatmayan EYT’liler çözüm bekliyor
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili yasal düzenleme çalışmaları devam eder iken, pandemi döneminde kısa çalışmaya ayrılan veya ücretsiz izne çıkartılan çalışanların bir kısmı prim günleri eksik olduğu için çıkacak EYT düzenlemesinden gecikmeli olarak yararlanabilecek. Pandemi nedeniyle emekliliği gecikenlerin kısa çalışma ve ücretsiz izinde geçen süreleri için borçlanma hakkı tanınması gerekir. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, pandemi mağduru EYT’lilerin eksik prim sorununu yazdı
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) konusunda teknik çalışmalar devam ediyor. Çalışmaların aralık ayında tamamlanarak kanun teklifinin TBMM’ye sunulması bekleniyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, en son Afyonkarahisar’da yaptığı açıklamada, 1999 öncesi yaşla ilgili sorun olduğuna dikkat çekerek, şöyle dedi:
“O sorunu çözüyoruz ve önümüzde tek bir model var. Tek bir formül var daha doğrusu. Onun hesaplarını yapıyoruz. Yani çok sayıda insan var tahmin edeceğiniz gibi. Onların teker teker durumlarını, çalışma günü sayılarını, yıllarını, vesaire işte sosyal güvenlikteki sağlık sigortası primleri bunları gözden geçirip en uygun, en kapsayıcı çözümlemeyi yapacağız. Yani mesafe aldık ama şimdi açıklamayacağım çünkü ‘niye şimdi açıklamıyorsunuz?’ diyenler var. Bir defa çalışmamız bitmedi. İkincisi, adım adım açıklıyoruz. Zaten açıklasak da ocaktan sonra uygulamaya sokulacak. Şimdi açıklamanın bu anlamda acelesi yok. Sözleşmeli personel, geçici işçiler, diğer sorunları açıklayacağız. Aralık ayının ilk haftasında çalışma biter bitmez de Meclise intikal ettireceğimizi zaten paylaştık.”
Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başladıkları halde çeşitli sebeplerle prim günlerini tamamlayamadıkları için EYT düzenlemesinden yararlanamayacak veya gecikmeli yararlanacak çok sayıda EYT’li bulunuyor. Bunların başında da pandemi döneminde kısa çalışmaya ayrılan veya ücretsiz izne çıkartılanlar geliyor.
KISA ÇALIŞMAYA AYRILAN 3.8 MİLYON, ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARTILAN 3.1 MİLYON KİŞİ
Pandemi dolayısıyla 2020 mart ayından itibaren kısa çalışma, nisan ayından itibaren de ücretsiz izin uygulaması başlatıldı. Uygulama 2021 haziran ayı sonuna kadar devam etti. Kısa çalışmaya ayrılan işçilere kısa çalışma ödeneği (KÇÖ), ücretsiz izne çıkartılan işçilere de nakdi ücret desteği verildi.
İŞKUR’un verilerine göre, söz konusu dönemde toplam 3.8 milyon çalışan kısa çalışma ödeneği, 3.1 milyon kişi de nakdi ücret desteği aldı. Kısa çalışmadaki işçi sayısı aylık 967 bin ile 3.2 milyon arasında, ücretsiz izindeki işçi sayısı da aylık 604 bin ile 1.2 milyon kişi arasında seyretti. İşçilerin bazıları sadece birkaç ay, büyük kısmı ise 15 aya varan süreyle kısa çalışmaya ayrıldı veya ücretsiz izne çıkartıldı.
Kısa çalışmaya ayrılan veya ücretsiz izne çıkartılan işçilerin sosyal güvenlik primleri bu süre boyunca yatırılmadı. Sadece genel sağlık sigortası (GSS) primleri yatırıldı.
EMEKLİLİK TARİHLERİ GECİKECEK
8 Eylül 1999 öncesi çalışmaya başlayanların emekli olabilmesi için sigortalılık süresi, prim günü ve yaş şartının gerçekleşmesi gerekiyor. EYT düzenlemesiyle yaş şartı kaldırıldığında sigortalılık süresi ve prim günü koşulunu yerine getirenler emekli olabilecekler.
Düzenli işlerde çalışanlar prim günlerini tamamlamış oldukları için EYT düzenlemesi hayata geçtiğinde hemen yararlanabilecekler. Ancak, çalışma yaşamları kesintiye uğrayan, düzenli işlerde çalışamamış kişiler prim günlerini tamamlamakta zorlanıyorlar. Pandemi döneminde 15 aya varan boşluk, prim gününü tamamlayamamış EYT’lileri mağdur edecek. EYT’den yararlanabilmek için eksik prim günlerini tamamlamayı bekleyecekler.
BORÇLANMA HAKKI VERİLMELİ
Kendileri istemedikleri halde pandemi dolayısıyla kısa çalışmada veya ücretsiz izinde gösterilen çalışanların mağdur olmamaları için, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda değişiklik yapılarak söz konusu süreleri borçlanma hakkı tanınmalı. Borçlanma hakkı verildiğinde kendi ceplerinden prim ödeyerek kısa çalışmada ve ücretsiz izinde geçen sürelerini borçlanabilirler.
