Kültür
‘Milli’ unvanlı ilk kütüphane, 111 yıldır faaliyette


Ä°ZMÄ°R’de 1912 yılında kurulan ve 1 milyon 700 bin seçme kitabın yanı sıra Arapça, Türkçe ve Farsça dillerinde yaklaşık 4 bin eser içeren yazma eserler koleksiyonu, gazete ve dergi koleksiyonu ile hem araÅŸtırmacıların hem de ders çalışmak isteyen öğrencileri misafir eden Ä°zmir Milli Kütüphanesi, 111 yıldır tarihi misyonunu yerine getiriyor.
Konak ilçesinde 1912 yılında bir grup Ä°zmirli tarafından kurulan, 1933 yılında ÅŸu anki yerine taşınan ve 1939 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile ‘Milli’ unvanı alması ile Türkiye’de, ‘Milli’ adını taşıyan ilk kütüphane olan Ä°zmir Milli Kütüphanesi, tarihi misyonunu 111 yıldır yerine getiriyor. Bünyesinde, 1 milyon 700 bin seçme kitabın yanı sıra Arapça, Türkçe ve Farsça dillerinde yaklaşık 4 bin eser içeren yazma eserler koleksiyonu yer alan kütüphane, araÅŸtırmacılar için önemli bir kaynak merkezi oluÅŸtururken, aynı zamanda Ä°zmirli öğrenciler tarafından ders çalışmak için tercih ediliyor. Kurucuları arasında Türkiye’nin 3’üncü cumhurbaÅŸkanı Celal Bayar’ın da yer aldığı Ä°zmir Milli Kütüphanesi bünyesinde, dünyadaki ilk matbaa olan Gutenberg Matbaası’nda basılmış kitap, Türkiye’deki ilk matbaa olan Ä°brahim Müteferrika Matbaası’nda basılmış kitap, Fatih Sultan Mehmet döneminde el yazısıyla yazılan Düsturname-i Enveri orijinal nüshası ve birçok dünyaca ünlü yazarın eserleri yer alıyor.
‘Ä°ZMÄ°RLÄ°LERÄ°N EMEĞİ Ä°LE KURULDU’
Kütüphanenin kuruluÅŸ sürecini anlatan Ä°zmir Milli Kütüphane Vakfı Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Ulvi PuÄŸ, ülkedeki kütüphane açığı nedeniyle dönemin siyasi gücü Ä°ttihat ve Terakki Partisi’nin 1911 yılında Selanik’te yapılan toplantı sonrasında ‘Türk Aydınlatma’ hareketini baÅŸlatmak için her ilde bir milli kütüphane kurma kararı alınmasıyla Ä°zmir Milli Kütüphanesi’nin kurulduÄŸunu söyledi. PuÄŸ, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ä°zmir’de bir avuç aydın burada toplanıyor. Bunlarında içerisinde gelecekte cumhurbaÅŸkanı olacak olan Celal Bayar, sanayide çok önemli bir yere gelecek olan Süleyman Ferit Eczacıbaşı, Küçük Talat gibi çok deÄŸerli Ä°zmirliler var. Ä°zmir’de milli kütüphane kurulmadan önce kendi gayretiyle 10 bin kitaplı bir kütüphane kuran Giritli Ali Refet Efendi, bunu devam ettiremiyor ve kitapları buraya bağışlıyor. Bu da kütüphanenin ilk kaynağını oluÅŸturuyor. Milli Kütüphane, bir sivil toplum örgütü kütüphanesi olarak Ä°zmirlilerin emeÄŸi ile kurulmuÅŸtur.”
‘1 MÄ°LYON 700 BÄ°N CÄ°VARINDA KÄ°TABIMIZ VAR’
Mustafa Kemal Atatürk’ün 2’si inÅŸaat aÅŸamasında olmak üzere 3 kere Ä°zmir Milli Kütüphanesi’ni ziyaret ettiÄŸini ifade eden PuÄŸ, “3’üncü ziyaretinde Ä°ran Åžahı Rıza Pehlevi’ye bir gurur eseri olarak burayı gezdiriyor. Atatürk, bakanlar kurulu kararıyla ‘milli’ unvanını resmen taşımamızın tescilini yapıyor. Yazılı ve basılı derleme kanunundan bizim de yararlanmamızı saÄŸlıyor. Türkiye’de basılan her türlü yazılı ve basılı eser, biri burada olmak üzere Ä°stanbul ve Ankara’da kurulan 6 kütüphaneye ücretsiz olarak gönderiliyor. Åžu anda 1 milyon 700 bin civarında kitabımız var. Artık yerimiz kalmadı. Bu kitapların hepsini okuyucu hizmetine sunamıyoruz. Gençlerimizi, sabah kütüphane açılmadan sıraya girmiÅŸ ve kütüphanenin açılması için beklerken görüyoruz. Kütüphanemiz artık yetmiyor. Onlara daha fazla alan yaratmamız lazım. Haftanın 6 günü, sabah 08.30 ile akÅŸam 17.30 arasında hizmet veriyoruz. 7 gün 24 saat açık bir kütüphane kazandırmamız lazım. Onun için Ä°zmir’e gelecek yüzyılda gurur duyulacak, yeni nesil kütüphanecilik anlayışına uygun bir kütüphane binasını Ä°zmir’e kazandırmak istiyoruz. Ä°zmir BüyükÅŸehir Belediyesi ile Ä°zmir’e yeni bir kütüphane kazandırma hedefimiz var” dedi.
‘4 BÄ°NE YAKIN ORÄ°JÄ°NAL EL YAZMASI ESER VAR’
Ä°zmir Milli Kütüphane içerisinde yer alan önemli eserler hakkında bilgi veren Ulvi PuÄŸ, “Åžehir haritaları, ÅŸehir planlarından tutun da Ä°zmir’in tarihiyle ilgili birçok arÅŸiv belgesi var. 1930’lu yıllardan sonra neredeyse bütün gazetelerin koleksiyonu var. Bu gazeteler sosyal araÅŸtırmacılar, tarih araÅŸtırmacıları için paha biçilmez hazineler. Kentin tarihsel belleÄŸi olan çok sayıda doküman bulunuyor. 4 bine yakın orijinal el yazması eser var. Düsturname-i Enveri, Fatih Sultan Mehmet döneminde el yazısıyla iki nüsha yazılmış. Biri Fransız Milli Kütüphanesi’ne kaçırılmış. Orijinal ve tam nüshası bizde bulunuyor. Üç bölümden oluÅŸan eserin ilk bölümünde 3 semavi dini anlatıyor. Ä°kinci bölümde ise Fatih Sultan Mehmet dönemine kadar Osmanlı dönemini anlatıyor. Osmanlı öncesinde Türk tarihini anlatan en önemli kaynaklardan bir tanesidir. Altın varaklı Kuran-ı Kerimler, Victor Hugo, Jules Verne gibi meÅŸhur yazarların orijinal kitaplar var. Dünyada ilk matbaa olan Gutenberg’de basılmış olan kitap da var, bizdeki ilk matbaa olan Ä°brahim Müteferrika Matbaası’nda basılmış olan kitap da var” açıklamalarında bulundu.
Â
