Ekonomi
Küresel Gıda Fiyatlarında Düşüş Sürüyor: Nedenleri Neler?
Son dönemde artan resesyon endişeleri, enerji emtia fiyatlarında geri çekilmeye neden olurken, azalan enerji maliyetlerinin gıda fiyatlarına da yansıması bekleniyor.
Son dönemde artan resesyon endişeleri, enerji emtia fiyatlarında geri çekilmeye neden olurken, azalan enerji maliyetlerinin gıda fiyatlarına da yansıması bekleniyor. Küresel çapta enflasyonla mücadelede sona yaklaşılırken, gıda fiyatlarındaki değişimler dikkatle izleniyor.
Küresel çapta önemli gıda kalemlerinden tahıl, şeker ve et fiyatlarında gerileme gözlemleniyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) raporuna göre, gıda fiyatları yıllık bazda yüzde 1,1 azalmış durumda. Tahıl Fiyat Endeksi yüzde 0,5, Şeker Fiyat Endeksi yüzde 4,7 ve Et Fiyat Endeksi yüzde 0,7 geriledi.
FAO’nun verilerine göre, 2024 ve 2025 yıllarında dünya tahıl toplam kullanımının 2 milyar 852 milyon tona çıkması ve 2023-2024 yıllarına göre yüzde 0,2’lik bir artış göstermesi bekleniyor. Bu büyüme, pirinç kullanımının da rekor seviyeye ulaşmasını öngörüyor.
Petrol fiyatlarındaki gerileme, gıda fiyatlarını dolaylı yoldan etkileyebilir. Analistler, düşük enerji maliyetlerinin tarım ürünlerinin fiyatlarında da aşağı yönlü etkiye neden olabileceğini belirtiyor. Brent petrolün varil fiyatında 2 Eylül haftasında kaydedilen yüzde 7,2’lik düşüş, Ekim 2023’ten bu yana en sert değer kaybı olarak dikkat çekti ve geçen hafta 68,5 dolara kadar gerileyerek yaklaşık son 3 yılın en düşük seviyesini test etti.
Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen, enerji fiyatlarındaki düşüşün gıda fiyatları üzerinde üretim maliyetlerini aşağı çekme etkisi yapabileceğini öngörüyor. Ergezen, tahıl ve hububat fiyatlarındaki azalışın, FAO’nun küresel gıda fiyat endeksindeki düşüşün önemli kaynaklarından biri olduğunu belirtti. Karadeniz Bölgesi’ndeki ihracat artışı ve ABD ile Arjantin’deki yüksek üretim tahıl fiyatlarının düşük kalmasına neden oluyor.
Mısır fiyatlarının da düşük kalması, mısırın biyodizel üretiminde kullanılması ve petrol fiyatlarının düşmesi ile mısır talebinin azalmasıyla ilişkilendiriliyor. Ergezen, resesyon endişeleri ve düşük enerji fiyatlarının gıda fiyatlarında baskılar yaratabileceğini ifade etti.
Hava Koşulları ve Gıda Fiyatları
Ergezen, El Nino hava olayının geçtiğimiz yıl etkili olduğunu, bu ay içinde La Nina hava olayının başlamasıyla hava sıcaklıklarının düşmesinin beklendiğini vurguladı. Güney Amerika, Uzak Doğu ve Hindistan’daki buğday, mısır, şeker, kahve, pamuk ve pirinç fiyatlarında dalgalanmalar yaşanabileceğini söyledi.
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Rahmi İncekara, petrol fiyatlarının gıda ve tarımsal fiyatları etkilediğini belirterek, petrol fiyatlarındaki düşüşün tarım ürünlerinin maliyetini azaltabileceğini ifade etti. Özellikle mısır fiyatlarının petrol fiyatlarıyla pozitif korelasyon içinde olduğunu ve benzer tepkilerin soya fasulyesinde de görülebileceğini belirtti.
İncekara, ham petrol fiyatlarındaki düşüşün etanol gibi alternatif yakıt fiyatlarına olan talebi azalttığını ve bu durumun şeker fiyatlarını da etkileyebileceğini değerlendirdi.
BİZİ TAKİP ETMEYİ UNUTMAYIN
