Teknoloji
‘Kuantum bilgisayarlar 10 yıl sonra hayal gücümüzün ötesinde problemleri çözebilir’
TOBB ETÃœde Türkiye’nin ilk kuantum bilgisayarı QuanT geliÅŸtirildi. QuanT ekibinde yer alan TOBB ETÃœ Elektrik Elektronik MühendisliÄŸi Bölümü’nden Prof. Dr. Ali Bozbey, 3 yıl önce kuantum bilgisayar ve kuantum hesaplama tabanlı çalışmalara baÅŸladıklarını belirtti. Prof. Dr. Bozbey, “Kuantum bilgisayar yeni bir hesaplama mantığına dayanıyor. 3üncü bir alternatif teknoloji olarak da kuantum bilgisayarlar ÅŸu anda gündemde. 90’larda Shor tarafından geliÅŸtirilen Shor algoritmasıyla kuantum bilgisayarların anlamlı bir uygulaması olabileceÄŸi anlaşıldı” diye konuÅŸtu.
Prof. Dr. Bozbey, kuantum bilgisayarların ÅŸu anda ilaç ve savunma sanayiinde çok karmaşık problemleri çözmede kullanılabileceÄŸini belirterek, “Kuantum bilgisayarların buna uygun olmasının sebebi Qubit’lerin aslında 1 ve 0’lardan deÄŸil, 1 ve 0’ların çeÅŸitli kombinasyonları ile hesap yapabiliyor olması. Yani Qubit sayısı kadar bir kuantum bilgisayarın karmaşıklığı üstel olarak artıyor. Yani 100 Qubit’lik bir bilgisayarla 101 Qubit’lik bir bilgisayar arasında 1 deÄŸil, 2 kat fark var. Bunu klasik bilgisayarlardan ayıran en temel farklardan bir tanesi bu. DiÄŸeri de kuantum mekaniksel özellikleri kullanarak problemlerin çözümlerine ulaÅŸabiliyor olması” dedi.
EN ÖNEMLİ KAZANCIMIZ GENÇLERİN MOTİVASYONU
Uzun süredir kuantum bilgisayar yapmak istediklerini belirten Prof. Dr. Bozbey, “Bu kuantum bilgisayarların daha büyük firmaların haricinde de yapılabilir hale gelmesinden sonra bununla ilgili ne yapılabilir diye düşündük ve imkanlarımızı bu çalışmayı gerçekleÅŸtirmek için birleÅŸtirdik. Ekiplerimizi, çalışmalarımızı buna yönlendirdik” diye konuÅŸtu.
Çip üretimi konusuna da deÄŸinen Prof. Dr. Bozbey, “Türkiye’de fabrika seviyesinde bir üretim evi maalesef henüz mevcut deÄŸil. Çok fazla vakit kaybetmeden kendi süper iletken kuantum çiplerimizi de ülkemizde üretebilir hale gelmemiz önemli” dedi.
Öte yandan kuantum bilgisayarla ilgili en önemli kazancın gençlerin motivasyonu ve ilgisi olduÄŸunu kaydeden Prof. Dr. Bozbey, “Åžu anda kuantum bilgisayar tasarlayıp çalıştırabilen çok sayıda ülke yok; ama buradaki belki en önemli çıktı, bizim gençleri motive etmemiz. Bana gelen mesajlarda öğrenciler ziyaret etmek istiyorlar, detayları öğrenmek istiyorlar. Kendi alanlarında bu çalışmalara nasıl destek verebileceklerini soruyorlar. Burada çalışan bir kuantum bilgisayarın olduÄŸunu bilmeleri, aslında belki donanımın da ötesinde en önemli kazançlarımızdan birisi olabilir” diye konuÅŸtu.
BUGÃœNÃœN PROBELMELRÄ°NE CEVAP ARAYABÄ°LÄ°R DURUMDAYIZ
Kuantum bilgisayarların geleceÄŸiyle ilgili de deÄŸerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Bozbey, “Klasik bilgisayarlarda ya da klasik mikro iÅŸlemcilerde ilk bulunduÄŸunda kullanım alanları o günün problemlerini çözmeye yönelik ve o günün hayal gücüyle sınırlıydı. 30-40 yıl içinde bu mikro iÅŸlemcileri icat edenlerin hayalinin çok çok ötesinde uygulama alanları buldu ÅŸu anda bilgisayarlar. Kuantum bilgisayarlarda o durumda, yani biz bugünün problemlerine cevap arayabilir durumdayız aslında. Hayal gücümüz ancak bugünün problemlerine cevap vermeye yetiyor. Belki 10 yıl sonra, 20 yıl sonra ÅŸu anda hayal gücümüzün çok çok ötesinde problemleri de çözebileceÄŸini düşünüyorum” ifadelerini kullandı.