EYT
Kaç EYT’li emekli olacak?
Milyonlarca çalışanın beklediği düzenlemeler peş peşe çıkmaya devam ediyor. Torba yasadan sonra sosyal konularda dört büyük değişiklik gelecek. Kimler EYT’li sayılacak? Şartlar neler? EYT’de prim hesabı nasıl yapılacak? Vatandaşlar ne istiyor? Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem, tüm detaylarıyla anlattı.
Ekim ayı ile birlikte TBMM’nin açılmasıyla birçok yasal düzenlemeyle ilgili çalışmalar da başladı. Öncelikli olarak ilk torba yasa Meclis’e gelirken milyonlarca vatandaşın borcunu bitirecek düzenlemeler de yasalaşma yoluna girdi.
Şimdi daha çok sosyal konuların içinde olduğu yeni torba yasa hazırlıkları da sürüyor. Bu arada yine milyonların beklediği bazı yasal düzenlemelerle ilgili çalışmalar da başlatıldı. Bu çalışmalardan dört tanesi öne çıktı.
1) EYT’DE SAYI BELLİ OLDU
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinde sona yaklaşılıyor. Bu noktada yasanın içeriği de netleşmeye başladı. Buna göre prime dayalı bir sistem ile sigortalılar emekli olacak.
Belli bir primi ve yıl şartını yerine getirenler emeklilik hakkı kazanacak. Primini tamamlayamayanlar ya da henüz yılı dolmamış olanlar için ise kademeli bir emeklilik gelecek.
Böylece şartları tamamladıklarında emeklilik hakkını kullanabilecekler. Yapılan hesaplamalara göre ilk etapta 1.5 milyon sigortalı EYT kapsamında emekli olacak.
Geriye kalan 2-3 milyon arasındaki vatandaş ise şartları tamamladığında emekliliğe kavuşacak. Söz konusu düzenlemenin Kasım sonu ile Aralık başı gibi kamuoyu ile paylaşılması bekleniyor.
2) EMEKLİYE ASGARİ ÜCRET
Milyonlarca emeklinin yeni maaş artışı için de geri sayım başladı. Ocak ayında açıklanacak 6 aylık enflasyon oranı emeklilerin maaş artışlarını belirleyecek.
SSK ve Bağ-Kur emeklileri 6 aylık enflasyon artışı alırken, memur emeklileri yüzde 8 toplu sözleşme artışı ve enflasyon farkı alacak. Ancak emeklilerin taban maaşının da artırılması bekleniyor.
1500 TL’den 3.500 TL’ye çıkartılan taban maaşın asgari ücret seviyesine çekilmesi söz konusu. Bu konuda hesaplamalar yapılıyor.
Bu arada Ocak ayı ile birlikte 3600 ek gösterge artışları da memur emeklilerinin maaşlarına yansıtılacak.
3) SÖZLEŞMELİ KADROSU GENİŞLİYOR
Kamuda sözleşmeli olarak görev yapan memurların 4A kadrolarına geçirilmesi ile ilgili çalışmada da sona gelindi. Memur sendikalarıyla yapılan müzakereler de tamamlandı.
Sendikalar kendi taleplerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na sundu. Bu noktada yaklaşık 550 bin sözleşmelinin kadroya geçerek yeni mali ve sosyal haklara kavuşması bekleniyor.
Ayrıca kamuya ait çağrı merkezi çalışanlarının da kapsama alınması planlanıyor. Böylece toplam sayı 600 bini bulacak. Bu noktada geçici işçilerin tam yıl çalışması ve tazminat hakkına kavuşması da sağlanacak.
4) ÜCRETTE KAYIP BİTİYOR
Çalışanların gelir vergisi dilimleri sebebiyle özellikle Eylül ayından sonra düşen ücretleriyle ilgili de tedbir alınıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çalışma Bakanlığı bu konuda görüşmelerini sürdürüyor.
Çalışma tamamlandığında vergi dilimleri yeniden belirlenerek ücret düşüşlerinin de önüne geçilecek.
VATANDAŞ NE İSTİYOR?
Bir yandan yasal çalışmalar devam ederken bir yandan da bazı kesimlerin talepleriyle ilgili çalışmaların da sonuçları bekleniyor. Birçok kesim kendi durumlarıyla ilgili gelişmeleri yakından izliyor.
Bize gelen yüzlerce mesajdaki taleplerden bazıları şöyle:
STAJ VE ÇIRAKLIK: İş hayatına stajyer veya çırak sigortasıyla başlayan vatandaşların bu girişleri ve primleri emeklilikte kullanılmıyor.
Çalışma Bakanı Vedat Bilgin bu konuyla ilgili bir çalışma başlattıklarını söylemişti.
Bu çalışma sonunda staj ve çıraklık sigortasının de durumu belli olacak. Vatandaşlar kendilerine borçlanma hakkı verilmesini istiyor.
EMEKLİLİKTE EŞİTLİK: Yine özellikle Bağ-Kurlu vatandaşların sorunu olan yüksek primlerle ilgili Çalışma Bakanı Vedat Bilgin bir açıklama yaparak emeklilikte standart getirilmesi gerektiğini ve bu konuda bir çalışma başlattıklarını söylemişti.
Bağ-Kur ile SSK primlerinin eşitlenmesi de birçok vatandaşın beklentisi arasında.
TAŞERON KADROSU: Taşeron kadrosu sırasında kadroya geçemeyen çalışanlar yeni kadro beklerken, belediye şirketlerinde kadroya geçen taşeron işçiler ise toplu sözleşme, ikramiye gibi haklarının olmadığını belirterek bu durumların düzeltilmesini istiyor.
ANNELERE BORÇLANMA: Annelerin doğum borçlanmaları sigortadan sonrası için geçerli oluyor. Ancak birçok kadın sigortalı işe başlamadan önce yaptıkları doğumlar için de borçlanma hakkı verilmesini bekliyor.
PRİM BORÇLANMA HAKKI: Birçok vatandaş emeklilik için yaş şartını tamamlamasına rağmen yeterli prime sahip değil. 60’lı yaşlardaki birçok vatandaş primlerini borçlanarak tamamlayıp emeklilik hakkı verilmesini bekliyor.
Yine 3600 ile kısmi emeklilikte de yaş şartının esnetilmesi talep ediliyor.
BAĞKUR TESCİL SORUNU: Geçmişte vergi mükellefi olmuş ancak Bağ- Kur kaydını yaptırmamış çok sayıda vatandaş bulunuyor.
Bu sigortalılar geçmiş günlerinin tescil edilmesini ve o günleri borçlanarak emeklilik hesaplarında kullanılmasını istiyor.
