Türkiye
İzmirli çift, somut olmayan kültürel mirasları yaşatmaya çalışıyor
İZMİRde yaşayan, ikisi de Kültür ve Turizm Bakanlığının Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı ünvanına sahip, naht sanatı ustası Murat Vatan (48) ile kazaziye ustası Pınar Vatan (46) çifti, Kutu Handaki atölyelerinde unutulmaya yüz tutmuş sanatlarını yaşatmaya çalışıyor.
İzmirin Tire ilçesinde yaşayan, asıl mesleği laborantlık olan ancak naht sanatına duyduğu sevgi nedeniyle işinden istifa eden Murat Vatan, 18 yıldır bu sanatla uğraşıyor. Devlet okulunda sınıf öğretmenliği yapan Pınar Vatan da 8 yıl önce gönül verdiği kazaziye sanatını icra ediyor. Hayatı paylaştıkları gibi atölyelerini de paylaşan çift, gümüş ve ahşabı birleştirerek ortak çalışmalar da yapıyor.
ÇOĞU KİŞİ NAHT SANATINI BİLMİYOR
25 yıl laboratuvar teknisyenliği yaptığını, 1,5 yıl önce istifa ederek tamamen bu sanata yöneldiğini aktaran Vatan, “Hobi olarak gemi modelciliğine başlamıştım, kıl testereyi kullanmayı öğrenince naht sanatını tanıdım, hoşuma gitti. 18 seneden beri bu sanatı icra etmekteyim. Bu sanata duyduğum aşk yüzünden devlet memurluğundan istifa ettim ve bu sanat dalı üzerinde kendimi daha çok geliştirdim. Naht sanatı Selçuklu ve Osmanlı dönemine dayanıyor. Ahşap üzerinde oygu yapma olarak ifade edebiliriz. Kıl testereyle ahşapta belirli desenleri oyarak, içini boşaltarak oluşturduğumuz bir sanat. Bu sanatın içerisinde sedef ve metal de kullanabiliyoruz. Süsleme ve bezeme sanatı olarak geçer. Yapımı çok yaygın değil, unutulmaya yüz tutmuş sanatlar arasında. Çoğu kişi naht sanatını bilmiyor” dedi.
ORTAK ÜRETMEK GÜZEL OLUYOR
Tiredeki tarihi Kutu Handa 4 sene önce atölyelerini açtıklarını dile getiren Vatan, “4 seneden beri kazaziye ustası eşimle beraber çalışarak üretiyoruz. Önceden evde üretiyorduk, üretimlerimiz artık hem atölyede hem de evde devam ediyor. Türkiyede karı-koca olarak farklı dallarda sanat yapan çok nadirdir. Birbirimizle ortaklaşa yaptığımız çalışmalarımız oluyor. Ortak üretmek güzel oluyor” diye konuştu.
KENDİNE HAS MOTİFLERİ, DÜĞÜMLERİ VAR
Mesleğinin sınıf öğretmenliği olduğunu, yaklaşık 8 yıldır kazaziye sanatıyla uğraştığını dile getiren Pınar Vatan, “Tirede devlet okulunda halen sınıf öğretmenliği yapıyorum. Kazaziye sanatı tespih püskülleriyle dikkatimi çekti. Tespih püsküllerinde görene kadar bu sanatla ilgili bir fikrim yoktu, çok ilgimi çekti. Araştırmaya başladım, deneme yanılma yöntemi ile bu sanata başladım, çok uğraştım, güzel bir yol katettim. Kazaziye bin ayar gümüşün ibrişim denilen ipek iplik üzerine çekilmesiyle hazırlanıyor. Kendine has motifleri, düğümleri var. Tellere çeşitli formlarda şekiller vererek, kendi tasarımlarınızı yarattığınız gümüş örme sanatı. Günümüzde unutulmaya yüz tutmuş sanatlardan biri” dedi.
BİRLİKTE ÇALIŞMAK ÇOK GÜZEL
Eşinin uzun yıllardır sanatın içinde olduğunu söyleyen Vatan, “Ona hep yardımcı ve destek oluyordum. Birlikte ürün çıkarıyoruz. Türkiyede çok nadirdir karı-koca birlikte farklı sanat dallarında somut olmayan kültürel mirası ürünlerini yapmak. Birlikte çalışmak çok güzel. Beraber güzel şeyler çıkarıyoruz. Emekli olduktan sonra kurs vermek, öğrenciler yetiştirmek istiyorum. Zaten sınıf öğretmeni olduğum için uzak olmadığım konular. Öğretmeyi çok seviyorum. Sanatların devamı için kursların yaygınlaşması gerektiğini düşünüyorum” diye konuştu.
Haber: Seza Nur ALPDÜNDAR – Kamera: Gökhan KILIÇ/ İZMİR,
