Türkiye
İstanbul – Yeşilay’dan bağımlılık haberlerinde ‘özendiricilik’ riskine karşı uyarı
Yeşilaydan yapılan açıklamada “Son dönemde kamuoyunda geniş yankı uyandıran, kamuya mâl olmuş kişilerin isimlerinin geçtiği bağımlılık içerikli haberler vesilesiyle, uluslararası bilimsel araştırmalarla da ortaya konmuş önemli bir gerçeği bir kez daha hatırlatma ihtiyacı doğmuştur.
Türkiye Yeşilay Cemiyeti; başta basın mensupları olmak üzere kanaat önderlerini, kamuoyunda görünürlüğü yüksek şahsiyetleri ve ebeveynleri, özellikle çocukları ve gençleri koruma sorumluluğu çerçevesinde ortak bir hassasiyete davet etmektedir. Bilimsel çalışmalar göstermektedir ki, ünlü kişilerle ilişkilendirilen madde kullanımı haberleri başta olmak üzere tüm bağımlılık içerikleri, gençler için güçlü bir davranış modeli oluşturabilmektedir. Bu nedenle haberlerde kullanılan dil, seçilen görseller, çerçeveleme biçimi ve aktarılan detaylar hayati önem taşımaktadır. Bu çerçevede aşağıdaki hususların kamuoyunun dikkatine sunulmasının önemli faydalar sağlayacağı değerlendirilmektedir:
Genel Uyarılar
* Magazinsel, hafifletici ve eğlenceli dil bağımlılığı normalleştirir; özellikle gençlerde risk algısını düşürür.
* Çılgın parti, lüks yaşam, keyif verici madde gibi özendirici ifadeler örtük olumlama içerir ve durumun ciddiyetini gölgeler.
* Görsel seçimi haberin etkisini doğrudan artırdığından; ünlülerin sahne, kırmızı halı veya teatral gözaltı görüntüleri kesinlikle kullanılmamalıdır.
* Madde kullanımına ilişkin miktar, fiyat, temin veya kullanım şekline dair ayrıntılar merak uyandırıcıdır; bu nedenle yer verilmemelidir.
* Haber dili, kişiyi yüceltici ya da küçük düşürücü etiketlemelerden uzak durmalı; olayın hukuki ve sağlık boyutuna odaklanmalıdır.
* Bağımlılığın hukuki, tıbbi ve sosyal sonuçlarının açık ve güçlü biçimde vurgulanması caydırıcılık açısından önemlidir.
* Haberlerin sonunda mutlaka destek ve danışmanlık hatlarına yönlendirme bilgileri yer almalıdır
Hatırlatmalar
* Gençler için ünlü figürlerin süper akran işlevi gördüğü; medya içeriklerinin davranış öğreniminde güçlü bir etkiye sahip olduğu unutulmamalıdır.
* Bağımlılık bir bireysel zayıflık değil, bir halk sağlığı sorunudur; medya dili kamu yararını ve bilimsel gerçekleri esas almalıdır.
* Damgalayıcı, küçük düşürücü veya mahremiyet ihlali oluşturan ifadelerden kesinlikle kaçınılmalıdır.
* Gençlerin medya tüketim alışkanlıklarına uygun; soru-cevap, infografik ve kısa video gibi bilgilendirici içerikler teşvik edilmelidir.
* Psikolog, sosyolog, hukukçu ve halk sağlığı uzmanlarının görüşlerine yer verilmesi, haberin çok boyutlu ve sorumlu bir çerçevede sunulmasına katkı sağlar” ifadeleri yer aldı.
