Türkiye
Harput Kalesi’nde bulunan gizli geçidin konservasyon çalışmaları tamamlandı
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesinde yer alan Harput Mahallesinde, 4 bin 500 yıllık kesintisiz yerleşimin izlerini barındıran Harput Kalesi, geçen yıl Kültür ve Turizm Bakanlığınca Geleceğe Miras Projesine dahil edildi. Kalenin ikinci kapısının batısında ortaya çıkarılan gizli geçidin, kazı ve restorasyonu tamamlandı. Yer altına yaklaşık 22 basamaklı merdivenle inilen, 15 metre uzunluğa ve 2 metre çapa sahip gizli geçit, kemerli ve tonozlu yapısıyla Roma Döneminin mimari özelliklerini yansıtıyor.
ROMA DÖNEMİNİN ORİJİNAL TUĞLALARI VE HARCIYLA YAPILMIŞ
Gizli geçidin konservasyon çalışmalarının tamamlandığını belirten Harput Kalesi Kazı Başkanı Prof. Dr. İsmail Aytaç, kalede şu ana kadar 4 gizli geçidin tespit edildiğini belirterek “Gizli geçitler, özellikle kaleler kuşatıldığı zaman içerdekiler, çok darda kaldığında su ve gıda ihtiyaçları bazen de silah savunma ihtiyaçlarını karşılamak için yapılırlar. Bu kalede şu an gördüğümüz yerde, 17 basamakla aşağı iniyoruz. Dönüş U şeklinde, dışarıya doğru aşağı meyilli şekilde yapılmış. Kalede 4 tane olduğunu söylemiştim, özellikle bunlar dönemin mimarı özelliklerine göre yapılıyorlar. Şu an bulunduğumuz yerde, şu gördüğümüz kısım, Roma Döneminin orijinal tuğlaları ve harcıyla yapılmış. Bazı yerde düşmeler olmuştu, bunun üstünde yıkıntı olmasın diye biz burayı güçlendirdik ve şu anda kısmen ziyarete açık hale geldi. Aydınlatmasını da yaptık ama kalede daha Kızlar Burcu var. Kalenin önündeki hamamdan kalenin içine giren geçit de var. Ayrıca doğu taraftaki Meryem Ana Kilisesinden Harput Kalesine çıkan bir basamaklı gizli geçidimiz de var. En az 4 tane diyoruz, belki kazılar devam ettikçe bu sayı da çoğalacak. Şimdi sözlü bilgilerden daha kalede birkaç tane daha gizli geçit olduğunda anlıyoruz. Fakat şu anlık, onu ispatlamış durumda değiliz” dedi.
ÜST ÜSTE 3 TANE TANDIR SİSTEMİ ORTAYA ÇIKTI
Prof. Dr. İsmail Ayraç, alandaki çalışmaların tamamlandığını belirterek, “Gizli geçidimizde aslında zamanında kazının büyük kısmı tamamlanmıştı, fakat eksikler vardı. Ve bunun konservasyonunu yaptık. Konservasyonunu yaparken, üst kısımdaki kesitlerden tandırlar görmeye başladık. En üstten aşağı doğru indikçe üst üste 3 tane tandır sistemi ortaya çıktı. Burası, en azından bu gizli geçidin yapıldığı milattan sonra 1inci yüzyıl Roma Döneminden beri, özellikle üst kısmında sürekli bir atölye üretim merkezi olarak kullandığını anladık. Hemen yanlarında küllükler de çıktı. Hem gizli geçidin kendisi hem de üst kısımdaki tandırlar ve atölyelerin olduğu bölge tamamen ziyarete açık hale geldi. Hemen bunun yanında 52 basamaklı su sarnıcımız var. Onun üstünde yine demirci atölyeleri var, dolayısıyla yerleşim bakımından yoğun bir alan burası. Buranın büyük bir kısmında 2025 yılı sonu itibarıyla kazı, restorasyon ve konservasyonları tamamladık, ziyarete açık hale getirdik. Bazı küçük düzeltmelerle özellikle şimdiden sonra isteyen vatandaşlarımız kısmen ziyaret edebilecek. Özellikle bahar sezonundan sonra da gezi alanlarında açıklama levhaları, bilgileriyle beraber daha iyi bir ortamda ziyarete açmış olacağız” diye konuştu.
