Türkiye
‘Hafriyatlar uygun bertaraf edilmezse binlerce kayıptan fazlasını verebiliriz’


MUÄžLA Sıtkı Koçman Ãœniversitesi (MSKÃœ) Fethiye Meslek Yüksekokulu Çevre Koruma Teknolojileri Bölümü’nde öğretim görevlisi Dr. Yasin Ä°lemin, deprem bölgesinde 230 milyon civarında tahmin edilen enkazla ilgili, “Büyük bir tehlike bizi bekliyor. Bu hafriyatlar uygun bertaraf edilmezse yaÅŸadığımız binlerce kayıptan fazlasını verebiliriz” dedi.
KahramanmaraÅŸ merkezli 6 Åžubat’ta meydana gelen 2 büyük deprem sonrası 10 ilde Çevre, Åžehircilik ve Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Bakanlığı’nın son verilerine göre, 1 milyon 586 bin 901 bağımsız konut ve iÅŸ yeri incelendi. Bunlardan 41 bin 791 binanın yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı olduÄŸu tespiti yapıldı. Bu binalardaki bağımsız konut ve iÅŸ yeri sayısı ise 190 bin 172 yıkılmış veya ağır hasarlı olarak bildirildi. Uzmanlar, deprem bölgesinde oluÅŸan enkaz yığınındaki atık miktarını en az 230 milyon ton olarak kaydetti.Â
MSKÃœ Fethiye Meslek Yüksekokulu Çevre Koruma Teknolojileri Bölümü’nde öğretim görevlisi ve yaban hayatı uzmanı Dr. Yasin Ä°lemin, “Büyük bir tehlike bizi bekliyor. AraÅŸtırma alanım doÄŸa ve ekoloji olduÄŸu için aktarmam gerekiyor. YaÅŸanan büyük deprem sonucu devasa bir enkaz ve moloz ortaya çıktı. Bu hafriyatlar uygun bertaraf edilmezse yaÅŸadığımız binlerce kayıptan fazlasını verebiliriz. Nasıl mı? Deprem sonucu yıkılan binalardan ortaya saçılan enkazda insan saÄŸlığı ve ekosistem için zararlı pek çok madde bulunuyor. Ä°zolasyon maddelerindeki kimyasallar, zararlı plastik türevleri ve asbest bunların başında geliyor. Yakında yıkılan binaların yerine yeni bina inÅŸaatlarına baÅŸlanacak. Ä°nÅŸaat öncesi hazırlık aÅŸamasında mevcut hafriyatlar doÄŸal alanlardaki vadi tabanlarına, doÄŸal sulak alanlara ve tarım alanlarına dökülürse bölgede büyük bir tehlike baÅŸlayacak” diye konuÅŸtu.
‘SIZDIRMASIZ ALANLARA DÖKÃœLMELÄ°’
Ä°lk olarak madde çevrimleriyle (su döngüsü) bu zararlı maddelerin topraÄŸa ve yer altı sularına karışacağına dikkat çeken Dr. Ä°lemin, “Buna baÄŸlı olarak tarım alanlarında yetiÅŸen gıdalar insanlar tarafından tüketildikçe uzun vadede baÅŸta kanser olmak üzere hastalıklar görülecek. Öte yandan bölge tarım cenneti olduÄŸu kadar eÅŸsiz bir biyolojik çeÅŸitliliÄŸe sahip. DoÄŸal alanlara geliÅŸigüzel bırakılacak bu zararlı maddeler ekosistemdeki besin zinciri ile bütün biyolojik çeÅŸitliliÄŸi olumsuz etkileyecek. DoÄŸadaki bitki ve hayvan türleri zarar görecek ve ölecek. Ä°ÅŸte bu noktada depremden zarar gören illerdeki belediyelere çok büyük görev düşüyor. Belediyelerin, Çevre Åžehircilik ve Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, akademisyenler, uzmanlar ve doÄŸaseverlerin birlikte çalışması çok önemli. Ortaya çıkan enkazın belirlenecek sızdırmasız alanlarda bertaraf edilmesi gerekiyor” dedi.Â
‘GERÄ° DÖNÜŞÜM’ ÖNERÄ°SÄ°
Devasa deprem enkazında geri dönüşümle plastik, cam, metal gibi pek çok malzemenin tekrar kullanılabileceğini de vurgulayan Dr. İlemin, şunları söyledi:
“Bugün Hatay’da molozların ve çöplerin geliÅŸigüzel dökülmeye baÅŸlandığının ilk örneÄŸini gördük. Hatay Mileyha sulak alanı ve kuÅŸ cennetinin korunması için uzun zamandır bölge insanı ile emek veren deÄŸerli arkadaşım Emin YoÄŸurtçuoÄŸlu bölgeye dikkati çekti. Konuya duyarlılığını hemen gösteren ve harekete geçen bakan yardımcımız Mehmet Emin Birpınar alandaki iletiÅŸim eksikliÄŸinden kaynaklı hatayı düzeltti ve gerekli talimatları vererek güzelim kuÅŸ cennetinden çöp ve molozlar toplanmaya baÅŸlandı. Evet depremler binlerce canımızı aldı. Geride kalan insanlarımızın daha güzel bir geleceÄŸe ulaÅŸabilmesi için yapacağımız ÅŸey çok basit. Ãœzerinde yaÅŸadığımız doÄŸayı korumak ve anlamak. KoruduÄŸumuz sürece bu coÄŸrafyanın bütün deÄŸerleri ile daha saÄŸlıklı bir yaÅŸam bizi bekliyor. Bu toprakların coÄŸrafyası ve jeolojisini anlayarak buna göre yapılar inÅŸa edersek de bir daha böyle büyük can kayıpları yaÅŸamayacağımız çok açık.”Â
