EYT düzenlemesinin detayları belli oldu!

Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili yasa teklifinin aralık ayında TBMM’ye sunulması bekleniyor. Düzenleme için ilgili bakanlıklardan oluşan komisyonun hazırlıklarını neredeyse tamamladığı belirtiliyor.

Ayrıntıların Vedat Bilgin tarafından ne zaman açıklanacağı merak edilirken maaşların nasıl bağlanacağı, nasıl hesaplama yapılacağı yasanın zorunlu olup olmayacağı konuları ise merak edilenlerin başında geliyor.

AK Parti’ye yakın A Haber’de yer alan habere göre, Ocak 2023’te yürürlüğe girecek yasa sonrası;

Prim ve süre açısından eksikleri olanlar bunları tamamlayarak sisteme girip emeklilik hakkı kazanacak.

Sigortalılık süresini doldurmayanların beklemesi gerekecek.

EYT’nin kapsamı belirlenirken sigorta kolları açısından bir ayırım söz konusu olmayacak.

Bağ-Kur kapsamında iş yeri açan, şirket ortağı olup primini donduranlar bu süreleri canlandırarak prim gün sayısını primlerine ekletebilecek.

EYT düzenlemesi nasıl çıkarsa çıksın emekli aylığının miktarı kişiye özel olacak.

Kıdem tazminatı ise mevcut sisteme göre belirlenecek.

Buna göre her bir çalışma yılı için 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı verilecek.

Bu günlerde milyonlarca vatandaşın beklediği EYT düzenlemesi çıktığında da yine emeklilik için prim gün sayısı önem kazanacak. 8 Eylül 1999 öncesine dönüldüğünde bile SSK’da en az 5000 gün gerekecek.

Prim günlerini tamamlamak için yasalarımız değişik kesimlere borçlanma imkanları sunuyor. Bunlardan en çok bilinenleri ise doğum ve askerlik borçlanmaları… Borçlanma parasını ödeyerek toplu olarak prim satın alma anlamına geliyor.

MAAŞTA 3 DÖNEM DİKKATE ALINACAK

Cumhuriyet’te yer alan habere göre, EYT maaş hesabında 3 sönem dikkate alınacak.

Bu dönemler şu şekilde:

– 2000 yılı öncesi

– 2000 yılı – Ekim 2008 arası ve

– Ekim 2008’den sonraki dönem

Bu 3 dönemdeki hesaplar yapıldıktan sonra birleştirilerek emeklinin maaşı netleştirilecek. Kısacası, emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalılık dönemindeki tüm kazançlar dikkate alınacak.

EYT sonrası vatandaşların maaş hesabında ise şu 5 kriter dikkate alınacak:

– Kişilerin çalıştıkları yıllar

– Aylık kazançları

– Çalışma süreleri

– Yaş beklerken ödenen fazla primler

– İşe ara verip vermemiş olmaları

YÜKSEK MAAŞ ALACAKLAR…

EYT’ sonrası, temelde diğer hak sahipleri gibi prim gün sayısı çok olanlar değil SGK’ya bildirilen prime esas kazanç yani brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli maaşı alacak.

Bütün çalışma hayatı asgari ücret üzerinden bildirilenler ise daha düşük maaş alacak. Burada üç ayrı hesaplama yapıldığı için tüm kazançlar önem kazanıyor. Yani son yıllar değil ilk çalışma hayatınızdan bu güne kadar tüm kazançlarınıza bakılıyor.

Ayrıca 3 döneme ilişkin farklı Aylık Bağlama Oranları ve güncelleme katsayılarıyla nedeniyle; bu oranların yüksek olduğu dönemlerde primi daha fazla olan hak sahipleri daha yüksek emekli maaşı alacak.

EYT yasası kapsamında yaklaşık 4 milyon kişinin olduğu ifade edilirken, yasa çıktığı ilk anda yaklaşık 1,5 milyon kişinin emeklilik hakkı elde edeceği öngörülüyor.

Ayrıca, yaş şartı dışında primini ve çalışma süresini tamamlanmayan yaklaşık 3 milyon kişinin olduğu tahmin ediliyor. Bu kişiler gerekli şartları tamamladığında kademe kademe emekli olacak.

ASGARİ PRİM SÜRESİ 5 BİN GÜN

Gerekli şartlardan biri de prim; 8 Eylül 1999 öncesine dönüldüğünde bile yine en az 5.000 gün prim gerekecek. Bunun dışında yasanın getirdiği prim gün sayısı kabul edilirse bu kez işe giriş tarihine göre 5.000 ile 5.975 gün gerekecek.

Böylece EYT’li olmasına rağmen primi eksik olanlar açısından emeklilik mümkün olmayacak. Yasanın başvuru süresine göre bu kişilerin primlerini tamamladıklarında emeklilik hakkı doğmuş olacak.

Burada 3.600 günden kısmi emeklilik hakkı olsa da orada yaş şartı bulunuyor. buna göre kısmi emeklilikte yaş şartı erkeklerde 60 kadınlarda 58’i bulabiliyor.

Prim gün sayısını tamamlamış olsa bile bir EYT’linin emekli olabilmesi için yıl şartını da yerine getirmesi gerekiyor. Yasanın çıkmasından önce sigortalı olanlar için kadınlarda 20 erkeklerde ise 25 yıl bekleme şartı bulunuyor.

Buna göre kadınlar açısından yıl şartı 8 Eylül 2019 yılında tamamlandığı için bu şart sadece erkeklerde geçerli olacak. Ayrıca 8 Eylül 1997’den önce emeklilik sigortası başlangıcı olan erkekler de bu şartı tamamlandı.

NE ZAMAN BAŞVURU YAPILACAK?

EYT çalışması Aralık ayında Meclis’ten çıkıp yasalaşırsa başvuru süreci de başlayacak. Bundan sonra prim ve süresi dolmuş hak sahibi EYT’liler kendi seçtikleri bir tarihte ya da şartları tamamladıkları tarihte SGK’ya başvurarak emeklilik talep edecek.

Bizi takip edin: