EKONOMİ
Emeklilerin Temmuz Zammı Ne Kadar Olacak? Kök Maaş ve En Düşük Emekli Aylığı Arasındaki Fark Nedir?
Emeklilerin 2024 yılı ikinci yarı maaş zamlarının belirleneceği tarih yaklaştıkça, kök maaşla ilgili birçok soru alıyorum.
Emeklilerin 2024 yılı ikinci yarı maaş zamlarının belirleneceği tarih yaklaştıkça, kök maaşla ilgili birçok soru alıyorum.
Bu konu son zamanlarda oldukça konuşulup tartışılıyor. Kimileri ‘Kök maaş nedir?’ diye soruyor, kimileri ‘Kök maaş artar mı?’ diye merak ediyor. Özellikle SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklilerinin kafaları bu konuda oldukça karışık. Kök maaş, son iki-üç yıldır gündemde olan bir konu.
Hürriyet Gazetesi’nden Noyan Doğan’ın yazısı…
Öncelikle kök maaş nedir; ondan başlayalım. İlk emekli olunduğunda bağlanan maaşa kök maaş denir. Emekliler, ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kere, geçmiş 6 aylık dönemdeki enflasyona göre zamlı maaş alırlar. Bu şekilde kök maaş da artar. Örneğin, emekli olduğunuzda 10 bin lira aylık bağlandıysa ve ocak ayında yüzde 25 zam aldıysanız maaşınız 12.500 liraya, temmuz ayında da yüzde 25 zam yapıldığında maaşınız 15.625 liraya çıkar. Bu sizin kök maaşınızdır ve her yıl enflasyona göre artar.
Peki, bugün kök maaş adı altında neyi tartışıyoruz? Kök maaş konusu, en düşük emekli aylığının artırılması ile gündeme geldi. 2018 sonunda yapılan düzenleme ile en düşük emekli aylığı 1.000 liraya çıkarıldı ve 2019 başından itibaren düşük emekli aylığı alanların maaşları bu miktara tamamlandı. 2020 yılında ise koronavirüs salgınının etkilerini azaltmak için en düşük emekli aylığı 1.500 liraya çıkarıldı.
2022 Ocak ayında en düşük emekli aylığı 2.500 liraya, Temmuz ayında 3.500 liraya, 2023 Ocak ayında 5.500 liraya, Nisan ayında 7.500 liraya, 2024 Ocak ayında da 10.000 liraya çıkarıldı. Son 5 yılda en düşük emekli aylığı 7 kere artırıldı. Bu süreçte en düşük emekli aylığı alanlar asıl maaşlarını, yani kök maaşlarını unuttular. Kök maaş tartışmasının nedeni de bu.
En düşük emekli aylığının artırılması ile ilgili önemli bir husus daha var. Kök maaş ile artan en düşük emekli aylığı arasındaki farkı SGK değil, Hazine ve Maliye Bakanlığı karşılıyor. Bu sene başında en düşük emekli aylığı 7.500 liradan 10.000 liraya çıkarıldı ve aradaki 2.500 liralık fark, SGK tarafından değil, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ödeniyor.
Ocak ve temmuz aylarında yapılan enflasyon zamları, en düşük emekli aylığına değil, kök maaşa uygulanıyor. Yapılan zamla birlikte maaş, en düşük emekli aylığının altında kalıyorsa, emekliye en düşük aylık ödeniyor ve aradaki farkı Hazine ve Maliye Bakanlığı tamamlıyor. Bu nedenle emeklilerin maaş konusunda kafası karışıyor.
Bir örnekle açıklayalım. Bugün en düşük emekli aylığı 10.000 lira. Diyelim ki, bu yılın Ocak-Haziran enflasyonu açıklandı ve emeklilerin zam oranı yüzde 25 olarak belirlendi. Kök maaşınız 8.500 lira ama 10.000 liradan düşük aylık olamayacağı için 10.000 lira alıyorsunuz. Yüzde 25’lik zam 8.500 lira üzerinden uygulanacak ve zamlı maaşınız 10.625 lira olacak. Eğer en düşük emekli aylığı temmuz ayında artırılmazsa, temmuzda elinize 10.625 lira geçecek. Temmuz ayında en düşük emekli aylığı artırılırsa, maaşınız da buna göre güncellenecek.
