Ekonomi
Emekli Maaşlarında Adaletsizliğe Son: Yeni Sistem Geliyor
Türkiye’de emekli maaşı hesaplama sisteminde köklü bir değişiklik yapılacak.
Türkiye’de emekli maaşı hesaplama sisteminde köklü bir değişiklik yapılacak.
3600 prim günü olan emeklilerle 9000 prim günü olan Bağ-Kur’luların eşit maaş alması, artık geride kalıyor. Yeni reform ile çok çalışan emekli, daha yüksek maaş alacak.
Emekli Maaşlarında Adalet Sağlanıyor
Türkiye’de emeklilik sisteminde aylık ödenen dosya sayısı 16 milyona ulaştı. Bu, 1.8 çalışana bir emekli düşmesi anlamına gelirken, ideal oran 4 çalışana bir emeklinin düşmesi olarak belirlenmiştir. Bu dengesizlik, sosyal güvenlik sistemini zora sokmakta ve emeklilerin daha yüksek maaşlar almasını engellemektedir. Mevcut karma sistem, yıllık güncellemeler ve değişken hesaplama yöntemleriyle sorunları büyütüyor.
Yeni Maaş Hesaplama Sistemi
Maaş hesaplamasında, sigortalının çalışırken ödediği primler, aylık bağlama oranları, önceki yılın güncelleme katsayısı ve enflasyon oranları gibi faktörler dikkate alınıyor. Bu değişkenler emekli maaşını talep edilen döneme göre etkiliyor. Örneğin, 2022’de emekli maaşı talebinde bulunanlara, 2021’de talepte bulunanlara göre yaklaşık %17 daha yüksek maaş bağlandı. 2025’te ise maaş artışının %30-35 oranında olacağı öngörülüyor.
Reformun Getirdiği Değişiklikler
Reformla birlikte, maaş hesaplamalarında kullanılan güncelleme katsayısı yeniden ele alınacak. Belirli bir güncelleme katsayısı ile yıllar arasındaki fark ortadan kaldırılacak. Ayrıca, emeklilere yapılan zamlar Ocak ve Temmuz yerine her ay yapılacak. Bu değişiklik, maaşların enflasyon karşısında erimesini önleyecek.
Üçlü Yapının Basitleştirilmesi
Emekli maaş hesaplamasında kullanılan üçlü yapı – 1999 öncesi, 1999-2008 arası ve 2008 sonrası dönemler için farklı oranlar – sistemi karmaşıklaştırıyor. Yeni sistemle, bu yapı sadeleştirilecek ve tek bir hesaplama yöntemi uygulanacak. Böylece, çok prim ödeyen ve uzun süre çalışan emeklilerin maaşları artacak.
Taban Maaş Uygulamasındaki Sorunlar
Pandemi döneminde getirilen taban maaş uygulaması, düşük maaşlı emekliler için büyük avantaj sağladı. Ancak, bu uygulama sıfır zam sorununu da beraberinde getirdi. Ayrıca, taban maaşın üstündeki az fark nedeniyle yüksek prim ödeyen emekliler ile düşük prim ödeyenler arasında maaş farkı minimal kalabiliyor. Bu durum adaletsizliğe yol açıyor ve kayıt dışılığı teşvik ediyor.
Çözüm Önerileri
- Aylık bağlama sistemi, karma yapıdan kurtarılarak tek bir oran ve güncelleme ile sadeleştirilmeli.
- Taban maaş uygulamasının yarattığı sorunları çözmek için, çok çalışan sigortalıların yüksek maaş almasını sağlayacak yeni bir sistem getirilmelidir.
- Belirlenecek ortalama bir güncelleme katsayısı, emekli aylıkları arasındaki farklılıkları ortadan kaldıracaktır.
- Zamların her ay yapılması, maaşların enflasyon karşısında erimesini önleyecek ve tartışmalı refah payı uygulamalarını ortadan kaldıracaktır.
Bu reformlar, emekli maaşlarını daha adil ve teşvik edici hale getirecek, hem emeklileri hem de çalışanları daha iyi destekleyecektir.
Emeklilere Müjde! Ziraat, Halkbank ve VakıfBank’tan Dev Promosyonlar
