Domates, Nobel ödüllü yöntemle hastalıklara dayanıklı ve daha verimli olacak

Son gelişmeleri kaçırmamak için Google News sayfamızı takip edin. Butona tıkladıktan sonra açılan sayfanın sağ üst tarafında yer alan yıldızlı "Takip Et" simgesine dokunmanız yeterlidir. Takip Et

ANTALYA’da, 2020 yılında Nobel ödülü alan CRISPR/Cas9 teknolojisinden yola çıkan Batı Akdeniz Tarımsal AraÅŸtırma Enstitüsü Müdürlüğü (BATEM) Ziraat Yüksek Mühendisi Kübra Yıldız, domatesin genetiÄŸinde hastalıklara yol açan kısımları mutasyonla deÄŸiÅŸtirip hem dayanıklı hem de daha verimli hale getirdi.

Tarım ve Orman Bakanlığı’na baÄŸlı BATEM’de görevli Ziraat Yüksek Mühendisi Kübra Yıldız, bitki saÄŸlığı alanında Ar- Ge çalışmaları yapıyor. Özellikle üreticilerden gelen talepler doÄŸrultusunda çalışmalarına yön veren Yıldız, bitkilerin hastalık etmenlerine karşı savunma geliÅŸtirmeleri ve daha dayanıklı olabilmeleri için 2020 yılında Nobel Kimya Ödülü verilen CRISPR/Cas9 yönteminden yola çıktı. CRISPR/Cas9 teknolojisi, bazı bakterilerin virüslere immünolojik savunmasında önemli rol oynayan bir protein yapısı olarak dikkati çekiyor. Bu protein mekanizmasının genetik mühendisliÄŸi uygulamalarında bir hücrenin genomunu deÄŸiÅŸtirmek için yoÄŸun olarak kullanılmasını örnek alarak uygulayan Yıldız, bitkiler üzerine çalışmaya baÅŸladı. Özellikle domatesi hastalıklara daha dayanıklı ve virüslere karşı kendini onaran ve savunan bir duruma getirmeye çalışan Yıldız, bu ÅŸekilde meydana gelecek verim kaybının da kısa sürede ortadan kalkacağını anlattı.

Bu yöntemin çok sayıda çalışmaya rol model olduÄŸunu söyleyen Kübra Yıldız, “Antalya’da üretim alanlarında en çok hastalık yapan iki faktörü seçtik. Begomavirus grubu ve domatesteki külleme hastalığı. Bu ikisi de üretimi yüzde 60-70 oranında düşürmekte olup ÅŸimdilerde meyvelerini almaya baÅŸladık. Bitki çeÅŸitlerimiz büyümeye baÅŸladı” dedi.

‘BAKTERİYE NEYİ YÜKLERSENİZ, O BİTKİNİN GENOMUNDAKİ SORUNU ORTADAN KALDIRIYOR’

Yıl sonuna kadar dayanıklı bitki çeÅŸidini ve tohumu elde etmeyi hedeflediklerini de belirten Kübra Yıldız, “Bu bakteri bir terzinin makası gibi. O bakteriye neyi yüklerseniz o gidip bitkinin genomundaki sorunu ortadan kaldırıyor. Bugüne kadar çok sayıda genetik düzenleme aracı vardı ama bunlar genetiÄŸi deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ organizma olarak adlandırılıyordu. Ancak biz CRISPR/Cas9 modelinde GDO olmayan ve güneÅŸin bile yapabileceÄŸi bir mutasyona sebep olarak GDO olmayan son ürün elde edebiliyoruz. 10 yılda klasik ıslah çalışmalarıyla yapılacak dayanıklı bitkiyi biz bu yöntemle en fazla 1 yılda hazırlıyoruz” diye konuÅŸtu.

Yıldız, bu yöntemin yasal süreçleri tamamladığında, tohum formunda üreticiye verilecek ürünle sağlıklı bitkilerin daha verimli halde kazandıracağını sözlerine ekledi. 

CRISPR-CAS9 NEDÄ°R?

Nobel Kimya Ödülü 2020 yılında, DNA zincirlerini kesmeye ve yeniden birleÅŸtirmeye olanak saÄŸlayan ‘CRISPR-Cas9’ sisteminin geliÅŸtirilmesine katkılarından dolayı, Fransız mikrobiyolog Emmanuelle Charpentier ile ABD’li biyokimyacı Jennifer A. Doudna’ya verildi. ‘DNA’da Ameliyat Yapabilen Teknoloji’ olarak da anılan CRISPR-Cas9, 2020 Nobel Kimya Ödülü ile bilim dünyasında heyecan yaratan bir uygulama. CRISPR-Cas9, bir genom düzenleme aracı. Genetikçilerin ve tıp araÅŸtırmacılarının DNA üzerinde ekleme, çıkarma yapmalarına ya da DNA dizilimini deÄŸiÅŸtirmelerine olanak tanıyan özgün bir teknoloji. Bugüne kadar kullanılan tekniklerin hepsinden daha hızlı, daha ucuz ve daha yüksek doÄŸruluk oranına sahip olan CRISPR-Cas9, geniÅŸ bir uygulama yelpazesine sahip.

Son gelişmelerden ilk siz haberdar olmak için bizi takip edin.