TÜRKİYE
‘Doğu Akdeniz’deki enerji ve egemenlik denklemi Türkiye ve İsrail’i yakınlaştırıyor’
Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç. Dr. Serhat Erkmen, son 20 yıldır inişli çıkışlı bir eğilim izleyen Türkiye-İsrail ilişkilerinin, Doğu Akdeniz’deki enerji ve egemenlik denklemi nedeniyle yeniden yakınlaşmaya başladığını dile getirdi.
Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç. Dr. Serhat Erkmen, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un bugün başlayacak Türkiye ziyaretiyle birlikte canlanması beklenen Türk-İsrail ilişkilerini değerlendirdi. Serhat Erkmen, öncelikle 2 ülke ilişkilerinin geçmişini hatırlamak gerektiğini belirterek, Ortadoğu’da üst üste pek çok önemli değişim yaşandığını söyledi. Irak’ın ABD tarafından işgali, İsrail’in Filistin’de ağır insan hakları ihlalleri ve Filistin toplumuna yönelik kitlesel şiddet kullanımı, Suriye iç savaşı ve Arap Baharı gibi önemli gelişmeler iki ülke arasındaki ilişkilerin sıklıkla bozulmasına neden olduğunu anlattı. Erkmen, 1990’lı yıllarda stratejik konulardaki ortak endişelerin birbirine yakınlaştırdığı Türkiye ve İsrail 2000’li yıllardan itibaren önemli konularda farklı pozisyonlar almaya başlayınca ilişkilerin önceki dönemden farklı bir yöne doğru gitmeye başladığını ifade etti. Erkmen, 1990’lı yıllarda ikili ilişkilerin ana damarlarından birisi olan askeri alandaki iş birliğinin 2000’li yıllarda ilerlememesi de eklenince ortak iş birliği noktaları en alt seviyeye indiğini vurguladı. Serhat Erkmen, hatta bir dönem Türkiye -İsrail ilişkileri karşılıklı diplomatik temsil seviyesinin en alt düzeye inmesine kadar gerilediğini hatırlatarak, “Bu süre zarfında bazı konularda değişiklik yaşanmadı. Örneğin ikili ekonomik ilişkiler istikrarını korudu. Fakat tek başına ticari ilişkiler iki ülkenin genel ilişki dinamiğini düzeltmeye yetmedi” şeklinde konuştu.
“ÖNEMLİ BİR TERCİH”
Doğu Akdeniz’deki enerji ve egemenlik denkleminin iki ülkeyi birbirine yeniden yakınlaştırdığını ifade eden Erkmen, “Doğu Akdeniz’i hem bir ekonomik açılım hem de güvenlik sağlama sahası olarak gören Türkiye ile bölgede doğal gaz başta olmak üzere doğal kaynakları kullanmak isteyen İsrail arasında ilişkileri düzeltmek önemli bir tercih oldu” dedi.
Bu yakınlaşmanın diğer güçlü sebepleri de değinen Erkmen, şöyle devam etti.
“Arap Baharı’nın etkisinin geçmesi, bir süredir İsrail’in Filistin politikasının eski sertliğini yitirmesi, Suriye konusundaki gelişmeler iki ülke ilişkilerini olumlu yönde etkileyen dinamikler oldu. Ayrıca, Türkiye’nin yeniden Ortadoğu ülkeleriyle olan ilişkilerini geliştirmeye yönelik adımlar atmaya başlaması Mısır, İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri başta olmak üzere birçok ülke ile karşılıklı yeniden yakınlaşmayı beraberinde getirdi.”
“TARAFLAR TEMKİNLİ İYİMSERLİK İLE YAKLAŞACAK”
Erkmen, önümüzdeki süreçte Türkiye ile İsrail arasında tekrar ilişkilerin ılımlı ve olumlu bir yöne doğru gitmesiyle, diplomatik ilişkilerin en üst düzeyde yeniden tesisi ve karşılıklı ticaret hacimin artırılması girişimleri söz konusu olacağını belirtti. Bununla birlikte Erkmen, “Şu anda önemli bir adım atılıyor olsa da tarafların son yirmi yıllık tecrübeyi dikkate alarak daha temkinli bir iyimserlik içinde olacağını da söylemek yanlış olmayacaktır” değerlendirmesini yaptı.
