Türkiye
Çanakkale’de, İngiliz ve Fransızlar arkeolojik kazı yapıp, buldukları eserleri ülkelerine götürmüş
Dünyanın en kanlı savaşlarından olan Çanakkale Kara Savaşlarının 110uncu yıl dönümünde savaşa dair yeni detaylar gün yüzüne çıkmaya devam ediyor. ÇOMÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Reyhan Körpe, savaş sırasında Eceabat ilçesinde Küçük Kemikli bölgesine çıkarma yapan İngilizlerin siper kazıları sırasında Roma dönemine ait 1800 yıllık lahit bulduklarını söyledi. Prof. Dr. Reyhan Körpe, bunun yanı sıra kazı yapan Fransız ve İngilizlerin buldukları arkeolojik materyalleri ise savaş sonrasında ülkelerine götürdüklerine dikkat çekti. Çanakkale Cephesinin 1inci Dünya Savaşının en önemli cephelerinden biri olduğunu kaydeden Prof. Dr. Reyhan Körpe, “Çanakkale Cephesi, dünyanın hiçbir yerinde görülmeyecek şekilde çok sayıda antik yerleşime, antik kente ev sahipliği yapmaktadır. Savaşın hem Anadolu Yakasında hem de Gelibolu Yarımadasında, içlerinde Troyanın da olduğu pek çok antik kent bu savaştan etkilenmiş, bazıları ise büyük tahribat görmüştür. Savaş sırasında bu antik kentlerin bazılarında bizzat Fransızlar ve İngilizler tarafından arkeolojik kazılar gerçekleştirilmiştir” ifadelerini kullandı.
ANTİK KALINTILARI FARK ETMİŞLER
Prof. Dr. Reyhan Körpe, “Bunlardan belki de en bilineni Fransızların Seddülbahirde, şimdiki Şehitler Abidesinin olduğu yerde, Elaious Antik Kentinde yaptıkları arkeolojik kazılardır. Fransızlar buraya çıktıktan sonra karşı taraftan Türklerin top ateşleriyle açığa çıkan bazı antik kalıntıları fark etmişler. Bir Fransız çavuş Dhorme, burada savaş boyunca bir grup askerle birlikte kazılar gerçekleştirmiştir. Bu kazılarda yaklaşık 60tan fazla lahit ve mezar ortaya çıkarmışlar ve savaş sırasında çıkan bu buradan çıkan eserler de Louvre Müzesine götürülmüştür. Ayrıca savaşın sonunda burada yine Bergama kralı II. Attalosa ait çok önemli bir yazıt bulunmuş. Bunu da İngilizler alıp memleketlerine götürmüşlerdir.”
SAVAŞ SIRASINDA YAZILAN BİR MAKALE İLE BU LAHİT ARKEOLOJİ DÜNYASINDA DA TANITILMIŞTIR
Çanakkale Kara Savaşlarının önemli cephelerinden birinin de Anafartalar Cephesi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Körpe, şöyle konuştu:
“1915 yılında, ağustos ayında İngilizlerin Küçük Kemikli ve civarında yaptığı çıkartma, aynı zamanda bizim Alopekonnesos olarak bildiğimiz bir antik kentte olmuştur. Gene savaş sırasında İngilizlerin yaptığı siper kazılarında çok sayıda antik kalıntı bulunmuş. Bu kalıntılardan belki de en önemlisi, şimdi Küçük Kemikli yol üzerinde görülebilecek olan bir lahittir. Bu lahit üzerindeki yazıt aynı zamanda buradaki antik kentin ismini de vermektedir. Ayrıca tam da savaş sırasında yazılan bir makale ile bu lahit, arkeoloji dünyasında da tanıtılmıştır. Çanakkale Savaşlarının belki de en kanlı çarpışmalarının gerçekleştiği Conkbayırında da gene çok sayıda arkeolojik buluntu ortaya çıkmıştır. Burada yapılan siper kazılarında Avustralyalı askerler çanak, çömleklerle birlikte buldukları sikkelerden bahsetmektedirler. Savaşlarla birlikte görüldüğü gibi aynı zamanda arkeolojik kazılar yapılmış, arkeolojik materyaller bulunmuş ve bunlar savaş sonrasında ülkelerine götürülmüştür. Yani buradaki savaş, müttefiklerin sadece Türk topraklarına yaptığı tecavüz değil, buradaki antik kalıntılarla yaptığı büyük bir tahribat ve tecavüzdür.”
