ÇALIŞMA SAATLERİNDE DEĞİŞİKLİK! 4 Gün İş, 3 Gün İzin!

Son gelişmeleri kaçırmamak için Google News sayfamızı takip edin. Butona tıkladıktan sonra açılan sayfanın sağ üst tarafında yer alan yıldızlı "Takip Et" simgesine dokunmanız yeterlidir. Takip Et

Son dönemde dünya genelinde çalışma saatlerinin azaltılması konusu gündemdeki yerini koruyor. Türkiye de bu küresel eğilime ayak uydurarak çalışma modellerinde değişiklik yapma kararı aldı. Orta Vadeli Program kapsamında, daha verimli ve istihdam artırıcı yöntemlerle yeni çalışma modellerinin hayata geçirilmesi planlanıyor. Uzaktan, esnek ve kısa süreli çalışma gibi modellerin önümüzdeki dönemde daha yaygın hale gelmesi bekleniyor. Ancak, haftalık 45 saat olan yasal çalışma süresinin 35 ya da 40 saate düşürülmesi ve hafta tatilinin 3 güne çıkarılması üzerine henüz net bir karar alınmış değil.

Çalışma Süreleri ve Getirileri

Bu yeni modelde, haftada 35 saatlik çalışma yapıldığında, 6 gün çalışma durumunda günlük çalışma süresi 6 saat olacak. Eğer 5 günlük çalışma uygulanırsa, günlük çalışma süresi 7 saat olacak. Haftalık 40 saat uygulandığında ise 6 günlük çalışmada günlük 6.5 saat, 5 günlük çalışmada ise günlük 8 saatlik çalışma öngörülüyor. Bu modelin hem üretimi artırdığı hem de verimliliği yükselttiği gözlemlenmiştir. Sürekli devam etmesi gereken üretim alanlarında farklı vardiya sistemleriyle istihdam artışı yaşanması, özel sektöre yeni teşvikleri de gündeme getirebilir.

Çalışan Sağlığı ve Verimlilik

Kısa çalışma sürelerini deneyen ülkelerde yapılan araştırmalar, çalışanların daha sağlıklı olduğunu ve ailelerine daha fazla zaman ayırarak daha verimli olduklarını gösteriyor. Uzun süre fazla çalışma yapan işçilerin mutsuz olduğu ve verimliliklerinin düştüğü gözlemlenmiştir. Bu nedenle, bu yeni çalışma modelinin hem iş barışını sağlayacağı hem de üretim kalitesini artıracağı düşünülmektedir.

Dünya’da Bu Model Nasıl Uygulanıyor?

Birçok ülkede “4 gün çalış, 3 gün izin” modeli pilot projelerle deneniyor:

• Belçika: Avrupa’da bu modeli yasalaştıran ilk ülke oldu. 2022’de çıkan yasa ile çalışanlar, maaş kaybı olmadan haftada 4 ya da 5 gün çalışma seçeneğine sahip.
• Portekiz: 39 özel şirket pilot çalışmaya katıldı. Çalışanlar, zamanlarının yüzde 80’ini işe veriyor ancak yüzde 100 maaş alıyor.
• İngiltere: 61 şirket 4 gün çalışma modeline geçti. Üretimde herhangi bir aksama olmadığı ve verimin arttığı gözlemlendi.
• İskoçya: Çalışma saatlerinin yüzde 20 düşürülmesi yasası hazırlandı. Ancak maaşlarda bir değişiklik olmadı.
• İspanya: Hükümet, şirketler için 10 milyon euroluk fon oluşturarak pilot uygulamaya başladı.
• İsveç: Günlük 6 ve 8 saatlik çalışma denemeleri yapıldı. Çalışanların büyük çoğunluğu 6 saatlik çalışmayı tercih etti.

Dezavantajlar ve Çözüm Önerileri

Yeni çalışma modelinin getirdiği bazı endişeler arasında çalışanların ücretlerinin düşebileceği korkusu yer alıyor. Bu nedenle, uygulamalarda “tam ücret” düzenlemeleri önemli hale geliyor. Ancak, işverenlerin bazı sektörlerde parça başı iş yaptırarak ücretleri düşürme politikası izleyebilir. Çalışanların ücretlerinde yaşanan düşüş, kıdem tazminatlarını da etkileyebilir. Bu durumda, tazminat hesaplamalarının yılda 30 gün olarak değil, çalışılan saatlere göre yapılması gerekebilir.

Türkiye’de Çalışma Süreleri ve Sorunlar

Türkiye’de haftalık ortalama çalışma süresi 47.8 saat olarak kaydedilmiştir. Bu durum, her işçinin haftada en az 3 saat mesaiye kaldığını göstermektedir. OECD verilerine göre, Türkiye’de çalışanların yüzde 30’u haftada 50 saatten fazla çalışıyor. Bu oran, OECD ortalamasının çok üzerindedir.

Resmi tatiller, bayram tatilleri ve yıllık izinler de göz önüne alındığında, Türkiye’deki çalışma gün sayısı 100’ü aşmaktadır. Resmi tatiller dikkate alındığında, Türkiye, Avrupa’da en çok resmi tatil günü uygulanan ülkelerden biridir.

Mevcut Durum ve Yasal Çerçeve

• 1936 tarihli iş yasası: Günde 8, haftada 48 saat
• 2003 tarihli iş yasası: Günde 7.5, haftada 45 saat
• Basın iş yasası: Günde 8, haftada 48 saat
• Yıllık mesai sınırı: 270 saat

Haftalık çalışma sü

relerinin 35-40 saat olarak planlanması, günlük çalışma sürelerinin ise 6 günde 6-6.5 saat veya 5 günde 7-8 saat aralığında olması hedefleniyor. Ancak, bu değişikliklere ilişkin yasal düzenlemelerin henüz netleşmediği belirtiliyor. Çalışma saatlerindeki bu potansiyel değişikliklerin, işçi sağlığı, iş barışı ve üretim verimliliği açısından nasıl bir etki yaratacağı önümüzdeki dönemde detaylı bir şekilde değerlendirilecek.

Son gelişmelerden ilk siz haberdar olmak için bizi takip edin.