Türkiye
Antalya’daki sel felaketinde ‘dere’ faktörü
Son gelişmeleri kaçırmamak için Google News sayfamızı takip edin. Butona tıkladıktan sonra açılan sayfanın sağ üst tarafında yer alan yıldızlı "Takip Et" simgesine dokunmanız yeterlidir.
Takip Et
ÇEVRE Mühendisleri Odası Antalya Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Derya Ünver, Kumluca, Finike ve Demre ilçelerinde yaşanan selin, dereler üzerindeki yapıların membadan gelen rüsubat ya da halkın attığı atıklar yüzünden tıkanması, tam kapasite çalışamıyor olması, plansız kentleşmeyle dere yataklarına yerleşim yapılması, dere yataklarından malzeme alınıp akış rejimi ve dere yatağı morfolojisinin bozulması, dere yataklarına malzeme boşaltılıp, derenin kapasitesinin azaltılması gibi nedenlerden meydana geldiğini söyledi.
Antalya Ä°l Koordinasyon Kurulu tarafından Türk Mühendis ve Mimar Odaları BirliÄŸi (TMMOB) Antalya Åžubesi’nde Kumluca, Finike ve Demre ilçelerinde yaÅŸanan sel hakkında açıklama yapıldı. Toplantıda TMMOB Antalya Ä°l Koordinasyon Kurulu Sekreteri ve Çevre Mühendisleri Odası Antalya Åžubesi Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Derya Ãœnver, selden etkilenenlere geçmiÅŸ olsun dileÄŸinde bulunup, hasar tespit çalışmalarının devam ettiÄŸini anlattı. Ãœnver, bölgede metrekareye 207 kilo, yüksek yerlerde ise 300- 350 kilo yağış düşmesinin, Gavur, ÃœleÅŸik, Salur ve Baysı derelerinde taÅŸkına neden olduÄŸunu belirtti. Selde 14 mahallenin etkilendiÄŸini, 5 köprünün yıkılıp 5 köprünün de hasar aldığını aktaran Ãœnver, 100 konut, 497 araç, 920 iÅŸ yeri ve 12 bin 500 dönüm sera alanının zarar gördüğünü açıkladı.
TaÅŸkınların Türkiye’de de can ve mal kaybı açısından tüm afetler arasında 2’nci, meteorolojik afetler arasında da 1’inci sırada olduÄŸunu vurgulayan Ãœnver, “TaÅŸkınlar insan yaÅŸamı üzerindeki olumsuz etkilerine ek olarak, ciddi ekonomik, çevresel ve sosyokültürel zararlara da yol açmaktadır. Bu kapsamda, memba-mansap (suyun geldiÄŸi ve gittiÄŸi taraf) iliÅŸkisi göz önüne alınarak yapısal ve yapısal olmayan tüm önlemlerin birlikte deÄŸerlendirilmesiyle çalışmaların planlanması gerekmektedir. 2019 yılında Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından Batı Akdeniz Havzası TaÅŸkın Yönetim Planı hazırlanmıştır. Bu planda 1956 yılından 2018 sonuna kadar Finike ve Kumluca bölgesinde 33 taÅŸkın yaÅŸanmış, yani her 2 yılda 1 taÅŸkınla karşı karşıya kalan riskli bir alan” dedi.
TAÅžKININ SEBEPLERÄ°
Taşkınların tedbir alınmaması halinde insan ölümlerine, çevresel zararlara neden olduğunu vurgulayan Ünver, taşkın etkilerini asgari düzeye indirmek için iklim değişikliği baskılarını da göz önüne alıp suya duyarlı kentsel tasarımlar oluşturulması gerektiğini söyledi. Havzada oluşan taşkının sebeplerini anlatan Ünver, şöyle konuştu:
“Dereler üzerinde bulunan yapıların membadan gelen rüsubat ya da halkın attığı atıklar yüzünden tıkanması ve tam kapasite çalışamıyor olması. Bazı mevcut yapıların yetersiz olması. Plansız kentleÅŸme nedeniyle dere yataklarına yerleÅŸim yapılması. Dere yataklarından malzeme alınarak dere akış rejiminin ve dere yatağı morfolojisinin bozulması. Dere yataklarına malzeme boÅŸaltılarak derenin kapasitesinin azaltılması. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸinin etkileriyle birlikte meydana gelen ani yağışlar. Mansap ÅŸartının saÄŸlanmaması.”
‘ALTYAPI EKSÄ°KLÄ°KLERÄ° VAR’
Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Okan Hançer ise şunları söyledi:
“Afetlerde maddi ve manevi kayıpların önüne geçilmesi için Antalya’nın altyapı sorununu gündeme almalıyız. Antalya genelinde altyapı konusunda eksiklikler var. Kentsel ve kırsal alanlardaki eksiklikler ayrı ayrı deÄŸerlendirilmeli. Antalya aynı zamanda tarım kentidir. Altyapı konusu idarelerce maliyet unsuru görülmemeli. Altyapı kentler için lüks deÄŸil, zaruri bir ihtiyaçtır. Maalesef üstyapı ve imar planlarıyla ilgilenirken altyapıyı unutuyoruz. Kentin altyapısını planlamalıyız. Antalya’da kot yapısında planlamada ciddi eksiklikler var. Antalya’nın halihazır haritasının güncellenmesi ihtiyaçtır.”
Şehir Plancıları Odası Antalya Şube Başkanı Funda Yörük, kent planlamasında doğal yapının korunması ve dere yatakları üstünün yapılarla, yollarla kapatılmaması gerektiğini vurguladı. İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Mehmet Soner Akdoğan, dere yataklarına bina yapılmaması gerektiğini ve altyapı sorununun çözülmesi halinde afetlerden zararın en aza ineceğini dile getirdi. Bodrum katların dükkan olarak, bazı dükkanların konuta dönüştürülüp kullanımına rastlandığını aktaran Akdoğan, selin yaşandığı bölgelerde dere yataklarının kirlilikten tıkandığını belirtti.
‘SELÄ°N SEBEBÄ° ORMAN’
Kentlerde, yerleşim alanlarında, yanlış planlama uygulandığını belirten Jeoloji Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Bayram Ali Çelik de şöyle konuştu:
“Selin sebebi orman. Baktığımızda ormandaki kütük ve aÄŸaç parçaları dereye geliyor. Derelerin önü tıkanıyor ve sonucunda felaketleri yaşıyoruz. Eskiden orman köylüsü ve çobanlar vardı. Köylüler ormanda yaÅŸasaydı dal ve odun parçaları temizlenecekti. Kumluca’nın aralık ayı ortalama yağışı 184 kilogram. 2010’da bu dönemlerde rekor yağış oldu, 224 kilogram. O zamandan daha az olan yağış afete dönüşüyor. Kumluca Belediyesi’ndeki yöneticiler, ‘YaÄŸmurdan önce dolusavar iÅŸe yaradı’ ÅŸeklinde paylaşım yaptı. Dolusavarın çalışmasıyla ses dalgası yaratılıyor. Su taneleri buza dönmeden yaÄŸmur olarak yağıyor. Belki dolu yaÄŸsaydı yüzey akışı olmayacaktı. Dolusavar olmasaydı, ormanları doÄŸru temizleyip dere yataklarını temiz tutsaydık, köprülerde nöbet tutup kütükler temizlenseydi, yerleÅŸim yerlerini geçirimsiz hale getirmeseydik bu afet olacak mıydı? Afetler birçok unsurun bir araya gelmesiyle oluÅŸuyor. DoÄŸa bilimiyle bunlar önlenebilir.”
Makina Mühendisleri Odası Şube Başkanı İbrahim Atmaca, afetlerin önlenebilmesi için teknik ve bilime dayalı çözümler üretilmesi gerektiğini dile getirdi. Selin yeniden yaşanmaması amacıyla çalışmaları takip edeceklerini belirten Atmaca, köklü çözüm için bölgeye gerekli yatırımların yapılmasını talep etti. Kimya Mühendisleri Odası İl Temsilcisi Mehmet Sacit Tayfun ise çarpık yapılaşma ve aşırı betonlaşmanın sel felaketine yol açtığını anlattı.
