Türkiye
Antalya – Tarihi burcun duvarı, klima takmak için delindi
ANTALYA Kaleiçinin en önemli meydanlarından biri olan Tuzcular Mahallesi Paşa Camii Sokaktaki Balıkpazarı Burcunun duvarlarının delinip klima ünitesi monte edilmesi, tepki çekti. Geçmişi Helenistik döneme kadar uzanan ve Antalyanın kadim tarihinin canlı tanıklarından biri olan burçta yapılan bu müdahale, CİMERe yapılan şikayetle ortaya çıktı.
Kentin ilk yerleşim merkezi kabul edilen Kaleiçinde uzun yıllardır Vakıflar Bölge Müdürlüğünden kiralık süs eşyaları satışı yapılan iş yeri olarak kullanılan tarihi Balıkpazarı Burcu, Helenistik dönemden Roma, Bizans, Selçuklu, Beylikler ve Osmanlıya uzanan 2 bini aşkın yıllık geçmişe sahip. Antalyanın ilk yerleşim merkezi olarak kabul edilen burç, milyonlarca yerli ve yabancı turistin uğrak noktalarından biri. Ancak son dönemde yapılan incelemelerde, bu tarihi yapının duvarlarının klima montajı için matkapla delinerek tahrip edildiği belirlendi.
Bir vatandaşın 10 Ekimde Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezine (CİMER) yaptığı şikayetle olay gün yüzüne çıktı. Şikayette, “Antalya ili Tuzcular Mahallesinde yer alan, Vakıflara ait C.C. iş yerinin bulunduğu burca klima dış ünitesi takılması, taşların delinmesi kabul edilebilir bir durum değildir. Bu işlemi yapan ve yaptıranlar hakkında gerekli işlemler yapılmalı, klima kaldırılmalı, tarihimizin zarar görmemesi sağlanmalıdır” ifadeleri yer aldı.
Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu yetkilileri, tarihi burcun duvarlarına takılan klima ve duvarın delinmesine yönelik işlemlerle ilgili Kurula herhangi bir başvuru veya izin talebi bulunmadığını açıkladı.
Klima montajında, cihazın iç ve dış üniteleri arasındaki bağlantıyı sağlamak amacıyla duvarın delinerek kablo kanalları açıldığı, dış ünitenin ise burcun taş duvarına metal ayaklarla sabitlendiği tespit edildi. Uzmanlar, yapılan uygulamanın tarihi dokunun özgünlüğüne ve taşıyıcı yapısına geri dönüşü olmayan zararlar verebileceği uyarısında bulundu.
DÖRT TARAFI AÇIK
Tarihi burçla ilgili bilgi veren Selçuklu tarihi üzerine bilimsel çalışmalar yapan Dr. Mahmut Demir, dört tarafı açık Balıkpazarı Burcunun Alaeddin Keykubad tarafından 1226 yılında Antalyada tahkim ettirilen su hattı üzerindeki bir burç olduğunu söyledi. Kaleiçinin ve Balıkpazarı Burcunun önemini anlatan Demir, “Milattan önce 2nci yüzyıl ortalarında Pergamon Kralı 2nci Attalos Philadelphus tarafından kurulan bir kent. Öncesinde de muhakkak burada yerleşim merkezleri var. Ancak bildiğimiz anlamda Ataleia ismiyle bir müstahkem kent olarak milattan önce 2nci yüzyıl ortalarında Pergamon Kralı 2nci Attalos Philadelphus tarafından kuruluyor. Kentin en karakteristik özelliklerinden biri etrafının müstahkem surlarla çevrili olması. Aynı şekilde Doğu Akdenizin en önemli liman kentlerinden biri. Zaten bütün ana kaynaklarda Orta Çağda ve Antik dönemde hatta Yeni Yakın Çağda da müstahkem bir şehir olmasıyla, üç kat surlarıyla meşhur bir kent Ataleia, bu şekilde önemli bir kent. Kentin dış surları meşhur” dedi.
KALEİÇİNİN MERKEZİ KONUMUNDA
Aynı şekilde kentin içerisinde de birtakım surların bulunduğunu anlatan Demir, “Bu surlar Helenistik dönemde inşa edilmeye başlanıyor. Ancak Roma döneminde de Bizans döneminde de yani Doğu Roma İmparatorluğu hakimiyeti döneminde de ve sonrasında Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı hakimiyeti döneminde de bu surlar tahkim görüyor. Dönem dönem bir kısmı yıkılıyor, bir kısmı tekrar yapılıyor. Dinamik yapıları var bu surların. Günümüzde de ayakta kalan surlara baktığımızda dinamik bir yapısı var. Üst üste kültür katmanları, yani farklı medeniyetlerin mimari unsurları bu surlar üzerinde kendini belli ediyor. Günümüze bu surların tamamı ulaşamamış ne yazık ki. Özellikle 30lu yıllarda günümüze ulaşan bir kısmı yıkılmış. Alaeddin Keykubad tarafından ikinci fetihten 10 yıl sonra 1226 yılında tahkim görmüş bir sur hattından günümüzde ayakta kalmış ve üzerinde hala Alaeddin Keykubad kitabeleri bulunan nadir burçlar var. Bunlardan en önemlisi de belki Balıkpazarı Burcu. Kaleiçinde çok merkezi bir konumda. Şehrin içinden geçen ana caddelerin tam kesiştiği merkezi bir noktada” diye konuştu.
HELENİSTİK DÖNEMDE TEMELİ ATILAN BİR BURÇ
Demir, burcun yanındaki geçmişte ana bir kapı bulunduğunu da söyleyerek, “Müslüman mahallesinden gayrimüslim mahallesine, gayrimüslim mahallesinden Müslüman bölgesine geçiş, buradaki kapılardan biriyle sağlanıyor. Balıkpazarı Burcunun olduğu yerde muhtemelen günümüze ulaşmayan bir kapı bulunmaktaydı. Balıkpazarı Burcu, merkezi bir konumda önemli bir burç. Selçuklu Antalyasını ve sonraki dönemleri, özellikle Beylikler ve Osmanlı Antalyasını gözümüzün önüne getirecek olursak Balıkpazarı Burcu çok önemli mesajlar veriyor. Helenistik dönemde temeli atılan bir burç. Diğer surlar gibi üzerinde muhtemelen Roma İmparatorluğu, Doğu Roma İmparatorluğu, Selçuklu hakimiyeti, Beylikler ve Osmanlı izleri var” dedi.
‘GÖZÜMÜZ GİBİ BAKILMASI GEREKİR’
Burcun batı cephesi üzerinde bir kitabe oyuğu bulunduğunu dile getiren Demir, “Kitabesi alınmış, muhtemelen Alaeddin Keykubad dönemine ait. Hicri 622, Miladi 1226 tarihli bir kitabe orada mevcut. Üzerinde her türlü dönemin izi bulunan, Antalyayı yansıtan bir burç. Zaten bulunduğu bölgeye de adını vermiş bir burç. Yani özellikle korunması gereken, toplumsal hafızada yer edinmiş, gözümüz gibi bakılması gereken önemli sembol abidelerden biri. Nasıl ki Üç Kapılardan bahsediyorsak, Yivli Minare ve Celaleddin Karatay ve Antalya Darüs-Sülehası, Atabey Armağanşah Medresesinden bahsediyorsak Balıkpazarı Burcu da bunlar mesabesinde önemli bir Selçuklu antik dönem kalıntısı ve şehrin merkezi konumunda olması hasebiyle de önemli” diye konuştu.
Haber: Mehmet ÇINAR- Kamera: Mehmet YILMAZ/ANTALYA,
