Kültür
Anadolu’daki ‘teleme’nin tarifine 2 bin 750 yıl önce yazılan Homeros’un İlyada Destanı’nda rastlandı
Çanakkalenin merkeze bağlı Tevfikiye köyü sınırlarında yaşanan ve 10 yıl süren Troya Savaşlarının anlatıldığı 2 bin 750 yıllık Homerosun İlyada Destanında Anadoludaki telemenin tarifine rastlandı. Troya Müze Müdürü Rıdvan Gölcük, bu tarife Homerosun İlyada Destanında daha önce rastlanmadığını söyleyerek, bunun destanda yeni bir keşif olduğunu belirtti. Homerosun İlyadasında gastronomiye ilişkin araştırmalar yaptıklarını belirten Gölcük, “Çalışma sırasında aslında hiç beklemediğimiz bir keşif yaşadık. İlyadada savaş tanrısı Ares yaralanıyor ve yarasının ne kadar hızlı iyileştiğini göstermek için örnek veren Homeros, Ak sütle incir özü karıştırılır da hani, çarçabuk koyulaşıverir sulu süt, mayalanıverir göz önünde diyor. Bu satırları okuyunca araştırma başlattık ve Anadoluda özellikle Yörüklerin Adana, Hatay, Mersin civarlarında yeni sağılmış keçi sütüne incirin sütü damlatarak 5-6 dakika içinde mayalandığını ve yoğurda benzeyen bir ürün ortaya çıktığını, bu ürüne de teleme adı verildiğini gördük” ifadelerini kullandı.
HOMEROS METNİNİN ANADOLU İLE NASIL KUVVETLİ BİR BAĞI OLDUĞUNU GÖSTERİYOR
Troya Müze Müdürü Rıdvan Gölcük, Anadoludaki telemenin tarifinin Homerosta yer aldığını, bugüne dek bilinmediğini, bunun bir ilk ve yeni bir keşif olduğunu söyleyerek, “Homerosun aslında bahsettiği şeyin bugün Anadoluda çoban aşı ya da teleme olarak bilinen ürünün tarifi olduğunu gördük ve hemen bunu denemeye başladık. Keçi sütü aldık. Keçi sütüne incir sütü damlatarak ya da incirin dalıyla karıştırarak mayalanıp mayalanmadığını görmeye çalıştık ve neredeyse sadece 5 dakika içinde bir mayalanma gerçekleşti. Destanda bahsedilen 2 bin 750 yıllık tarifle bir teleme yaptık. Araştırmalar sonunda incirin sütünde bir nevi bir lateks ve fisin denilen bir madde olduğunu, bu maddenin keçi sütünü kestirdiğini gördük. Teleme ya da Homerostaki bu tarif batıda hiç bilinmiyor. Yani incirin sütüyle keçi sütünün mayalanabileceği hiç bilinmiyorken, Homeros destanında yer alan telemenin neredeyse 3 bin yıldır devam ediyor olması, Homeros metninin Anadolu ile nasıl kuvvetli bir bağı olduğunu gösteriyor” diye konuştu.
BELKİ DE ANADOLUDA TELEMENİN İLK YAPILDIĞI YERLERDEN BİRİ, ÇANAKKALE
Troya-1 yerleşmesinden itibaren çıkan hayvan buluntularının yüzde 50sinden fazlasının keçiye ait olduğunu belirten Gölcük, “Troyada en fazla bulunan hayvan keçi. Gökçeadada hayvan buluntularının yüzde 75i keçi. Dolayısıyla bu bölge keçiyi çok iyi tanıyor. Keçi sütünü çok iyi tanıyor. Belki de Anadoluda telemenin ilk yapıldığı yerlerden biri, Çanakkale. Şimdiki amacımız Homerosun bu tarifini Anadolu gastronomisinde iyice tanıtmak. Çünkü bu sihir gibi bir şey. Homerosun bu tarifini, kahramanların yediği bu teleme tarifini Anadolu gastronomisiyle, Türk gastronomisiyle tanıştırmak istiyoruz” dedi.
