Ekonomi
Emekli Maaş Sisteminde Devrim Yapılacak! İşte Yeni Model
Emekli maaş sistemi, Türkiye’de tartışmaların odağında.
Emekli maaş sistemi, Türkiye’de tartışmaların odağında. 1999 öncesi sigortalı olanların da dahil olduğu bu sistemde yaşanan sorunlar, Orta Vadeli Program’a girmiş durumda.
Son zamanlarda “sıfır zam” riski de gündeme geldi ve bununla ilgili yasal düzenlemeler yapıldı. 2024 ve 2025 yıllarında emekli olacaklar arasındaki maaş farkları da ele alınırken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu konuda çalışma başlattığını açıkladı.
1. Karmaşık Maaş Bağlama Sistemi
Sorun: Emekli maaşlarının bağlanmasında uygulanan üç ayrı dönem, maaş farklılıklarına yol açmakta ve haksızlık algısı oluşturmakta.
Çözüm: Aylık bağlama sistemi tek bir oran ve güncelleme ile sadeleştirilmelidir. Bu, hem hizmet alanlar hem de hizmet verenler için daha net bir sistem sağlayacaktır.
2. Yüksek Prim, Düşük Maaş
Sorun: Çok prim günü olan emekliler, ödedikleri primler karşılığında düşük maaş almakta, bu da kayıt dışı istihdamı artırmaktadır.
Çözüm: Ödenen primler ana veriyi oluştururken, çalışılan günlerin de maaşlarda etkili olduğu bir sistem benimsenmelidir. Böylece, yüksek prim ödeyen sigortalıların emekli maaşları artırılabilir.
3. Enflasyon Artışları
Sorun: 6 aylık enflasyon oranları üzerinden yapılan maaş artışları, emeklilerin alım gücünü korumakta yetersiz kalmaktadır.
Çözüm: Maaş artışlarının her ay, bir önceki ayın enflasyonu kadar yapılması önerilmektedir. Bu, hem alım gücünü koruyacak hem de tartışmalara neden olan refah payı eklemelerini ortadan kaldıracaktır.
4. Dilekçe Tarihinin Etkisi
Sorun: Dilekçe tarihi, bağlanacak maaşı değiştirdiğinden, dönemsel yığılmalara neden olmaktadır.
Çözüm: Maaş hesaplamalarında kullanılan parametrelerin standartlaştırılması, dilekçe tarihinin etkisini azaltacaktır.
5. Taban Maaş Uygulaması
Sorun: Taban maaş uygulaması, bazı emeklilerin maaşlarının “sıfır zam” sorunu ile karşılaşmasına neden olmaktadır.
Çözüm: Taban maaşın üzerinde kalan dilimlerde kademeli bir artış sağlanarak, emeklilerin maaşları arasında adalet sağlanabilir. Bu sayede her dönem yaşanan “sıfır zam” sorunları da ortadan kalkacaktır.
Sonuç: Emekli maaşlarıyla ilgili sorunların çözülmesi, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği için büyük önem taşımaktadır. Önerilen çözümler, hem emeklilerin yaşam standartlarını yükseltmeyi hem de sistemin adaletli bir şekilde işlemesini sağlayacaktır.
KAYNAK: HABER MERKEZİ