Edirne’de tarihi caminin restorasyonunda bahçe duvarlarında mezar taşı kullanılmış

Son gelişmeleri kaçırmamak için Google News sayfamızı takip edin. Butona tıkladıktan sonra açılan sayfanın sağ üst tarafında yer alan yıldızlı "Takip Et" simgesine dokunmanız yeterlidir. Takip Et

EDİRNEde 15inci yüzyılda Fatih Sultan Mehmetin eşi Sitti Mükrime Hatun tarafından yaptırılan Sitti Şah Hatun Camisinin, geçmişteki restorasyonunda bahçe duvarlarının bir kısmında, haziresindeki mezar taşlarının kullanıldığı ortaya çıktı. Trakya Üniversitesinden emekli sanat tarihçisi Prof. Dr. Engin Beksaç, “Bu çok uzun süreçlerden beri yapılmakta olan bir durum. Yani camilerde, mescitlerde yapılan bütün restorasyon çalışmaları esnasında ilk defa tahrip edilen yerler genellikle bu hazireler oluyor. Bunun planlı ve programlı olmayışından, restorasyon yapan şirketlerdeki uzman bazı kişilerin ilgisizliğinden maalesef bu duvarlar mevcut” dedi.Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmetin eşi Sitti Şah Sultan tarafından 1482de yaptırılan Edirnedeki Sitti Şah Sultan Camisi, geçmiş dönemlerde birçok restorasyon gördü. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Başkanlığından geçen ay emekli olan Prof. Dr. Engin Beksaç, bu restorasyonlar sırasında, caminin bahçe duvarlarında haziresindeki mezar taşlarının kullanıldığını tespit ettiklerini belirterek, restorasyon çalışmalarında, uzmanların ilgisizliği nedeniyle ilk tahrip edilen yerlerin genellikle bu mezar taşlarının olduğunu söyledi.‘EDİRNE MEZARLIKLAR KONUSUNDA CİDDİ BİR TEDBİR ALMAMIŞ’Sadece Sitti Şah Sultan Camisinde değil, pek çok cami duvarında bu şekilde mezar taşlarının kullanıldığını gördüklerini dile getiren Beksaç, “Şöyle bir durum var. Bu Edirne için doğal bir durum. Hani sadece Sittişah Hatun Mescidinde değil, diğer mescitlerin bahçelerinde ve hatta kabristanlarda duvarlarda kullanılmış olan mezar taşlarını görebiliyoruz. Yani yoğun olarak karşımıza çıkan bir durum. Sittişah Hatun Camisi bir Fatih dönemi yapısı ve daha doğrusu bu sürecin uzantısı olan 2nci Beyazıt devriyle falan devam eden süreçte yapılan bir mescit. Fakat işin ilginç tarafı burası Edirnede halk arasında çok uzun yıllar hani kutsiyeti olan bir yer olarak bilindiği için etrafındaki haziresine çok sayıda defin yapılmıştır. Edirnenin pek çok mescidinde ve camisinde biz bu definleri görebilmekteyiz. Zaman içinde Edirnede büyük bir harabiyet yaşandığı süreçte bu mescit de bundan nasibini almıştır, diğer buna benzeyen mescitler de bundan nasibini almış ve bu onarım çalışmaları sırasında hazirede yapılan temizlikler esnasında burada defnedilmiş olan şahısların mezar taşları maalesef bazen kasten kırılarak, bazen kırıkları toplanarak duvarlarda kullanılmıştır. Yani sadece Sittişah Hatun Cami duvarı için değil, bu diğer bütün mescitler de karşımıza çıkacak bir durum. Edirne maalesef mezarlıkları konusunda hiçbir zaman ciddi bir tedbir almamış ve bunları tüketmiş bir şehirdir” diye konuştu.MAALESEF BİR MEZAR TAŞI KIYIMI VARMezarların büyük bölümünün Osmanlı dönemi mezarı olduğunu ifade eden Prof. Dr. Beksaç, “Mezarlıklar Osmanlı mezarlıkları yani Osmanlı devrinde kullanılan mezarlıklar. Buradaki mezarlıkta mesela taşlara baktığınız zaman da bunu netlikle görebiliyorsunuz. Daha 15inci yüzyıldan başlayarak 16, 17, 18, 19 hatta 20inci yüzyıl başına kadar süren zaman içinde burada definler yapıldığını gayet netlikle görmek mümkün. Esasında bunlar korunabilirdi, hala da korunabilir. Yani şu anda da Edirnede mezarlıklar konusunda çok ciddi bir çalışma olduğu kanısında değilim. Her tarafında şehrin darmaduman edilmiş, araştırılması gereken çok sayıda Osmanlı mezarlığı var ve bunların maalesef yeni definlerle birlikte eski kabirlerin tahrip edildiğini ve yok edildiğini görüyoruz. Mesela bu şehir mezarlıkları için de geçerli. Edirnede maalesef bir mezar taşı kıyımı, bir mezarlık tahribatı var” dedi.HEPSİ OSMANLI HATIRASIProf. Dr. Beksaç, şehir mezarlıklarının 20inci yüzyılın başlarından sonra yaygın hale geldiğini, bu tarihe kadar kişilerin cami hazirelerine defnedildiğine de dikkat çekti. Beksaç, “Bilindiği gibi mezarlıkların Osmanlı devrinde kullanılmaya başlanması Batı örnekleri doğrultusunda 20inci yüzyılın başlarından sonra şehir mezarlıkları kullanılıyor. Ondan önceki süreçlerdeki bütün definler genellikle mescitler, camiler ile diğer dini birimlerin tekkelerin ve dergahların çevresinde yapılmaktaydı. Zaman içinde bu 20inci yüzyıl sonrasında batılılaşmanın etkisiyle özellikle Avrupaya gidip gelen kişilerin etkisiyle birlikte şehir mezarlıklarına dönüştü. Esasında bu küçük mescitlerin, camilerin çevresindeki alanlarda çok sayıda defin vardı. Yani aradan geçen yüzlerce yılın getirdiği definler vardı. Bunlar bir Osmanlı hatırasıydı. Hele hele Osmanlıcıyız, diyenlerin özellikle koruması gereken bir hatıraydı. Maalesef şu anda gördüğünüz gibi kabristandan geriye kalan bütün taşlar duvarda ama bu son süreçlerin değil yani bu çok uzun süreçlerden beri yapılmakta olan bir durum. Yani camilerde, mescitlerde yapılan bütün restorasyon çalışmaları esnasında ilk defa tahrip edilen yerler genellikle bu hazireler oluyor. Son zamanlarda bunun planlı ve programlı olmayışından, restorasyon yapan şirketlerdeki uzmanların bazı kişilerin ilgisizliğinden maalesef bu duvarlar mevcut” diye konuştu.

Son gelişmelerden ilk siz haberdar olmak için bizi takip edin.