Teknoloji
1915 Çanakkale Köprüsü’nün Mühendislik Dünyası Bakımından Önemi Ne?
Bugün inşaatı tamamlanarak hizmete girecek olan 1915 Çanakkale Köprüsü’nün gerek Türkiye gerekse de ana yüklenici Güney Kore açısından önemi bulunuyor.
Köprüler Hangi Özelliklerine Göre Sıralanıyor?
Köprülerin mühendislik açısından zorluğu iki ayak arasındaki uzunluğa göre değiştiği için genel olarak iki ayak arasındaki uzunluğa göre köprüler sınıflandırılıyorlar.
Bu sebeple birden çok ayağa sahip kilometrelerce uzunlukta köprü olmasına rağmen köprülerin karşılaştırıldığı ana klasman iki ayak arasındaki mesafe.
Bu rekorun son sahibi olan Kobe’deki Akashi Kaikyo Köprüsü 1998’den beri elinde bulundurduğu rekoru bugün itibariyle Çanakkale 1915 Köprüsü’ne devrediyor.
17 Ocak 1995’teki büyük hanşin ya da bilinen adıyla kobe depremini inşaat aşamasındayken atlatan Akashi Kaikyo Köprüsü, başta deprem olmak üzere doğa şartlarına meydan okumasıyla pek çok belgesele konu olmuştu.
Dünyadaki En Uzun Köprüler Hangileri
Orta açıklıklarına yani iki ayak arasındaki mesafeye göre en uzun faal köprüler şöyle sıralanıyor:
| Sıralama | Köprü Adı | Metre Cinsinden Ana Açıklık | Açılış Yılı | Şehir | Ülke |
| 1 | Çanakkale 1915 | 2023 metre | 2022 | Çanakkale | Türkiye |
| 2 | Akashi Kaikyo | 1991 metre | 1998 | Kobe | Japonya |
| 3 | Yangsigang Yangtze | 1700 metre | 2019 | Wuhan | Çin |
| 4 | Nansha (Doğu) | 1688 metre | 2019 | Dongguan | Çin |
| 5 | Xihoumen | 1650 metre | 2009 | Zhoushan | Çin |
| 6 | Great Belt | 1624 metre | 1998 | Korsor | Danimarka |
| 7 | Osman Gazi | 1550 metre | 2016 | İzmit | Türkiye |
| 8 | Yi Sun-sin | 1545 metre | 2012 | Gwangyang | G. Kore |
| 9 | Runyang | 1490 metre | 2005 | Yangzhou | Çin |
| 10 | 2. Dongthinhu | 1480 metre | 2018 | Yueyang | Çin |
| 11 | Nanjing Fourth | 1418 metre | 2012 | Nanjing | Çin |
| 12 | Humber | 1410 metre | 1981 | Yorkshire | İngiltere |
| 13 | Yavuz Sultan Selim | 1408 metre | 2016 | İstanbul | Türkiye |
| 18 | Verrazzano-Narrows | 1298 metre | 1964 | New York | ABD |
| 19 | Golden Gate | 1280 metre | 1937 | San Francisco | ABD |
| 36 | Fatih Sultan Mehmet | 1090 metre | 1988 | İstanbul | Türkiye |
| 40 | Boğaziçi (15 Temmuz) | 1074 metre | 1973 | İstanbul | Türkiye |
| 41 | George Washington | 1067 metre | 1931 | New York | ABD |
Dünyanın En Uzun Köprüleri Yarışı
Dünyada köprü uzunluğu yarışının ilk başladığı yer diğer pek çok inşaat alanında olduğu gibi ABD’nin New York kenti oldu. New York’ta gökdelen yarışının yanı sıra bölgenin coğrafyası gereği çok sayıda köprü inşaa edildi.
Bu köprüler arasında mühendislik yarışı haline gelen bir çekişme yaşandı.
İlk olarak George Washington Köprüsü dünyanın en uzun köprüsü ünvanını 1931’de kazandı. Ancak sadece altı yıl sonra ikonik görüntüsü ile hatırlanan Golden Gate Köprüsü ünvanı geri aldı.
27 Yıl sonra New York’ta bir başka köprü Verrazano Narrows Köprüsü en uzun köprü ünvanını geri aldı. Bir sonraki en uzun köprü ise İngiltere’nin Yorkshire kentinde inşaa edilen Humber Köprüsü oldu. Böylece en uzun köprü rekoru ilk kez ABD dışına çıkmış oldu.
Humber Köprüsü’nü de selefi Narrows gibi ünvanını sadece 17 yıl koruyabildi. 1998’de rekor batıdan ayrılarak doğuya geçti. Japonya’nın Kobe şehrinde inşaa edilen Akashi Kaikyo köprüsü bir önceki Humber Köprüsü’nden neredeyse 600 metre daha uzun olarak önemli bir mühendislik meydan okumasına da ayrıca imza attı.
1998’den sonra teknolojinin gelişmesiyle Kaikyo Köprüsü de rekoru 24 yıl sonra bugün kaybetti. Çanakkale 1915 Köprüsü rekoru 32 metre daha geliştirerek kazandı.
| Köprünün Adı | Yeri | Uzunluğu | Bir Önceki Köprüden Ne Kadar Uzun? | Lider Olduğu Süre |
| George Washington | New York / ABD | 1067 metre | Bilinmiyor | 1931 – 1937 (6 Yıl) |
| Golden Gate | San Francisco / ABD | 1280 metre | + 213 Metre | 1937 – 1964 (27 Yıl) |
| Verrazzano-Narrows | New York / ABD | 1298 metre | + 12 Metre | 1964 – 1981 (17 Yıl) |
| Humber | Yorkshire / İngiltere | 1410 metre | + 130 Metre | 1981 – 1998 (17 Yıl) |
| Akashi Kaikyo | Kobe / Japonya | 1991 metre | + 581 Metre | 1998-2022 (24 Yıl) |
| Çanakkale 1915 | Çanakkale / Türkiye | 2023 metre | + 32 Metre | 2022 – |
Çanakkale 1915 Köprüsü’nden Daha Uzun Köprüler İnşaa Edilecek mi?
Gerek ülkelerin gelişme seviyeleri gerekse de teknolojik imkanlar çerçevesinde daha uzun köprülerin inşaa edildiği görülüyor.
Özellikle Çin’de çok sayıda yeni köprü inşaası halen devam ediyor. Hatta şu anda inşaa edilen köprülerin sadece ikisi Romanya ve Şili’de geri kalan tüm köprüler Çin’de inşaa halinde. İnşaa edilen köprülerin hiç biri ilk iki sırayı değiştirecek uzunluklarda değiller.
Ancak gelecekte yapımı planlanan daha uzun köprüler bulunuyor. Bu projelerin bir kısmı Norveç’te planlanıyor. Ancak Norveç’teki projelerin hiç biri 2030’lardan önce inşaa edilemeyeceği de planlarda yer almakta.
Norveç dışında İtalya-Sicilya, Cebelitarık, Endonezya’nın Sumatra Adası ile Malezya’yı bağlayacak olan Malaka Körfezi Köprüsü, İskoçya’yı Kuzey İrlanda’ya bağlayacak İrlanda Denizi Köprüsü gibi projelerin açıklıklarının 2000 ila 5000 metre arasında olabileceği ön görülüyor.
Mevcut inşaatlara ve planlamalara bakıldığında Çanakkale 1915 Köprüsü’nün önümüzdeki 20-30 yıl için dünyanın en uzun köprüsü olarak kalacağı öngörülebilir.
Güney Kore için de Büyük Bir Mühendislik Zaferi
Bilindiği üzere Türkiye mühendislik ve mütehattitlik konusunda ileri olsa da bu türden projeleri gerçekleştirebilecek mühendislik şirketlerine sahip değil. Bu sebeple 1973’teki Boğaziçi Köprüsü (Günümüz 15 Temmuz Şehitler Köprüsü) ile birlikte tüm büyük projeler yabancı şirketlerin mühendisliği desteği ile inşaa edildiler.
Türkiye’deki ilk büyük proje olan Boğaziçi Köprüsü ve yolun devamındaki Haliç Viyadüğü o dönem İngiliz ve Alman şirketler tarafından inşaa edilmişti.
1988’de inşaa edilen FSM köprüsü ise Japonya kökenli şirketler tarafından inşaa edildi. Japon Ishikawajima Harima Heavy Industries, Mitsubishi Heavy Industries ve Nippon Kokan şirketleri ortaklığında sadece 30 ayda tamamlanan FSM köprüsü ile Japon şirketleri hızlarını da kanıtlamıştı.
İstanbul Boğazı’ndaki Marmaray projesi ve Osmangazi Köprüleri de yine Japon şirketlerin imzası olan iki proje oldu.
Öte yandan İstanbul Boğazı’na eklenen son iki proje Avrasya Tüneli ve Yavuz Sultan Selim Köprüleri de Güney Koreli şirketler tarafından gerçekleştirildi. Çanakkale 1915 Köprüsü de yine Güney Koreli şirketler Daelim ve SK Engineering tarafından inşaa edildi.
Böylece Güney Kore, Türkiye’deki dev proje inşaatında Japonya’yı yakalamış oldu. Köprünün açılışına Güney Kore Başbakanı da katılacak.
Güney Kore Katkısıyla İnşaa Edilenler: Çanakkale 1915 Köprüsü, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Avrasya Tüneli
Japonya Katkısıyla İnşaa Edilenler: Marmaray, FSM, Osmangazi Köprüsü
İngiltere – Almanya Katkısıyla İnşaa Edilenler: 15 Temmuz Şehitler Köprüsü
